Europese varkensmarkt uit balans door MKZ in Duitsland

In 2024 zorgden betere marges voor een gematigde stijging van de varkensvleesproductie in de 27 lidstaten van de Europese Unie (EU27) en het Verenigd Koninkrijk. Tussen januari en september 2024 steeg de productie met 2% op jaarbasis. Toch is het onwaarschijnlijk dat deze groei in 2025 doorzet. Zoals eerder vermeld in de vorige sectorupdate, is de zeugenstapel in 2024 waarschijnlijk licht gekrompen. Hierdoor verwachten we in 2025 een daling van varkensvleesproductie in de EU27 en het Verenigd Koninkrijk met 0,5% ten opzichte van 2024 (zie figuur 1).

Op 10 januari 2025 werd de virusziekte mond-en-klauwzeer vastgesteld bij drie waterbuffels in de Duitse staat Brandenburg. Dit leidde tot importverboden op Duits varkensvlees door derde landen zoals het Verenigd Koninkrijk, Zuid-Korea en Mexico. In sommige gevallen gold het verbod ook voor rundvlees en zuivelproducten.

Deze importbeperkingen zullen waarschijnlijk handelsstromen binnen Europa verschuiven in de komende maanden met mogelijke gevolgen voor prijzen en marges in de keten. De exacte impact hangt af van verdere uitbraken en de duur van de importbeperkingen.

Het Verenigd Koninkrijk en Zuid-Korea nemen respectievelijk 5% en 3% van de totale Duitse varkensvleesexport af (zie figuur 2). Het Verenigd Koninkrijk is een belangrijke markt voor vers varkensvlees, hammen en verwerkte producten zoals worsten. Zuid-Korea importeert vooral bevroren vlees en bijproducten.

Door deze situatie kunnen andere exporteurs, zoals Denemarken, Nederland en Spanje, mogelijk meer vlees leveren aan deze markten, afhankelijk van hun voorraad. Tegelijkertijd zal Duitsland proberen meer varkensvlees binnen de EU te verkopen, wat de concurrentie op de Europese markt kan verhogen.

In de eerste tien maanden van 2024 lag de export van varkensvlees 0,5% lager dan in dezelfde periode van 2023. Voor 2025 verwachten we een lichte daling van de export vanuit de EU27 en het Verenigd Koninkrijk door aanhoudende sterke concurrentie op de wereldmarkt.

De Chinese vraag naar varkensvlees blijft naar verwachting in 2025 op een vergelijkbaar niveau als in 2024. Toch brengen geopolitieke spanningen risico’s met zich mee. Het Chinese antidumping onderzoek naar Europees varkensvlees en de terugkeer van Donald Trump naar het Witte Huis kunnen leiden tot hogere importtarieven op Europees varkensvlees.

De Europese biggenmarkt blijft in 2025 waarschijnlijk relatief krap door verschillende factoren:

In 2024 nam de vraag naar biggen toe, vooral in België en Polen. België verdrievoudigde zijn import (+335.000 biggen), terwijl Polen ook meer biggen invoerde (+18%; +871.000) tussen januari en september 2024. De toename in België heeft wellicht te maken met de uitkoopregelingen in de veehouderij. Het grootste deel van de Belgische import kwam uit Nederland (227.000; +13%), maar ook de import uit Duitsland steeg sterk (van 4.000 naar 211.000). Duitsland (+2%; +111.000) en Spanje (+0%) hielden hun import vrijwel stabiel.

Voor 2025 wordt verwacht dat de overcapaciteit in slachterijen in Nederland toeneemt, doordat meer varkenshouders stoppen. Tegelijkertijd daalt de varkensvleesproductie in de EU27 en het Verenigd Koninkrijk licht ten opzichte van 2024. Een verbetering van het consumentenvertrouwen kan de vraag naar varkensvlees stimuleren, wat opwaartse druk op de varkensprijzen zal geven.

Op dit moment dalen de vleesvarkensprijzen juist. Dit komt door een seizoensgebonden groter aanbod en een lagere vraag. Daarnaast zorgt de MKZ-uitbraak in Duitsland voor handelsbeperkingen en een negatief sentiment op de Duitse en Nederlandse biggen- en varkensvleesmarkten. Dit effect kan in het eerste kwartaal van 2025 aanhouden.

Relatief hoge voorraden van soja en maïs en positieve oogstverwachtingen kunnen in 2025 zorgen voor gunstige prijzen. Geopolitieke ontwikkelingen, zoals een mogelijke handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China, kunnen echter extra druk zetten op de sojaprijs aangezien China een belangrijke exportbestemming is voor de Verenigde Staten. In tegenstelling tot soja en maïs wordt op de tarwemarkt juist krapte verwacht vooral door zorgen over de oogstverwachtingen, wat kan leiden tot opwaartse prijsrisico’s in 2025.