Transformatie opgave voor huisartsen is onverminderd groot

Sinds 1 januari 2022 zijn er 11.754 huisartsen werkzaam in Nederland. In 2022 was het percentage vrouwelijke huisartsen 60%. Er is sprake van een opvallende groei, vooral bij de zelfstandig gevestigde huisartsen. In 2022 was 52% van de praktijkhouders vrouw. Het praktijkhouderschap wordt door steeds meer regionale huisartsengroepen ondersteund, door het geven van trainingen en intervisies aan huisartsen, het verkennen van (tijdelijk) eigendom van praktijken of het ondersteunen van het ondernemerschap door het bieden van een uitgebreid dienstenpakket.

Nieuwe aanbieders zijn actief op de markt. Dit zijn ondernemers, die de praktijk onder een eigen formule overnemen. Ook zijn er bedrijven, die huisartsen op verschillende bedrijfsvoeringsaspecten zoals ICT en personeelsbeleid ondersteunen. Verder zien we de praktijkmanager, in overleg met huisartsen en zorgverzekeraars, praktijkeigenaar worden. Tot slot zijn er ook huisartsen, die een tweede praktijk openen en hier samen met andere huisartsen in loondienst werken.

Volgens het Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg (Nivel) nam het aantal huisartsen in 2022 in de meeste regio’s toe. Wel zijn er sterke verschillen per regio. In 15 van de 28 regio’s is in 2022 het aantal regulier gevestigde huisartsen toegenomen ten opzichte van 2021. In 10 regio’s is het aantal netto vergelijkbaar gebleven en in 3 regio’s is er een afname te zien. Een netto afname werd gezien in de regio’s Noord- en Midden-Limburg, Gooi en Vechtstreek en Zuidwest-Gelderland.

Veel patiënten en huisartsen hechten waarde aan persoonlijk contact. Het uitbreiden van het standaard consult van 10 naar 15 minuten is dan ook voor alle betrokkenen winst te noemen. Om voldoende capaciteit te houden voor dit persoonlijk contact kunnen er andere communicatiekanalen worden ingezet. Inmiddels wordt ervaring opgedaan met verschillende vormen van digitale communicatie. Denk aan telefonisch contact met de huisarts, waarbij de patiënt direct een advies krijgt. Bijna alle huisartsen bieden een e-mail consult. Ook zijn er praktijken die via WhatsApp werken.

Zorgdomein heeft al verwijzingen naar sociaal domein, audiciens en leefstijlcoaches. Sinds maart 2023 mogen medicijnen digitaal worden voorgeschreven. Telemonitoring leent zich met name voor eenvoudige metingen bij chronische aandoeningen en heeft zich bewezen bij inzet in de diabeteszorg. In 2022 hadden alle huisartsenpraktijken online inzage in patiënteninformatie. Het portaalgebruik steeg in 2022 verder met een miljoen gebruikers naar 2,7 miljoen in totaal. Inmiddels heeft ruim 85% van de praktijken één of meer patiënten die hun dossier via een persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO) hebben bekeken.

De gestegen vastgoedprijzen, huurkosten en energieprijzen zorgen ervoor dat steeds meer huisartsen problemen hebben met het bekostigen van hun vastgoed. De huisvestingsvergoeding van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) komt uit 2018 en wordt dit jaar opnieuw onderzocht op basis van de jaarrekening 2022. De vergoeding zal naar verwachting in 2025 worden verhoogd. Als bij deze herijking alleen naar het verleden wordt gekeken, zal er geen passende vergoeding tot stand komen. De vastgoedprijzen blijven toenemen en de investeringen in duurzaamheid hebben mede door de inflatie een prijskaartje welke niet in één jaar kan worden terugverdiend.

Daarnaast hebben steeds meer huisartsen moeite om passende huisvesting te vinden in hun adherentiegebied (verzorgingsgebied). Juist omdat huisartsen steeds meer in groepspraktijken van drie of meer huisartsen werken zijn grotere panden, die goed bereikbaar zijn, gewenst. De Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV) werkt samen met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) brancheorganisatie InEen, Ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, NZa en Zorgverzekeraars Nederland (ZN) om dit probleem te bespreken en met elkaar tot een oplossingsrichting te komen. Het gebrek aan goede locaties verkleint de mogelijkheden van het bieden van een werkplek aan huisarts in opleiding, het inschrijven van nieuwe patiënten of het aannemen van personeel. Huisartsen, die een praktijk willen overnemen, nemen steeds meer de huisvesting mee als factor in hun beslissing.

Het verduurzamen van de huisartsenpraktijk krijgt steeds meer aandacht. Het E-book De groene huisartspraktijk van LHV en NHG is sinds 2022 beschikbaar. Er wordt ook een scholing aangeboden.