Geen nieuwe personenauto’s op benzine, diesel en LPG meer te koop in nabije toekomst

Laten we eerst naar de feiten kijken. Nederland bevat op dit moment een vloot van zo’n 8,9 miljoen personenauto’s. Ruim 250.000 daarvan is batterij elektrisch. Na 2030 mogen al die auto’s niet meer vervangen worden voor een auto met verbrandingsmotor. De gemiddelde levensduur van een auto met brandstofmotor is 19 jaar. Op basis van bovenstaande regel rijden er uiterlijk in 2049 alleen emissieloze auto’s in Nederland. Maar de verwachting is dat door marktwerking en de naderende verplichting de meeste consumenten eerder overstappen. Vanaf 2016 schommelt het aantal verkochte personenauto’s tussen de 310.000 en 445.000. Dit betekent dat er, op basis van de huidige markt, uiterlijk vanaf 2030 per jaar minimaal 300.000 emissieloze auto’s verkocht gaan worden. Als we uitgaan van het huidige aanbod en de toekomstvisies van autofabrikanten, zal het grootste deel deze auto’s batterij elektrisch worden.

Als we dit nu als uitgangspunt nemen, wat is ervoor nodig om dit mogelijk te maken? Ten eerste moeten al deze auto’s opgeladen worden. Dat betekent dat we heel veel laadpunten nodig hebben. Kan het net dit aan? En hoeveel privé en openbare laadpalen hebben we nodig? In 2022 zijn er ongeveer 97.000 openbare laadpunten en meer dan 200.000 laadpunten bij mensen thuis, voor zo’n 250.000 elektrische auto’s.

Op dit moment wordt het grootste deel van de elektrische auto’s dus gekozen door mensen die de mogelijkheid hebben om hun auto thuis op te laden. Maar, dit is voor een groot gedeelte van de bevolking niet mogelijk. Meer dan 5 miljoen woningen in Nederland zijn een tussenwoning, appartement, boven- of onderwoning. Het grootste deel van deze woningen heeft geen eigen oprit, parkeerplaats of andere mogelijkheid om een laadpunt te plaatsen. Daarnaast zijn verzekeringen kritisch bij het plaatsen van laadpunten in privé of openbare parkeergarages in verband met brandgevaar. Wanneer aanleg van een eigen laadpunt bij de woning wel mogelijk is, blijkt het in steeds meer woongebieden door 'netcongestie (verstopping op het elektriciteitsnetwerk) al niet meer mogelijk om een laadpunt te installeren.

Bij veel thuislaadpunten zijn er mogelijkheden voor zonnepanelen. Door deze oplossing zou het probleem van netcongestie misschien opgelost kunnen worden. De uitdaging is alleen dat de auto vaak ’s nachts opgeladen wordt en de energie uit de panelen overdag niet opgeslagen wordt. Voor een openbaar laadpunt biedt dit natuurlijk wel een uitkomst.

Veel bedrijven ontwikkelen een propositie op openbare laadpunten, maar de behoefte zal enorm zijn op basis van de genoemde energiebehoefte en beperkte mogelijkheid tot thuis laden. Daarnaast is het wenselijk om deze laadpunten te voorzien van groene stroom. Hoe groot is onze energiebehoefte om alle auto’s te kunnen laden?

Laten we eens kijken hoeveel stroom deze elektrische auto's gebruiken. Het opgegeven verbruik van de meest verkochte elektrische auto (Tesla Model 3) is 11,9 kWh per 100 kilometer. Er wordt per jaar gemiddeld zo’n 13.000 kilometer per personenauto gereden, wat neerkomt op meer dan 115 miljard kilometer per jaar totaal. Als al deze auto’s elektrisch gaan rijden, hebben we een enorme (extra) groene stroom behoefte van minimaal 37 miljoen kWh per dag.

In deze berekening is alleen gefocust op de transitie binnen personenauto’s. Maar het kabinet heeft een voorstel gedaan om de vrijstelling op BPM geleidelijk af te schaffen. Hierdoor worden ondernemers gestimuleerd ook zo snel mogelijk over te stappen op emissieloze voertuigen. In bovenstaande cijfers houden we alleen rekening met het laden van personenauto’s. In Nederland rijden ongeveer 1 miljoen bedrijfswagens, waarvan het overgrote deel nog een dieselmotor heeft. Doelstelling volgens het Klimaatakkoord is om in 2030 250.000 elektrische bestelwagens te bereiken. Omdat deze voertuigen gemiddeld meer kilometers rijden, is hier ook een behoorlijke extra hoeveelheid energie voor nodig.

Omdat dit doel in het Klimaatakkoord om verduurzaming gaat, is het aan te raden om laadpunten te voorzien van hernieuwbare energie (groene stroom). In 2020 werd er iets meer dan 32 miljard kWh per jaar opgewekt. De jaarlijkse extra behoefte voor het personenautowagenpark van de toekomst is 13 miljard kWh. Kort door de bocht; er is heel veel meer (groene) stroom nodig, bij veel meer laadpunten. Deze laadpunten moeten voor een heel groot gedeelte openbaar zijn, gezien de woonsituatie van veel Nederlanders.

Met de huidige technieken, jaarlijks gereden kilometers en straks een groot aantal publieke laadpunten is het niet noodzakelijk om thuis of op de zaak de auto te kunnen laden. Als we kijken naar het gemiddeld aantal gereden kilometers per jaar, rijdt het overgrote deel van de bevolking maar een beperkt aantal kilometers per dag, in vergelijking met de actieradius van de huidige elektrische auto’s. Daarnaast zijn vrijwel alle auto’s uitgerust met de mogelijkheid tot snelladen. De consument zal beter geïnformeerd moeten worden over de mogelijkheden van onderweg laden in plaats van de onmogelijkheden van thuis laden. Op basis van deze informatie mag de publieke opinie veranderen door laden veel meer te gaan vergelijken met tanken; wie heeft immers een tankstation thuis?

Niet alleen de consument moet het vertrouwen, de stimulans en de motivatie hebben om een elektrische auto aan te schaffen en/of te willen rijden. Ook de economie moet aangepast worden op de nieuwe vorm van mobiliteit en alle behoeften die hieruit ontstaan. Eerste vraagstuk daarbij is het opladen van het elektrische vervoersmiddel.

Wat moet er nu echt gebeuren om dit mogelijk te maken?

Om aanschaf van elektrische auto’s voor iedereen mogelijk te maken en dit grote aantal accu’s op te laden, moeten er een aantal toekomstbestendige overheidsplannen gevormd worden. Belangrijke items die gecoördineerd moeten worden zijn:

Hoewel de samenleving welwillend is, gezien de stijging van het aantal elektrische voertuigen, moet er nog veel gebeuren voor 2030. De complexiteit, de uitdagingen en tijdsdruk van de transformatie van autorijden, vragen om een centraal gestuurd overheidsorgaan. Deze zou verantwoordelijk moet worden voor de coördinatie, ontwikkeling en voortgang van de te bewandelen (berijden) weg naar emissieloos rijden. Zonder deze begeleiding en aansturing zal het een enorme uitdaging worden de doelstellingen te bereiken en elektrisch rijden voor iedereen mogelijk te maken op zo’n korte termijn.

Tot slot; we hebben een mooi begin gemaakt maar hebben nog flink wat hordes te nemen voordat we emissieloos zijn op het gebied van mobiliteit. De eerste horde – personenauto’s – is nog geen gelopen race, maar wel eentje waar we een goede start hebben gemaakt. Het is nu de taak om te versnellen omdat de horizon in zicht is.