Blue Zones-principes: de route naar een gezond Nederland

Er zijn negen Blue Zones-principes, door de bedenkers de ‘Power 9’ genoemd. Deze gaan onder andere over een sterk sociaal netwerk, een gezond en voornamelijk plantaardig dieet, weinig stress, veel ‘natuurlijke’ beweging (zoals tuinieren in plaats van een marathon rennen) en regelmatig, maar met mate, een glaasje wijn drinken. Voor iedereen die zich afvraagt hoe Buettner op de term ‘Blue Zones’ kwam: het antwoord is verrassend simpel. Tijdens het onderzoek tekenden twee van zijn medewerkers met een blauwe pen cirkels om de gebieden waar mensen langer en gezonder leven.

De filosofie van de Blue Zones sluit nauw aan bij de visie van Rabobank op de toekomst van de gezondheidszorg. In Nederland ligt de focus nu nog te veel op ziek zijn. Er is behoefte aan een systeem dat gericht is op gezondheid en zo lang mogelijk gezond blijven. Dat is belangrijk, want het huidige zorgsysteem is niet houdbaar. De kosten blijven stijgen, inmiddels meer dan 100 miljard euro per jaar, en er zijn grote personeelstekorten.

Het Integrale Zorg Akkoord (IZA), ondertekend door alle stakeholders in de zorg, erkent dit probleem en zoekt naar oplossingen. Deze oplossingen worden vooral binnen het zorgsysteem en het sociale domein gezocht, maar liggen juist ook daarbuiten. De uitdagingen van een ouder wordende samenleving worden gezien als een maatschappelijk vraagstuk waar iedereen, inclusief het bedrijfsleven, aan moet bijdragen. De Blue Zones-principes helpen om dit te bereiken. Steeds meer partijen passen deze principes toe, waardoor ze concreter en bekender worden. Er zijn steeds meer voorbeelden die laten zien hoe de beginselen van de Blue Zones kunnen worden toegepast.

Op 20 juni 2024 vond de eerste editie van het Blue Zone Festival plaats in de Nieuwe Buitensociëteit in Zwolle. Bestuurders en beleidsmakers van gemeenten, zorginstellingen en woningcorporaties, maar ook bedrijven en ondernemende burgers, kwamen naar het festival. Als mede-initiatiefnemer van het festival droeg Rabobank bij met meerdere sessies, zoals de inspiratiesessie Gezond Boeren & Wonen van Sanne Groot Koerkamp, een workshop over nieuwe woonvormen zoals collectief wonen door Aart Cooiman, een workshop over de eiwittransitie door Anna van der Bijl en tv-kok Sharon de Miranda, en een lezing over het valpreventieprogramma Stevig Staan door Marleen Jansen en projectmanager Nicole Rommens. Deze onderwerpen sluiten nauw aan bij de Blue Zones-principes en vormen belangrijke stappen richting een vitale samenleving.

Rabobank investeert in projecten gericht op preventie, die vaak moeilijk van de grond komen vanwege het ontbreken van de juiste financiële prikkels. In Noord-Limburg is bijvoorbeeld het valpreventieproject Stevig Staan opgezet. Dit interventieprogramma is een samenwerking tussen huisartsen, fysiotherapeuten en beweegcoaches, waarbij ouderen leren veilig te bewegen. De financiering wordt door financiers geregeld door de kosten eerst voor te schieten. Gemeenten en zorgverzekeraars betalen later een deel van het bedrag terug dat is bespaard op zorgkosten. Dit programma past perfect bij de Blue Zones-filosofie: zo lang mogelijk gezond en vitaal blijven, in dit geval door valpreventie.

Er worden ook projecten gefinancierd die gericht zijn op gezond ouder worden, zoals gemeenschappelijke woonvormen waarbij mensen meer naar elkaar omkijken. Deze collectieve woonvormen verbeteren de kwaliteit van leven door bijvoorbeeld eenzaamheid te voorkomen en helpen zorgkosten te besparen. Idealiter wonen mensen van verschillende leeftijden en sociaal-culturele achtergronden samen, wat bijdraagt aan integratie en een inclusieve samenleving.

Er zijn zeker nog hobbels te nemen, bijvoorbeeld bij het realiseren van collectieve woonvormen. Dit zijn initiatieven van burgers die samen een project willen realiseren. Deze burgerinitiatieven komen vaak moeizaam van de grond en de financiering is niet altijd eenvoudig te regelen. Toch worden er stappen in de goede richting gezet. De financiering van woongemeenschap Ebbingehof in Groningen, en de voorbeelden uit Amsterdam van De Nieuwe Meent en de Akropolis laten dat zien.

In een tijd waarin de zorgsector worstelt om tijdig toegang te bieden tot hoogwaardige en betaalbare zorg, is een nieuw perspectief noodzakelijk. Dit perspectief moet inspireren en een streefbeeld bieden waaraan mensen willen bijdragen. Het concept van de Blue Zones dient als een goede metafoor.

Welvaart gaat niet alleen over economische groei, productie, consumptie en inkomen, maar ook over sociale contacten, maatschappelijke betrokkenheid, welzijn, een fijne plek om te wonen en een gezonde balans tussen werk en privé. En dat allemaal op een duurzame manier. Als coöperatieve bank past het bij Rabobank om zich hiervoor hard te maken. Het is belangrijk om oog te hebben voor brede welvaart om te bouwen aan toekomstbestendig wonen en vitale gemeenschappen. Of we dat een Blue Zone, vitale gemeenschap of brede welvaart noemen, maakt niet uit.