Update
De toekomst van veenweidegebieden: uitdagingen en oplossingen
Veenweidegebieden zijn cultuurhistorische landschappen in de provincies Friesland, Overijssel, Utrecht, Noord- en Zuid-Holland. Groene, waterrijke gebieden met koeien in de wei. Melkveebedrijven in deze gebieden hebben te maken met twee grote uitdagingen: de bodem daalt en de uitstoot van CO₂ is hoog. Wie is hiervoor verantwoordelijk en welke oplossingen zijn er? In ons digizine, een online magazine, vind je onze visie op de toekomst van veenweidegebieden. In deze update staan de hoogtepunten.
Melkveehouders in veenweidegebieden
Jaarlijks produceren melkveehouders in de veenweidegebieden samen ruim twee miljard kilogram melk. Een melkveebedrijf in veenweidegebied heeft gemiddeld een grotere oppervlakte landbouwgrond dan een melkveebedrijf dat ergens anders ligt. Ook is de bedrijfsvoering redelijk extensief. Zo is de kostprijs van melk in de veenweidegebieden gemiddeld €200 per hectare hoger dan op andere plekken in Nederland.
Niet alleen melkveebedrijven in en buiten veenweidegebieden verschillen onderling van elkaar. Ook de veenweidegebieden zelf zijn allemaal anders. De ligging van een veenweidegebied bepaalt de belangrijkste functies van dit gebied. Daarnaast zijn er tussen (en zelfs binnen) de veenweidegebieden verschillen in onder meer het waterpeil en de bodemsamenstelling.
Bodemdaling en CO₂-uitstoot grootste uitdagingen in veenweidegebieden
In veenweidegebieden wordt van oudsher het waterpeil verlaagd, zodat de grond gebruikt kan worden voor landbouw. Maar hierdoor komt het veen gedeeltelijk droog te liggen. En gaat het oxideren. Veenoxidatie veroorzaakt CO₂-uitstoot, maar veroorzaakt ook dat de bodem daalt. Bodemdaling, waterberging en waterbeheer hebben extra aandacht nodig.
“Bodemdaling, waterberging en waterbeheer hebben extra aandacht nodig.”
Daarnaast hebben veenweidegebieden te maken met een derde uitdaging: hoe gebruiken we de schaarse ruimte? Voor landbouw, woningen, recreatie, infrastructuur, natuur of waterberging? Hier hebben we onderzoek naar gedaan en een toekomstbeeld voor geschetst. Daarin staat onder meer welke partijen mee kunnen helpen aan een oplossing. In ons online magazine gaan we hier verder op in, maar in deze update geven we je de belangrijkste punten.
4 mogelijke scenario’s voor melkveehouders in veenweidegebieden
Uit gesprekken met melkveehouders, waterschappen, provincies en andere betrokkenen kwamen vier mogelijke toekomstscenario’s voor veenweidegebieden naar voren. We lichten ze kort toe.
1. Gereguleerde status quo
We gaan op dezelfde manier verder. Hierdoor wordt het lastiger om de klimaatdoelstelling (klimaatneutraal zijn in 2050) te halen. Boer en burger staan verder uit elkaar.
2. Diversiteit zonder regie
Veenweidegebieden veranderen in bebouwde gebieden. Melkveehouders verdwijnen uit de veenweidegebieden.
3. Koploper in boeren op veenweide
Voedselproductie is dicht bij huis en veenweidegebieden blijven bestaan. We werken samen tegen bodemdaling.
4. Nieuwe indeling veenweidelandschap
Veenweidegebieden blijven bestaan. Melkveehouders krijgen inkomen uit landbouw en ook uit andere activiteiten.
Onze visie op veenweide
Het behoud van de veenweidegebieden is zeker mogelijk. Maar dit vraagt om creatieve oplossingen en om samenwerking. De overheid heeft hier een belangrijke rol in, net als melkveehouders. En ook Rabobank denkt en werkt graag mee.
Interesse om met dit thema aan de slag te gaan? Oriënteer je dan op lopende initiatieven in jouw regio en kijk of je samen met collega-melkveehouders aan de slag kunt gaan. Je lokale Rabobank denkt graag mee over een passende financieringsoplossing.