Brexit dichter bij een rampscenario

Stel je verkoopt lampen en binnenkort verschijnt de nieuwe collectie. Je presenteert deze volgende week op een beurs in Berlijn, maar krijgt te horen dat de lampen met vertraging jouw kant op komen. Het scheepsverkeer in de haven is vastgelopen, waardoor jouw container uit China nog niet in behandeling kan worden genomen. De douane doet zijn best om de wachtrij weg te werken, maar jouw containerschip is niet de enige met vertraging. Aanmeren in een andere Europese haven aan de Noordzee is ook geen optie, want daar is de vertraging nog groter. Het ziet er naar uit dat je zonder de nieuwe pronkstukken verschijnt in Berlijn. Het is vandaag 29 maart, het VK is zonder deal uit de EU gestapt. Hiervoor stond je er niet bij stil dat de Brexit jouw bedrijf kon raken.

De EU top van 18-19 oktober was lange tijd een van de belangrijkste mijlpalen in de Brexit-onderhandelingen omdat het streven van de EU was om een getekende deal met het VK te hebben voor die tijd. Niet alleen is dat niet gelukt, maar het VK heeft de gesprekken met de EU op 14 oktober gestaakt onder druk van de binnenlandse politiek. En die binnenlandse politiek blijft een uitdaging. Uitspraken van premier May dat het VK wellicht langer in de EU douane unie zal blijven of dat men de transitieperiode zou kunnen verlengen, hebben vele eurosceptici boos gemaakt en de spanningen binnen het kabinet verhoogd. De week na de EU top was er veel speculatie dat tegenstanders binnen haar partij zouden proberen om premier May af te zetten. Ook al heeft ze dit overleeft, de dreiging van een politieke coup door eurosceptici zal boven haar hoofd blijven hangen.

Om een deal te bereiken moeten de EU en het VK het eens zijn over het scheidingsakkoord. De twee hebben overeenstemming bereikt over 95% van het document. Maar het grootste struikelblok, het voorkomen van een harde grens tussen Ierland en Noord Ierland, blijft onopgelost. Nu de oktober deadline voorbij is zonder voortgang op dit complexe onderwerp gaan de Brexit-onderhandelingen in verlenging. Een overeenkomst is nu waarschijnlijk tijdens de EU top van 13-14 December. Dat laat echter weinig tijd over voor ratificatie door de EU-parlement en door het Britse parlement, en om de nodige wetten aan te nemen. Onder druk wordt alles vloeibaar, en dat lijkt ook de tactiek van de Britse premier. Zij zal waarschijnlijk proberen in de week voor Kerst de bereikte deal door het Britse parlement te krijgen. Gegeven de polarisatie in de Britse politiek is goedkeuring echter niet vanzelfsprekend. De last minute aanpak van de premier is dus riskant. In dat licht schatten wij de kansen van een harde Brexit nu als bijna even groot als de kans dat een deal bereikt wordt (zie Brexit Barometer). Zonder noodmaatregelen door de EU en Britse autoriteiten, kan een harde Brexit een rampscenario worden. En dit kan ook bedrijven raken die niet direct zaken doen met het VK.

Verschenen in Deal!, inkopersvakblad van NEVI, 24 oktober 2018