Akkerbouw: veldrobots als oplossing voor arbeidstekort?

Gedurende het seizoen zijn er verschillende teelthandelingen waarbij veldrobots een rol spelen. Dit gaat van grondbewerking tot oogsten. Om een veldrobot zo efficiënt mogelijk in te zetten, is het belangrijk dat de machine vaak wordt gebruikt. Teelthandelingen die het meeste tijd en aandacht van de teler vragen, zijn het bestrijden van ziekten en plagen en het wieden van onkruid. Daarbij is dit werk eentonig en vraagt dit vooral in de biologische teelt veel arbeid.

Het is dan ook niet raar dat ontwikkelaars van veldrobots zich richten op het wieden van onkruid en bestrijden van ziekten en plagen. Momenteel worden veldrobots in alle soorten en maten ontwikkeld. Van kleine veldrobots die tussen de rijen kunnen wieden tot autonome werktuigdragers met werkbreedtes van 6 meter. Hoewel ontwikkelingen op het gebied van veldrobots snel gaan, is het daadwerkelijk aantal actieve robots klein. Het Future Farming Magazine schatte in november 2020 het aantal actieve veldrobots in de EU op ongeveer 275.

In theorie helpt het inzetten van veldrobots biologische akkerbouwers bij het invullen van het arbeidsvraagstuk. Want één robot kan het eentonige werk van meerdere medewerkers overnemen. Maar wat zijn de huidige arbeidskosten per hectare voor biologische telers? Door de teelt van biologische gewassen in de Flevopolder als voorbeeld te nemen, kan een inschatting van de kosten per hectare worden gemaakt.

In 2020 waren de biologische akkerbouwers in Flevoland 333.750 uur kwijt aan het handmatig onkruid wieden (zie figuur 1). De totale loonkosten daarvoor worden geschat op 5,8 miljoen euro of € 803 per hectare. Deze berekening gaat uit van een 38-urige werkweek en het wettelijk minimumloon volgens de CAO Open Teelten 2021. Afhankelijk van de bedrijfsopzet kan dit bedrag variëren, al geeft het een benchmark voor telers om na te denken of de aanschaf van een veldrobot ook een financieel voordeel biedt.

De veldrobots zijn al enkele jaren verkrijgbaar en de businesscase voor telers lijkt duidelijk. Toch zorgt het gebruik van veldrobots in de praktijk nogal voor problemen. Als eerste is er regelgeving die het echt autonoom werken van veldrobots belemmert. Onder de huidige wetgeving moet er een werknemer in de buurt zijn die in geval van nood de machine stop kan zetten. Daarnaast is het ontbreken van directe nacontrole op het gedane werk een probleem voor telers. Ook vraagt het gebruik van veldrobots een hoger opleidingsniveau van werknemers die met de machines werken. Wil het gebruik van veldrobots in de sector toenemen, is het belangrijk dat alle huidige kinderziekten worden aangepakt.

In potentie bieden veldrobots een oplossing voor het arbeidsvraagstuk van agrarische ondernemers en in het bijzonder van biologische akkerbouwers. Maar de praktijk toont aan dat de inzet van veldrobots wordt geremd door kinderziekten. Om teleurstelling bij het gebruik van veldrobots te voorkomen, is het verstandig dat ondernemers zich goed verdiepen in de beschikbare oplossingen.

Daarbij is het belangrijk te kijken naar wat de veldrobot voor gemak en voordelen oplevert. Levert een robot op dit moment geen van beide op? Dan kan het lonen te wachten met investeren tot de techniek verder is ontwikkeld. Een aantal tips: