Global Dairy Top 20: grote verschuivingen in ranglijst grootste zuivelbedrijven

De gezamenlijke omzet van de twintig grootste zuivelbedrijven ter wereld steeg met 9,3 procent in dollars (zie tabel 1), na een daling van 0,1 procent in het voorgaande jaar. Uitgedrukt in euro’s steeg de gezamenlijke omzet met 5 procent. De fusie- en overnameactiviteit van deze bedrijven bleven in 2021 vergelijkbaar met 2020. In de eerste helft van 2022 daalde de aangekondigde fusie- en overnameactiviteiten tot ongeveer tien aangekondigde tegenover circa dertig aangekondigde deals in 2021.

Door het herstel in de foodservicekanalen in 2021, na de initiële coronapandemie en de aanhoudend sterke omzet in de retailkanalen, trok de vraag naar zuivel wereldwijd aan. Dit, in combinatie met de lager dan verwachte groei van de melkproductie in de belangrijkste exportregio's en de uitzonderlijk sterke Chinese importvraag, zorgde ervoor dat de prijzen van zuivelproducten in 2021 tot een hoog niveau stegen.

Voor veel zuivelbedrijven die niet in de Verenigde Staten zijn gevestigd, is de omzetstijging in Amerikaanse dollars groter dan in euro’s of andere lokale valuta's. De reden hiervoor is de versterking van deze valuta’s ten opzichte van de dollar in de loop van 2021.

De top 20 van dit jaar wordt gekenmerkt door bedrijven die in 2021 veranderden van positie door omzetgroei of door hun strategische activiteiten. Deze waren significanter dan in de afgelopen jaren. Zo leidden strategische herpositionering en fusies en overnames tot de toetreding van Froneri in de top 20. Kraft Heinz daarentegen verdween uit de lijst. De bedrijven in de onderste helft van de ranglijst kennen minder onderlinge financiële verschillen. Waren in 2020 acht bedrijven in de tweede helft van de tabel gescheiden door minder dan 1 miljard dollar, dit jaar zien we vier bedrijven met een omzetverschil van minder dan 150 miljoen dollar.

Hoewel Lactalis en Yili niet van plaats veranderden, waren zij in 2021 goed voor de grootste stijgingen in omzet en overnames.

Na vorig jaar de eerste plaats te hebben opgeëist, breidde Lactalis – eigendom van een Franse familie – zijn voorsprong op het op de tweede plek staande Nestlé uit tot maar liefst 5,4 miljard dollar. In 2020 was het verschil nog 2,2 miljard dollar. De omzet van Lactalis voor 2021 wordt geraamd op 26,7 miljard dollar. Dit is een stijging van 4,7 miljard dollar, dan wel 16,2 procent. In euro’s bedraagt de omzet 22,6 miljard, een stijging van 2,4 miljard euro, oftewel 11,9 procent. Deze flinke omzetstijging werd gedreven door de overname van de activiteiten van Kraft Heinz op het gebied van natuurlijke kaas in de Verenigde Staten (waardoor die onderneming uit de top 20 verdwijnt) en Royal Bel Leerdammer, Bel Italia, Bel Deutschland en Bel Shostka Ukraine van Groupe Bel, die samen een geschatte jaaromzet van ongeveer 2,1 miljard dollar inbrachten. Lactalis kocht in 2022 ook nog het Australische Jalna Dairy Foods en de Fresh Dairy Division van het Duitse Bayerische Milchindustrie (BMI).

Het in China gevestigde Yili wint de prijs voor de grootste omzetstijging in dollars. De overname van een meerderheidsbelang – en zeggenschap – in IMF-producent Ausnutria én een sterke binnenlandse omzetgroei, stuwde de omzet met 4,4 miljard dollar naar 18,2 miljard dollar. Dit is een toename van maar liefst 31,7 procent op jaarbasis. Yili blijft weliswaar op de vijfde plek staan, maar de sterke prestaties van het bedrijf hebben de kloof met de koplopers verkleind.

Aziatische zuivelbedrijven Mengniu en Amul deden het ook goed in 2021. Mengniu staat met een winst van twee posities op de zevende plek en wipt over de grootste Europese zuivelcoöperaties FrieslandCampina en Arla Foods heen. Amul is de grootste Indiase zuivelcoöperatie en boekte een omzetstijging van 18,8 procent, oftewel 1 miljard dollar. Dit resulteerde in een indrukwekkende stijging van vijf plaatsen op de ranglijst, van de achttiende naar de dertiende positie.

Beide ondernemingen zetten hun sterke – organische – groei in 2021 voort, na een moeilijk, door corona beïnvloed 2020. De omzet van Mengniu steeg in 2021 met 24 procent, oftewel 2,6 miljard dollar, naar 13,7 miljard dollar (15,9 procent, of 12,1 miljard in Chinese yuan). Dit na een verlies van 3,7 procent, ofwel 400 miljoen dollar, in 2020 als gevolg van de verkoop van een meerderheidsbelang in Junlebao Dairy en door wisselkoersen.

Saputo staat op de tiende plek van de ranglijst, met een ruime voorsprong van 3,7 miljard dollar op Unilever. Na enkele grote overnames (onder andere Murray Goulburn en Dairy Crest) in eerdere jaren, ging Saputo in 2021 verder met de integratie van enkele, relatief kleine, strategische aanwinsten: het in Schotland gevestigde Bute Island Foods (alternatieve zuivelkazen), Wisconsin Specialty Protein (ingrediënten met toegevoegde waarde), het in het Verenigd Koninkrijk gevestigde Wensleydale Dairy (speciale/artisanale kazen) en Carolina Aseptic & Carolina Dairy business (aseptische eiwitdranken en voedingssnacks).

In 2021 hebben de in Frankrijk gevestigde bedrijven Savencia en Sodiaal strategische uitbreiding van bedrijven voltooid en geïntegreerd. Nadat Savencia in 2020 al de volledige controle had verworven over Compagnie des Fromages & RichesMont (CF&R), nam het in 2021 Hope Foods (plantaardige spreads) over. Beide overnames ondersteunden de omzetgroei tot 6,6 miljard dollar in 2021, waardoor het bedrijf op de twaalfde plaats kwam te staan. Een sprong van twee posities ten opzichte van 2020.

Sodiaal voltooide de overname van de resterende 51 procent van Yoplait S.A.S. – bestaand uit Yoplait's activiteiten in Europa en diverse andere markten – van het in de Verenigde Staten gevestigde General Mills. Dit gebeurde in ruil voor Sodiaal's eigendomsbelangen in de Canadese Yoplait Business en een verlaagd royaltytarief voor het gebruik van de merken Yoplait en Liberte in de Verenigde Staten en Canada. De verkoop van Stegmann Emmentaler Kasereien (SEKG) door Sodiaal aan Meggle werd in de eerste helft van 2021 afgerond. In totaal schat Rabobank dat deze overnames en desinvesteringen hebben bijgedragen aan een netto-omzetstijging van bijna 400 miljoen dollar voor Sodiaal. Daarmee staat de onderneming nu op de veertiende plek, een stijging van drie posities.

Müller is drie plaatsen gestegen in de top 20, terwijl Kraft Heinz en DMK fors zijn gedaald. De stijging van Müller kwam mede door een omzettoename van 400 miljoen euro (8,8 procent) tot 4,9 miljard euro, oftewel 5,7 miljard dollar (13 procent). Müller's overnames van FrieslandCampina's Duitse verwerkingsfaciliteiten en (vers)merken zijn nog niet afgerond en zullen waarschijnlijk de omzetgroei in het Duitse retailsegment ondersteunen.

Het private equity bedrijf Froneri maakt ijs en is een nieuwe naam op de lijst. Froneri werd in 2016 opgericht als een joint venture tussen Nestlé en private equity bedrijf PAI Partners, waarbij enkele van hun activiteiten in de ijsindustrie werden samengevoegd. Een reeks overnames in de daaropvolgende jaren – waaronder Nestlé Ice Cream Israel (2019), Tip Top Ice Cream van Fonterra (2019) en Nestlé Ice Cream USA (2019) – liet het bedrijf uitgroeien tot de op één na grootste ijsproducent ter wereld, na Unilever dat op de elfde plek staat.

Kraft Heinz verdween dit jaar uit de top 20. DMK daalde zes posities in de ranglijst omdat de verkoop van het meerderheidsbelang in F+S bijdroeg aan een omzetdaling van 1,2 miljard dollar, ofwel een daling van 18,8 procent, vergeleken met vorig jaar. In euro’s bedraagt de daling 21,8 procent, ofwel 1,2 miljard euro.

Het Zwitserse Nestlé wist de tweede positie te behouden, met een verschil van 400 miljoen dollar op Danone. Nestlé’s zuivelgerelateerde omzet steeg echter alleen dankzij gunstigere wisselkoersen ten opzichte van de dollar. In Chinese yuan daalde de geschatte zuivelgerelateerde omzet van de onderneming van 19,5 miljard dollar naar 19,4 miljard dollar. Een daling van 0,5 procent. Dit is niet verrassend gezien de desinvesteringsstrategie van de onderneming in de afgelopen jaren. Denk daarbij aan de verkoop van de meeste van haar activiteiten in ijsproducten aan Froneri. Omdat Nestlé minderheidsaandeelhouder van Froneri is, is de omzet van dat bedrijf niet meegeteld bij Nestlé.

Na een serie productlanceringen – variërend van plantaardige melk en yoghurt alternatieven tot alternatieven voor kaas, ijs en hybride producten – zijn zuivelalternatieven steeds gangbaarder geworden in het productenpalet van top 20 bedrijven. Hierdoor is het moeilijker geworden om te filteren op inkomsten uit pure zuivel. Zo heeft Nestlé onlangs Orgain aan hun portefeuille toegevoegd. Deze onderneming legt zich toe op proteïnepoeders en voeding op plantaardige basis. Door deze ontwikkelingen wordt de benaming van zuivel vager.

