De extremen voorbij - Beleggingsvisie 2023

2023 volgt op een bewogen jaar dat behoorlijk wat extremen heeft gekend. Van grote problemen in de toeleveringsketens aan het begin van het jaar, een oorlog, snel oplopende inflatie tot de snelste en krachtigste rentestijging sinds de jaren ’80 door de omslag naar een sterke inflatiefocus van centrale bankiers. Extreme obligatieverliezen en koersdalingen van 50% of meer voor tot voor kort zeer populaire techaandelen waren onder meer het gevolg.

Veranderend beleggingslandschap

In 2023 zien we een aantal factoren die op zowel korte als lange termijn het beleggingslandschap sterk beïnvloeden. In de eerste plaats de draai in monetaire en economische omstandigheden. We verwachten dat de inflatie in 2023 daalt, dat renteverhogingen stoppen en dat de focus verschuift naar groei, die verder onder druk komt.

Verder voelen landen en regio’s een groeiende noodzaak om strategisch onafhankelijk te worden, wat deglobalisering voedt. Dit drijft prijzen structureel op, want het gaat gepaard met hogere kosten.

Tot slot is er de voortgaande transitie van de wereldeconomie naar een netto CO2-uitstoot van nul, waarbij investeringen in energietransitie en klimaatadaptatie een bron van innovatie en groei blijven, maar mogelijk ook een bron van structureel hogere inflatie zijn. Die transitie vergt van beleggers ook een verscherpte focus op klimaatrisico’s en regelgeving. Bovenstaande ontwikkelingen vormen redenen om te verwachten dat inflatie in de nabije toekomst hoger zal zijn dan we in de afgelopen tien jaar gemiddeld genomen zagen.

Basisscenario: dalende inflatie en afnemende groei

In ons basisscenario, dat met 60% de hoogste kans krijgt toegedicht, zien we in 2023 een einde aan de renteverhogingen. De inflatie daalt en de wereldwijde groei neemt sterk af. We zien de inflatie volgend jaar in de VS zakken onder de 5%, waar in Europa de inflatie nog blijft steken op circa 6%. Afnemende economische activiteit, minder problemen in de toeleveringsketens, lagere grondstofprijzen en de vertraagde werking van de hogere rentes zorgen hiervoor.

In de loop van 2023 stoppen de renteverhogingen door de afnemende inflatiedruk. De komende tijd zien we de Amerikaanse beleidsrente verder stijgen naar 5%, waarna de Fed (de Amerikaanse centrale bank) stopt met verhogen. De Europese Centrale Bank (ECB) stopt bij 3%. De grootste aanpassing van de rente ligt hiermee achter ons door de krachtige beweging die we in 2022 hebben gezien.

Veel beleggers verwachten dat de rente al snel weer gaat dalen, al in de loop van 2023. In het verleden hebben we inderdaad gezien dat relatief kort na het bereiken van de rentepiek versoepeling volgt (zie onderstaande grafiek). Toch verwachten wij dat centrale bankiers dit keer langer zullen wachten met renteverlagingen. Dit vanwege de nog hoge inflatieniveaus en om een beleidsfout als begin jaren ’80 te voorkomen. Renteverlagingen volgen op zijn vroegst in 2024.

Groei als brandpunt

Waar de focus van beleggers in 2022 geheel lag op rente en inflatie, denken we dat die in 2023 verschuift naar de economische groei. Zolang loongroei achterblijft bij de stijging van de prijsniveaus, is er sprake van koopkrachtverlies. Dat zal samen met hogere rentes de groei drukken.

Wij gaan vooralsnog uit van een sterke groeiafzwakking (groei tussen 2% en 2,5%) en niet van een krimp van de wereldeconomie. Al zal dat door de vele landen die een (milde) recessie ingaan wel zo voelen. Door de sterke groeivertraging van de wereldeconomie stagneert de winstgroei.

Beperkte kredietverliezen

Ondanks de sterke groeivertraging gaan we ervan uit dat de faillissementsrisico’s voor de meeste beursgenoteerde bedrijven relatief laag blijven. We voorzien voor 2023 geen grote herfinancieringsrisico’s. In ons basisscenario voorzien we dat de kredietopslagen stabiliseren na de sterke stijging in 2022. Beleggers prijzen hiermee al veel meer faillissementen in dan op basis van de historie verwacht kan worden voor een milde recessie. De kredietverliezen blijven beperkt door solide bedrijfsbalansen en de lange periode met lage en negatieve rente, waarmee schulden met langere looptijden zijn geherfinancierd.

