Onderzoek
Grote regionale verschillen in managementkwaliteit binnen Nederland
Beter management leidt tot betere bedrijfsprestaties. Tegelijkertijd verschilt de kwaliteit van management tussen regio’s binnen Nederland. Overschatting van eigen kwaliteiten is hoger in de Randstad.
In het kort
Co-auteur: Floris Jan Sander[1]
[1] De auteurs danken Janka Stoker en Harry Garretsen (beiden Rijksuniversiteit Groningen) voor de samenwerking ten tijde van de dataverzameling.
Goede managementpraktijken zijn van groot belang voor de productiviteit van Nederlandse bedrijven. Tegelijkertijd zien we aanzienlijke verschillen in managementkwaliteit tussen bedrijven onderling (Dieteren et al, 2018b). Deze variatie in kwaliteit is ook op regionaal niveau zichtbaar. Voor 450 industriebedrijven meten we de managementkwaliteit met behulp van de World Management Survey: een onderzoeksmethode waarbij de managementpraktijken van bedrijven worden gescoord op een schaal.[2] Deze schaal loopt van 1 tot 5 op vier dimensies: operationeel management, doelenmanagement, prestatiemanagement en personeelsmanagement. Tabel 1 toont de best practices voor deze managementdimensies. Door voor het eerst in te zoomen op Nederlandse regio’s constateren we nu dat industriebedrijven in Zuid-Nederland over aanmerkelijk betere managementpraktijken beschikken dan industriebedrijven in de rest van Nederland.
[2] We hebben voor 439 van de 450 bedrijven in onze steekproef bruikbare locatiegegevens kunnen achterhalen. De verdeling van deze steekproef is niet gelijk over heel Nederland. Het gevolg is dat bepaalde regio’s binnen Nederland minder goed zijn vertegenwoordigd dan andere. Hierdoor zit er enige foutmarge in de managementscores op regionaal niveau.
Tabel 1: De vier dimensies van goed management
Zuid-Nederland loopt voorop in managementkwaliteit
Figuur 1 laat de gemiddelde managementscore per regio zien. Regio’s in Zuid-Nederland scoren opvallend goed, zoals het gebied rondom Brainport Eindhoven. Daar zijn managementpraktijken van industriebedrijven vergelijkbaar met die uit Zweden en Duitsland, de toplanden in Europa op het gebied van management binnen de industrie (zie figuur 2). West-Nederland en Midden- en Noord-Nederland scoren aanmerkelijk slechter. Bedrijven in deze laatste twee regio’s scoren gemiddeld vergelijkbaar met bedrijven uit landen als Italië en Mexico.
Het westen van het land, en dan met name de Randstad, is de meest productieve regio van Nederland (Oevering, 2019), maar qua management moet de industrie in dit gebied het afleggen tegen bedrijven in het zuiden (zie figuur 3).[3] Statistische testen ondersteunen deze verschillen. Als we Nederland opdelen in vier landsdelen blijkt dat bedrijven in Zuid-Nederland (Zeeland, Noord-Brabant en Limburg) significant beter scoren dan andere delen van Nederland.
[3] Zuid-Nederland: Zeeland, Brabant, Limburg. West-Nederland: Noord-Holland, Zuid-Holland, Utrecht. Noord-Nederland: Friesland, Groningen, Drenthe. Oost-Nederland: Overijssel, Gelderland, Flevoland. Zuid-Nederland verschilt significant van West-Nederland (10% vertrouwensinterval), Oost-Nederland (5% vertrouwensinterval) en Noord-Nederland (5% vertrouwensinterval). Zuid-Nederland verschilt significant van overig Nederland (5% vertrouwensinterval). De landsdelen West-, Noord-, en Oost-Nederland verschillen niet significant van elkaar.
Figuur 1: Managementkwaliteit het hoogst in Noord-Brabant
Figuur 2: Nederland staat op de zesde plaats binnen de internationale ranglijst van goed management
Figuur 3: Bedrijven in Zuid-Nederland hebben de beste managementpraktijken
De verschillen in managementkwaliteit tussen regio’s zijn van financieel belang. Een hogere managementscore gaat namelijk gepaard met een hogere productiviteit (Dieteren et al., 2018b). Als een gemiddeld bedrijf in Noord-Nederland zijn management verbetert naar het niveau van een gemiddeld bedrijf in Zuid-Nederland, gaat dit samen met 4 procent meer omzet per werknemer en 6 procent meer winst.