Het Franse Danone heroverde de derde plaats. Dit kwam mede doordat de omzet uit de verkoop zuivelalternatieven nu is meegeteld. De totale zuivel gerelateerde omzet van Danone steeg met slechts 1,7 procent tot 17,7 miljard euro in 2021. In dollars bedroeg de omzetstijging 5,6 procent, oftewel 20,9 miljard dollar. De aan zuivelalternatieven gerelateerde omzet van de onderneming bedroeg in 2021 in totaal 2,3 miljard euro, een groei van ongeveer 4,5 procent, of 100 miljoen euro ten opzichte van 2020. Dit is aanzienlijk lager dan de gemelde stijging van 15 procent in 2020. De omzetgroei werd waarschijnlijk negatief beïnvloed door de verkoop van het Noord-Amerikaanse merk Vega aan het Amerikaanse private equity bedrijf WM Partners. Het is ook een mogelijke aanwijzing dat de jaarlijkse percentuele omzetstijging voor plantaardige zuivelalternatieven heeft gepiekt nu de markt voor vloeibare melk- en yoghurtalternatieven volwassener en competitiever wordt. Tevens rapporteerde Danone een groei van 1 procent in de gespecialiseerde voedingsdivisie van het bedrijf, een indicatie dat de IMF-verkoop het in 2021 moeilijk bleef hebben.

De vier wereldwijde coöperatieve reuzen DFA, Fonterra, FrieslandCampina en Arla Foods staan dit jaar samen in de subtop van de ranglijst. Elk van hen wordt geconfronteerd met een vorm van beperkingen voor organische groei in hun thuismarkt.

In 2021 zette DFA de integratie van de activa van Dean Foods voort, terwijl zowel Fonterra als FrieslandCampina niet-kernactiviteiten afstootten. Fonterra rondde in 2021 de verkoop af van de twee locaties van China Farming, die zij volledig in handen had, en handhaafde de zesde plek op de lijst. De onderneming zal naar verwachting in 2022 DPA Brazil en Soprole afstoten en mogelijk veranderingen doorvoeren in het Australische bedrijfsonderdeel.

FrieslandCampina staat op de achtste plaats en verloor één positie ten gunste van Mengniu. Op basis van de gerapporteerde inkomsten over het financieel jaar 2021 is het verschil met Arla – gevestigd op de negende positie – verkleind tot 300 miljoen euro. FrieslandCampina heeft haar poederfabriek in Aalter in België, haar niet-kernactiviteiten in Rusland (Campina LLC) en haar diervoederactiviteiten (Nutrifeed) verkocht. Meer recentelijk heeft de onderneming haar Duitse activa en merken aan Müller verkocht. Het is waarschijnlijk dat naarmate de recente verkopen volledig zichtbaar worden in de omzet, Arla FrieslandCampina voorbij zal gaan in de top 20.

Hoewel Arla een positie aan Mengniu heeft afgestaan, liet het in 2021 toch een sterke omzetgroei zien. Dit werd gesteund door de robuuste retailpositionering in (Noordwest-)Europa en merkproducten. In hun onlangs aangekondigde 'Future 26'-strategie omarmt Arla ambitieuze doelstellingen om de uitstoot van broeikasgassen te reduceren en streeft het naar omzet- en winstgroei door efficiëntiewinsten en de groei van zijn wereldwijde merken.

Geleidelijk aan stemmen steeds meer zuivelbedrijven hun klimaatambities af op het ‘Science Based Targets’(SBTi)-initiatief. Tot nu toe hebben acht van de twintig grootste ondernemingen zich publiekelijk gecommitteerd aan (een aantal van) de SBTi-doelstellingen, of hebben zij doelstellingen die geacht worden te zijn afgestemd op SBTi. Wij verwachten dat dit aantal zal toenemen, aangezien de evaluatie en de vaststelling van de doelstellingen nog aan de gang zijn. Zo werken zuivelondernemingen aan hun klimaat- en duurzaamheidsdoelstellingen voor 2030, maar voegen ze ook ambities toe om in 2050 klimaat neutraal te zijn.

Voor volgend jaar verwachten we opnieuw een sterk jaar voor de gecombineerde omzet van de twintig grootste zuivelbedrijven ter wereld, aangezien de onderliggende zuivelgrondstoffenprijzen wereldwijd een record- of bijna recordniveau hebben bereikt door de oorlog in Oekraïne en de escalerende inflatie. We voorzien echter dat de mondiale vraag naar zuivel in de tweede helft van 2022 zal afnemen door een combinatie van corona-gerelateerde lockdowns, inflatie die de koopkracht van de consument beïnvloedt en andere economische tegenwind. Door de verzwakking van lokale valuta's – met name de euro ten opzichte van de dollar – is het voor sommige ondernemingen wellicht moeilijk om hun posities en winsten van dit jaar te handhaven.