Negatief scenario: inflatiepiek blijft uit, meer renteverhogingen

In ons negatieve scenario, dat we een kans van 30% toekennen, blijft inflatie negatief verrassen en gaan de rentes verder omhoog dan waar de markt nu van uitgaat. Het verkrappende beleid van centrale banken zet door, wat uitmondt in een wereldwijde recessie. Kredietopslagen schieten omhoog en de winsten dalen.

In dat geval krijgt het historische verlies voor obligaties een vervolg, maar in veel mindere mate dan we in 2022 hebben gezien. Omdat zowel de financiële condities verder verkrappen alsook de groei een verdere knauw krijgt, is dit keer het verlies voor aandelen groter dan voor obligaties.

Positief scenario: snel dalende inflatie, groei trekt aan

Indien inflatie sterker terugvalt dan we in ons basisscenario voorzien en de onderliggende groei aantrekt, zien we juist een positieve ontwikkeling voor risicovolle beleggingen. In een dergelijk scenario heropent de Chinese economie volledig, komt de oorlog ten einde en zien we een serieuze afname van de spanningen tussen de VS en China. Het winstmomentum trekt aan en de kredietopslagen dalen verder.

Hoewel inflatie in dit scenario sterk daalt, kijken centrale banken de kat uit de boom vanwege de aantrekkende groei en het mogelijk prijsopdrijvende effect hiervan. In dit scenario spreken we van een pauze van het verkrappende monetaire beleid, omdat de kans aanwezig is dat de verkrappingscyclus wordt hervat. Dit scenario dichten we de laagste kans toe: 10%.

De beleggingsomgeving zal in 2023 minder extreem zijn dan in de afgelopen jaren. Beleggers hebben zich aangepast aan de nieuwe omgeving waarin de renteniveaus weer normaal ogen. Koers-winstverhoudingen (een maatstaf om de prijs van aandelen te beoordelen en vergelijken) zijn teruggekeerd onder het langjarige gemiddelde. De inflatie begint te dalen van zeer hoge niveaus. Dit alles maakt dat het rendementsbeeld voor aandelen en obligaties evenwichtiger is geworden.

We zien in de komende periode de focus bij beleggers verschuiven van inflatie- en renteontwikkelingen naar (zorgen over) groei en wat dit betekent voor de winstontwikkeling. Analisten hebben recent in snel tempo de winsttaxaties voor volgend jaar verlaagd, maar het is nog te vroeg om de bodembel te luiden voor de neerwaartse druk op de economie en de winstontwikkeling.

Tegelijkertijd zijn aandelenwaarderingen in rap tempo naar beneden gekomen. Inmiddels ligt de koers-winstverhouding voor de wereldwijde aandelenmarkt op gemiddeld 15. Dat was begin 2022 nog ruim 18. Het dividendrendement bedraagt circa 2,5%. Aandelen zijn nu dus redelijk geprijsd.

Dat kan echter veranderen als de winstgevendheid van bedrijven verder onder druk komt te staan. Die onzekerheid vinden wij op dit moment nog te groot. Daar komt bij dat veilige obligaties voor het eerst in jaren weer meedoen: zowel als bron van rendement als buffer in de beleggingsportefeuille. Het geheel overziend vinden we een neutrale weging van aandelen en obligaties in onze beheerportefeuilles een passende positionering om het jaar 2023 mee in te gaan.

In het nieuwe jaar scherpen we ons beleid voor duurzaam beleggen aan. We nemen meer groene obligaties op in de beheerportefeuilles en we gaan nadrukkelijker beleggen in bedrijven die positief bijdragen aan milieu en samenleving. Bovendien sluiten we meer bedrijven uit die actief zijn in bepaalde controversiële sectoren.

Waarom rekening houden met duurzaamheid?

Het voornaamste doel van onze beleggingen is om financieel rendement te behalen, maar wel op een duurzame en verantwoorde manier. Dit doen we door rekening te houden met milieu, maatschappelijke impact en goed bestuur (environmental, social en governance, oftewel ESG). We zijn ervan overtuigd dat beleggers een verschil kunnen maken, bijvoorbeeld door bewust geen geld te steken in bepaalde ondernemingen en juist wel te beleggen in andere bedrijven om hen te bewegen tot verduurzaming. Voor dit laatste maken we mede gebruik van het stemrecht bij aandelen.

We staan aan de vooravond van een groene transitie die je als belegger niet kunt negeren. Er is tot 2050 een verbluffende 125 biljoen dollar nodig aan investeringen in klimaatoplossingen. Dit biedt voor beleggers een grote kans. Tegelijkertijd moet je je als belegger ook bewust zijn van klimaatrisico’s. Deze kunnen impact hebben op de toekomstige resultaten van bedrijven. We nemen bij de beleggingskeuzes die wij maken zowel duurzaamheidsrisico’s als -kansen in ogenschouw.

Aanpassing 1: meer groene obligaties

We nemen meer groene obligaties (green bonds) op in onze beheerportefeuilles. Dit zijn obligaties uitgegeven door overheden of bedrijven om te verduurzamen, zoals voor windmolenparken of andere initiatieven op het gebied van groene energie of voor het verduurzamen van producten en diensten van bedrijven of het lanceren van nieuwe groene producten of diensten. Het rendement van deze obligaties is veelal vergelijkbaar met de gewone obligaties van de uitgevende instelling, alleen de middelen worden uitsluitend voor duurzame doelen gebruikt.

Aanpassing 2: extra beleggingen in duurzame bedrijven

We gaan nadrukkelijk beleggen in bedrijven die een deel van de omzet behalen uit activiteiten die positief bijdragen aan het milieu en de samenleving of die een oplossing bieden voor de klimaatuitdagingen en de transitie naar een duurzame economie. Dit zijn bijvoorbeeld activiteiten op het gebied van hernieuwbare energie, energie-efficiëntie, preventie van vervuiling, hergebruik en recycling, gezondheid, voeding, sanitaire voorzieningen en onderwijs. Dit zijn ook activiteiten die aansluiten bij de duurzame thema’s waar we al een focus op hebben.

Aanvullend kunnen we ook bedrijven opnemen die een plan hebben om CO2-uitstoot te verminderen. Deze bedrijven lopen vaak voorop in verduurzaming en verminderen op termijn de klimaatrisico’s.

Aanpassing 3: uitsluiting van controversiële sectoren

We sluiten bedrijven uit die actief zijn in controversiële sectoren die een ongunstig effect hebben op het milieu en de samenleving. Bijvoorbeeld bedrijven die een groot deel van de omzet uit pesticides behalen die schadelijk zijn voor het milieu en hiermee de biodiversiteit aantasten. Dit is een aanvulling op ons bestaande uitsluitingenbeleid. We beleggen nu al niet in bedrijven die de principes overtreden van het Global Compactverdrag van de VN, die gaan over mensen- en arbeidsrechten, het milieu en goed bestuur.

Actief aandeelhouderschap

In het nieuwe jaar blijft actief aandeelhouderschap een belangrijke pijler van ons duurzaamheidsbeleid. Dit betekent dat vanuit onze beleggingsfondsen het gesprek over duurzame verbeterpunten wordt aangegaan met de bedrijven waar we in belegd zijn en dat met het stemrecht kracht wordt bijgezet bij belangrijke besluiten op aandeelhoudersvergaderingen. Nieuw is dat we ook meer met landen het gesprek zullen aangaan over het duurzame beleid dat ze voeren.

De gesprekken gaan onder meer over het verbeteren van arbeidsrechten, diversiteit en inclusie bij ondernemingen, maar ook het verantwoord omgaan met het milieu, het tegengaan van uitputting van grondstoffen, behoud en bescherming van biodiversiteit, ontwikkeling van beleid op recycling en vermindering van afval en CO2-uitstoot. Het idee is dat je gezamenlijk met andere beleggers besluiten kunt afdwingen.

Extra rapportages over duurzaam beleggen

Beleg je bij ons via Rabo Beheerd Beleggen? Dan ontvang je van ons vanaf 2023 periodiek een rapportage over de duurzaamheid van je beleggingsportefeuille. Ook verfijnen we de uitvraag naar je duurzaamheidsvoorkeuren zoals de EU die heeft voorgeschreven. Duurzaamheid is immers voor iedereen persoonlijk.

Strategie voor aandelen en obligaties

Beleg je met Rabo Beheerd Beleggen Actief of Exclusief? Dan vind je in de ingelogde omgeving en in de Rabo App meer informatie over de strategie voor aandelen en obligaties. Je vindt de uitgebreide beleggingsvisie onder Nieuws & Info in je beleggingsomgeving.