Coronavirus raakt varkensketen

Begin van het jaar waren varkenshouders nog positief over stijgende prijzen voor biggen en vleesvarkens. Maar zes maanden later heerst er voornamelijk onzekerheid in de sector. Op dit moment zijn de prijzen lager dan het gemiddelde van afgelopen vijf jaar. Prijsschommelingen zijn er altijd, maar de laatste twee jaar zijn de prijzen in de varkenssector zeer onstabiel binnen een jaar. Zo was het gemiddelde verschil tussen de duurste en goedkoopste karkassen binnen een kalenderjaar € 40, (32%), terwijl dat in 2019 € 68 (56%) was. In 2020 is het verschil tot nu toe € 59 (46%).

Deze verschillen hebben niet alleen impact op de winst voor varkenshouders, maar ook op de liquiditeit. De meeste varkenshouders hebben nog een ruime liquiditeitsbuffer waardoor zij ruimte hebben om onverwachte kosten of lagere opbrengst op te vangen. Deze buffer is vaak noodzakelijk in een sterk schommelende markt.

Na de uitbraak van Afrikaanse varkenspest in China importeert het land een recordhoeveelheid varkensvlees. Het tekort aan varkensvlees houdt voorlopig aan en dit zien we duidelijk terug aan de prijzen. Zo zijn de prijzen in China sinds een dal eind mei 23% gestegen (zie figuur 1).

In het verleden werden aan China vooral producten verkocht die hier nauwelijks gegeten werden, denk bijvoorbeeld aan de snuiten en oren. Inmiddels importeert China steeds meer delen varkensvlees. In totaal exporteerde de Nederlandse sector 237.000 ton varkensvlees en -producten naar China in de eerste zes maanden van 2020. Dit is een stijging van 87% vergeleken met dezelfde periode vorig jaar. De export van ‘normaal varkensvlees’ (154.000 ton) is in deze periode met 140% gestegen. De extra export naar China, gaat wel ten koste van handel naar Italië (-16%), het VK (-11%), België (-6%), de Filipijnen (-47%) en Zuid-Korea (-42%).

Ondanks de grote vraag naar varkensvlees publiceert de Chinese overheid nog steeds bijna dagelijks een nieuwe lijst slachterijen, verwerkers en koelhuizen die niet meer naar het land mogen exporteren. Toen de coronacrisis Nederlandse slachterijen bereikte, werd ook hier de Chinese exportlicentie van een aantal bedrijven ingetrokken. Hierdoor was tijdelijk 15% van de Nederlandse slachtcapaciteit direct geraakt, waardoor voornamelijk karkasprijzen nog steeds onder druk staan. Wij verwachten dat alle Nederlandse slachterijen op korte termijn weer naar China mogen exporteren. Als slachterijen weer mogen leveren, heeft dit ook een positief effect op de prijs. De invloed van deze externe factoren, zoals streng toezicht en handelsrestricties zorgt voor een hoge mate aan onzekerheid bij varkenshouders. Maar ondanks de onzekerheid blijft het vooruitzicht voor de Nederlandse varkenshouderij stabiel, of zelfs voorzichtig positief.

Onzekerheid speelt in de varkenssector al langere tijd. Niet alleen door corona, maar denk ook aan de Afrikaanse Varkenspest en de stikstof-problematiek. Daarnaast is het maatschappelijke debat sterker geworden en is de benodigde vergunningen krijgen vaker een probleem. De winstgevendheid was in 2019 goed, maar hoe is dat op lange termijn? Het is dan ook niet vreemd dat de investeringsbereidheid in de sector de afgelopen jaren is afgenomen. Sterker nog, veel varkenshouders besloten te stoppen met de varkenshouderij. Voor hun gaan zich zeker nieuwe kansen aandienen.

Hoewel de varkenshouderij voor flinke uitdagingen staat, de zogenoemde ontwikkelopgave, zijn er zeker kansen voor deze sector in Nederland. Wij hebben vertrouwen in de gezamenlijke aanpak zoals je die kunt lezen in het Actieplan Vitalisering Varkenshouderij.

Benieuwd waar jouw kansen liggen in de varkenshouderij? Onze experts denken graag met je mee.