Oorzaken van regionale verschillen
We splitsen managementkwaliteit uit in vier dimensies: operationeel management, doelenmanagement, prestatiemanagement en personeelsmanagement. Dit doen we op regionaal niveau (zie figuur 4). De grootste regionale verschillen zijn op het gebied van operationeel management en prestatiemanagement. Op het gebied van doelenmanagement en personeelsmanagement, waar Nederlandse bedrijven over het algemeen laag op scoren, is de regionale variatie juist het kleinst. Waar bedrijven in Zuid-Nederland vooral in excelleren, is operationeel management, terwijl bedrijven in West-Nederland relatief slecht scoren op doelenmanagement. Met andere woorden, bedrijven in Zuid-Nederland zijn goed in het optimaal inrichten van het productieproces en het minimaliseren van verspilling, terwijl bedrijven in de Randstad onder andere meer aandacht kunnen besteden aan de balans tussen financiële en niet-financiële doelen.
Figuur 4: Zuid-Nederland koploper operationeel management; West-Nederland matig op doelenmanagement
Box: De meeste managers overschatten eigen managementkwaliteit
Binnen ons onderzoek is ook aan managers gevraagd hoe ze zelf over de managementpraktijken van hun bedrijven denken. Daaruit blijkt dat 80 procent van de ondervraagden de managementkwaliteit binnen zijn of haar bedrijf overschat. Het verschil in de mate van overschatting binnen Nederland is aanzienlijk (zie figuur 5). Zo is in de drie Randstadprovincies het verschil tussen de eigen beoordeling en de objectief gemeten managementkwaliteit groter dan in bijvoorbeeld Brabant. Met andere woorden, Brabantse managers overschatten zichzelf minder dan Randstedelijke managers. Aangezien het verbeteren van managementpraktijken begint met een goed beeld van de huidige situatie (Dieteren et al., 2018a), is er voor managers in de Randstad meer werk aan de winkel dan voor managers in Brabant.
Figuur 5: Overschatting eigen managementkwaliteit verschilt per regio
Implicaties
Er zijn binnen Nederland grote regionale verschillen in managementkwaliteit. Industriebedrijven in het zuiden van het land hebben significant betere managementpraktijken dan bedrijven in andere regio’s. Vooral de provincie Noord-Brabant, en in het bijzonder de regio Brainport Eindhoven, doen het erg goed. Regio’s in de rest van Nederland scoren aanmerkelijk minder goed. Vooral bedrijven uit de Randstad kunnen nog een slag maken qua bewustwording: zij overschatten de kwaliteit van hun managementpraktijken over het algemeen het meest.
Management vormt een belangrijke aanjager van productiviteit. Het feit dat er grote regionale verschillen bestaan in de kwaliteit van managementpraktijken van bedrijven impliceert daarmee dat de regio mogelijk een rol speelt bij de totstandkoming van goed management. Denk bijvoorbeeld aan de verspreiding van managementkennis. Onderzoek toont aan dat bedrijven met goed management andere bedrijven in hun nabijheid kunnen meetrekken in het verbeteren van hun management (Bloom et al, 2019; Sander et al, 2019). Met andere woorden, bedrijven leren van elkaar. Ook universiteiten zijn belangrijk: bedrijven kunnen baat hebben bij de kennis over management die hier wordt gegenereerd en van de managers in spe die hier worden opgeleid. Brainport Eindhoven is een goed voorbeeld van een regio waarin bedrijfsleven en universiteiten van elkaars aanwezigheid profiteren: door nauw samen te werken en kennis uit te wisselen, trekken alle deelnemende partijen daar voordeel uit.
Literatuur
Bloom, N., Brynjolfsson, E., Foster, L., Jarmin, R., Patnaik, M., Saporta-Eksten, I., & Van Reenen, J. (2019). What drives differences in management practices? American Economic Review, 109(5), 1648-83.
Dieteren, J., Groenewegen, J. en S. Hardeman (2018). Goed management doet ertoe, maar wat doet ertoe voor goed management? Utrecht: Rabobank.
Dieteren, J., Groenewegen, J. Hardeman, S., Garretsen, H., de Haan, L., en Stoker, J. (2018). Managementkwaliteit in Nederland gemeten. Economisch Statistische Berichten, 103 (4765): 414-417.
Oevering, F. (2019). Economische verschillen tussen Nederlandse provincies. Utrecht: Rabobank.
Sander, F.J., Groenewegen, J.T., & Hardeman, S. (2019). The Geography of Management Practices., mimeo