Uitdagingen voor uitzendbureaus

Ineens lijken er overal personeelstekorten te zijn. Tekorten aan hoogopgeleide specialisten in bijvoorbeeld finance en ICT kenden we al als de ‘war on talent’. Inmiddels wordt je koffer op Schiphol niet altijd meer in- en uitgeladen en zijn er niet genoeg beveiligers om evenementen in de grote steden toe te staan. Ook worden dienstregelingen van openbaar vervoer uitgekleed vanwege een tekort aan chauffeurs en conducteurs, zijn winkels minder vaak of korter open vanwege tekort aan winkelpersoneel en zijn schoonmakers niet meer te vinden. Kortom de ‘war on hands’ is inmiddels volop voelbaar in alle sectoren.

We kijken aan tegen een beroepsbevolking die nu al minder hard groeit en straks zelfs niet meer groeit. Vanaf 2025 hebben we namelijk te maken met een flinke afvlakking van de groei van de beroepsbevolking. Een flinke uitdaging voor nu, maar zeker ook voor de toekomst.

Het arbeidstekort is een grote belemmering om verder te groeien voor bedrijven en daarmee ook voor de uitzendbranche. Door uitstroom (vergrijzing) en minder instroom (ontgroening) zijn er minder mogelijkheden om het volume aan uitzenduren te blijven realiseren. Groei van de omzet komt daarmee onder druk te staan. Deze beweging is al enige tijd bezig, zet langzaam maar zeker door en is niet tegen te houden (zie figuur 1).

Benieuwd naar meer informatie over personeelstekorten? Lees dan Personeelstekorten zijn het nieuwe normaal.

Verlaging van personeelskosten is één van de belangrijke drivers om te digitaliseren in zakelijke dienstverlening. Binnen de uitzendbranche is dat niet anders. Inzet van nieuwe technologie zorgt ervoor dat bepaalde werkzaamheden minder bijdragen aan het onderscheidend vermogen en/of winstgevendheid van de onderneming.

Naast digitalisering van bestaande partijen zijn er in snel tempo partijen op de markt gekomen die volledig digitaal zijn. Deze platformen bemiddelen zzp’ers op vaak kortdurende klussen en zijn onderdeel van wat we de ‘kluseconomie’ noemen. Door perfecte digitale aanwezigheid en niche specialisatie op een specifieke branche of functie zijn ze inmiddels een echte concurrent voor de meer traditionele flexbedrijven.

‘Flex wordt minder flex en vast wordt minder vast’. Dat is de verwachte uitwerking in wet- en regelgeving van achtereenvolgens de Commissie Regulering van Werk (Commissie Borstlap) en de SER (Sociaal Economische Raad).

Deze verwachte wijzigingen hebben impact op uitzendbureaus en de doelen die daarmee bereikt moeten worden zijn:

1. een beter evenwicht tussen interne wendbaarheid en externe flexibiliteit (vast wordt minder vast en flex wordt minder flex)
2. een overzichtelijk stelsel van contractvormen (vast, tijdelijk en zelfstandig)
3. alle werkenden worden fiscaal gelijk ‘behandeld’ en zijn zeker van een basisinkomen (tegengaan schijnzelfstandgheid)

De omzetting in wet- en regelgeving gaat de komende jaren plaatsvinden. Voorbeelden daarvan zijn: verkorten van de maximale contractduur, verdwijnen van nulurencontracten en een minimumtarief voor zzp’ers. Het verwachte resultaat hiervan is dat flexarbeid duurder wordt en daarmee minder aantrekkelijk voor werkgevers. Flexbedrijven die veel gebruik maken van de bovengenoemde punten bevinden zich dan in een markt die krimpt.

In de afgelopen jaren groeide het aantal ondernemingen in de uitzendbranche en detachering. Ondernemingen die zich specialiseerden in een specifieke eindmarkt of specifieke functies groeiden snel met bovengemiddelde financiële resultaten.

Inmiddels wordt de markt nu al enige tijd gekenmerkt door een sterke vorm van consolidatie. Dat betekent dat bedrijven zelfstandig groeien, maar ook actief (kleinere) ondernemingen in de branche kopen. De toestroom van veel kapitaal vanuit Private Equity-partijen die schaalvoordelen willen realiseren is daarin een belangrijke aanjager. Overnames binnen de branche namen in snel tempo toe waardoor ook de kloof tussen groot en klein groter werd. In de uitzendbranche steeg het marktaandeel van de top 25 in de afgelopen 10 jaar bijvoorbeeld van 25% naar 45%.

Kortom: groot wordt groter en klein blijft klein. Voor de ‘kleintjes’ betekent dit dat ze een keuze moeten maken welke rol ze in het consolidatieproces willen spelen: jager of prooi.

Is het dan allemaal kommer en kwel voor de branche? Zeker niet. Behoefte aan een flexibele schil voor bedrijven is namelijk van alle tijden. Daarom blijven er voldoende kansen voor de branche.

De opkomst van partijen met focus op een specifieke eindmarkt of specifieke functies laat bijvoorbeeld zien dat het hebben en leveren van diepgaande kennis waarde heeft. Door middel van consolidatie ontstaan hier inmiddels bedrijven die steeds dominanter worden in de markt die zij bedienen.

Als gevolg hiervan zien we dat: