Aanvullend rechtsherstel box 3-heffing: hoe toon ik mijn werkelijke rendement in box 3 aan?

In juni 2024 heeft de Hoge Raad uitspraken gedaan, waarin is aangegeven dat in geval van een lagere belastingheffing bij het hanteren van het werkelijke rendement in box 3 dan op basis van het forfaitaire stelsel, de belastingaanslag moet worden verminderd tot het bedrag van de belasting op basis van dat werkelijke rendement. De Staatssecretaris van Financiën heeft op Prinsjesdag aangegeven dat vanaf half oktober belastingplichtigen met box 3-vermogen met een brief worden geïnformeerd over het aanvullende rechtsherstel op het rechtsherstel dat op basis van het Kerstarrest uit 2021 is geboden. Dit wordt vormgegeven in de vorm van een tegenbewijsregeling, waarbij belastingplichtigen zelf voor dit rechtsherstel het werkelijke rendement moeten opgeven.
Maar hoe toon ik mijn werkelijke rendement in box 3 aan en wanneer kan ik mijn verzoek doen? In dit artikel meer informatie over de groep van belastingplichtigen die aanspraak kan maken op aanvullend rechtsherstel en de te zetten stappen.

Voor bepaalde belastingplichtigen staat de mogelijkheid open om aanvullend rechtsherstel te vragen.
Voor de belastingjaren 2017 en 2018 geldt dit voor belastingplichtigen met een definitieve aanslag waarvan hun bezwaar meeliep in de massaal bezwaarprocedure of waarvan de definitieve aanslag ná het Kerstarrest ontvangen is én die uiterlijk voor het einde van 2022 (voor het belastingjaar 2017) of voor het einde van 2023 (voor het belastingjaar 2018) tijdig een verzoek tot ambtshalve vermindering hebben ingediend naar aanleiding van het geboden rechtsherstel.

Voor niet-bezwaarmakers is het nog niet duidelijk of er überhaupt een mogelijkheid tot vermindering van de aanslag in box 3 wordt geboden. Hierover loopt nog een procedure bij de Hoge Raad.

Ben je in 2019 belastingplichtig in box 3 en stond jouw aanslag 2019 nog niet onherroepelijk vast op de datum van het Kerstarrest (24 december 2021), dan moet je vóór 31 december 2024 een verzoek om ambtshalve vermindering indienen, zodat je het recht houdt op rechtsherstel. Een standaard verzoekschrift wordt als bijlage meegestuurd met de brief die je ontvangt van de Belastingdienst. Dit verzoek kun je volgend jaar motiveren met behulp van het formulier Opgaaf werkelijk rendement.

Voor de jaren 2020 en verder geldt het aanvullend rechtsherstel voor belastingplichtigen waarvan de definitieve aanslag op 24 december 2021 (datum Kerstarrest) nog niet onherroepelijk vaststond of daarna ontvangen is én die een verzoek tot ambtshalve vermindering hebben gedaan of dit uiterlijk voor het einde van 2025 (voor het belastingjaar 2020) nog doen. Er geldt namelijk een maximale termijn van vijf jaar na het belastingjaar voor het verzoeken om een ambtshalve vermindering.

Vanaf belastingjaar 2020 geldt dat bij het verzoek om ambtshalve vermindering ook het werkelijke inkomen in box 3 moet worden opgegeven. De opgave van het werkelijke rendement dat vanaf medio 2025 mogelijk is via het online-formulier Opgaaf werkelijk rendement wordt gezien als het verzoek om ambtshalve vermindering.

Voor alle belastingplichtigen met box 3 vermogen geldt voor de belastingjaren 2021 en verder dat in beginsel de tegenbewijsregeling toegepast kan worden. Ook hiervoor geldt dat belastingplichtigen zelf in actie moeten komen, aangezien de Belastingdienst niet beschikt over de gegevens om het werkelijke rendement te kunnen berekenen.

De regeling is vormgegeven als een tegenbewijsregeling. Dit betekent dat je zelf moet aantonen wat in het betreffende belastingjaar jouw werkelijke rendement is geweest over het gehele vermogen. Hierbij gaat het om het rendement van al jouw box 3-bezittingen in het jaar, ook al had je die bezittingen nog niet op 1 januari van dat betreffende jaar. Zowel het directe rendement (rente, pacht, dividend, huur) als het gerealiseerde als het ongerealiseerde indirecte rendement (waardeveranderingen) tellen mee. Met kosten wordt geen rekening gehouden, wel kan de rente van schulden in box 3 worden afgetrokken. Een hele puzzel dus, waarvoor je informatie nodig hebt over al jouw bezittingen en schulden in box 3. Een belastingadviseur kan je hier bij van dienst zijn.

Heb je het werkelijke rendement eenmaal berekend, dan is het nog de vraag of het rekening houdend met de kosten wat oplevert om gebruik te maken van de tegenbewijsregeling. Het kan helpen om afhankelijk van de samenstelling van je box 3-vermogen eerst een globale inschatting te maken van de ontwikkeling van de waarde van jouw vermogen. Dat scheelt immers een hoop werk. Gebruikmaken van de tegenbewijsregeling zal vooral tot vermindering van de aanslag kunnen leiden bij belastingplichtigen met overige bezittingen zoals aandelen, als in het betreffende jaar het werkelijk rendement lager is dan het forfaitaire rendement.

Ga je aan de slag om jouw werkelijke rendement te (laten) berekenen, dan kan het zijn dat je gegevens nodig hebt van de bank en andere organisaties. Het is goed te weten dat de Belastingdienst nog werkt aan het formulier Opgaaf werkelijk rendement dat gebruikt moet worden voor de tegenbewijsregeling. Medio 2025 zal dit formulier beschikbaar komen, je hebt dus nog de tijd om gegevens te verzamelen. Meer informatie over het opvragen van gegevens bij Rabobank vind je hier. Daarna kun je het werkelijke rendement insturen naar de Belastingdienst.

Het vaststellen van de definitieve aanslagen 2021 t/m 2024 staat gepland voor het vierde kwartaal 2025 en het vaststellen van de verminderingsbeschikkingen 2017 t/m 2024 voor het tweede kwartaal 2026. Het zal dus nog enige tijd duren tot een beroep op het aanvullende rechtsherstel tot een daadwerkelijke vermindering van de aanslag leidt.