De uitzendbranche bereidt zich voor op nieuwe wetgeving

De WTTA introduceert een toelatingsstelsel waarbij alleen erkende uitleners arbeidskrachten mogen inzetten. Dit betekent dat bedrijven moeten voldoen aan strengere voorwaarden, zoals het overleggen van een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG), een waarborgsom van € 100.000, en het aantonen van naleving van de relevante wetgeving. Het doel van de WTTA is om een veiliger en gelijk speelveld te creëren voor arbeidsmigranten en betrouwbare uitzendorganisaties.

De invoering, oorspronkelijk gepland voor 1 januari 2026 met handhaving vanaf 1 januari 2027, is opnieuw uitgesteld. Er is extra onderzoek nodig naar de organisatie die verantwoordelijk wordt voor de uitvoering van de wet. De nieuwe invoeringsdatum wordt pas bekendgemaakt nadat er een definitieve keuze is gemaakt over de landingsplaats van de Toelatende Instantie (TI).

Dit betekent dat de sector extra tijd heeft om zich goed voor te bereiden. Een belangrijke stap is het halen van het SNA-keurmerk, dat als toegangsbewijs dient voor het toelatingsstelsel. Het SNA-keurmerk is het keurmerk voor de uitzendsector en aannemers van werk en is ontwikkeld om de risico’s voor inleners van arbeid en opdrachtgevers te beperken. Ook detacheerders en payrollondernemingen vallen onder de reikwijdte van het keurmerk, omdat zij arbeid ter beschikking stellen. De impact van de wet is groot: in Nederland zijn er zo’n 20.000 uitzendbureaus, waarvan er nu slechts 3.800 een keurmerk hebben. Verwachting is dat er 5.000 uitzendbureaus gaan staken door de WTTA. Zonder toelating geen vergunning, en dus geen recht om te opereren.

De TI moet toezicht gaan houden op de naleving van de WTTA-normen door inspectie-instellingen. Maar hoe en waar deze TI organisatorisch wordt ondergebracht binnen het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) is door de minister zijn voorkeur geduid, wat een belangrijk knelpunt vormt in de verdere invoering van de WTTA. Om een soepele invoering van de wet te garanderen, werkt een kwartiermakersteam aan de basisinrichting van de TI. Dit team bouwt een ‘plug-and-play' structuur, zodat de instantie direct operationeel kan zijn zodra de wet in werking treedt.

Er zijn vijf mogelijke scenario’s voor de landingsplaats van de TI. Opties variëren van een zelfstandige directie binnen het ministerie van SZW tot een zelfstandig agentschap met financiële autonomie. Hoewel elke optie voor- en nadelen heeft, lijkt een zelfstandig agentschap binnen SZW de voorkeur te krijgen. Dit biedt maximale onafhankelijkheid en sterke governance, essentieel voor een eerlijke toelating en regulering. De keerzijde is dat de implementatie langer zal duren.

Vooruitzien is regeren: het behalen van het SNA-keurmerk wordt een belangrijke stap voor bedrijven die arbeidskrachten uitlenen. Vanaf de invoering van de WTTA mogen bedrijven alleen nog arbeidskrachten inlenen bij uitleners die toegelaten zijn, het op tijd behalen van het SNA-keurmerk is daarbij de sleutel. Ondernemingen die voor de inwerkingtreding van de wet al in het bezit zijn van het SNA-keurmerk worden toegelaten op basis van hun SNA-registratie. Bedrijven zonder keurmerk moeten zich verplicht laten inspecteren op de verplichte normen van de WTTA, welke uitgebreider zijn dan het SNA-keurmerk. Hiermee lopen zij het risico op extra kosten bij de toelating en ook het risico om niet toegelaten te worden. Verwacht wordt dat veel bedrijven zich pas vlak voor de deadline aanmelden, waardoor wachttijden kunnen oplopen. Wacht dus niet te lang, maar zet op tijd stappen om een soepele overgang naar de WTTA te garanderen. Het SNA-keurmerk is momenteel niet verplicht, maar wordt sterk aanbevolen met het oog op de aankomende WTTA. Het keurmerk biedt inzicht in risico’s en helpt bedrijven zich voor te bereiden op de nieuwe toelatingseisen.

Om bedrijven goed voor te bereiden, heeft Stichting Normering Arbeid een WTTA-module ontwikkeld. Deze module fungeert als een nulmeting en geeft uitleners inzicht in de aanvullende WTTA-normen naast het bestaande SNA-keurmerk. Dit helpt bedrijven zich op tijd aan te passen en voorkomt verrassingen bij de invoering van de wet. Bestaande SNA-keurmerkhouders wordt aangeraden hun certificering uit te breiden met een WTTA pré-inspectie om goed voorbereid te zijn op het nieuwe toelatingsstelsel.

Een belangrijke wijziging in de WTTA betreft de regels rondom in- en doorlenen. Arbeidskrachten kunnen zoals eerder genoemd alleen nog worden ingeleend via een WTTA-erkende uitlener. Daarnaast wordt meer transparantie vereist in de arbeidsrelaties. De feitelijke werkgever binnen de keten moet duidelijk zijn. Daarnaast moet de inlener informatie over de beloning van de arbeidskracht doorgeven aan de uitlener.

Binnen het SNA-keurmerk gelden er inhuurdrempels voor bedrijven die werken met niet-SNA-gecertificeerde leveranciers. Maximaal 5% van de omzet mag via een niet-gecertificeerde partij worden ingeleend, en in totaal mag niet meer dan 25% van de omzet afkomstig zijn van niet-gecertificeerde leveranciers. In het toelatingstelsel moeten alle leveranciers straks zijn toegelaten en gecontroleerd zijn op de WTTA normen.

Voor organisaties die afhankelijk zijn van ketenleveranciers voor arbeidskrachten, zoals in de schoonmaakbranche en kassenbouw, kan dit een forse uitdaging vormen. Daarom is het belangrijk nu al strategische beleidskeuzes te maken. Een belangrijke stap is het streven naar een SNA-keurmerk voor alle leveranciers binnen de keten.

De WTTA raakt niet alleen uitzendbedrijven, maar heeft ook neveneffecten voor zzp’ers, zowel uit binnen- als buitenland, die tijdelijk of langdurig in Nederland werken via een arbeidsbemiddelingsbureau. De wet is ontworpen om de kwaliteit en betrouwbaarheid van uitleen- en uitzendorganisaties te waarborgen. Hiermee moeten schijnconstructies en oneerlijke concurrentie worden voorkomen. Inleners krijgen de verplichting om vast te leggen of de ingeleende arbeidskracht ter beschikking is gesteld onder zijn leiding en toezicht. Betreft dit een zzp’er, dan betekent dit meer risico tijdens controles van handhavingsinstanties op een fictieve dienstbetrekking. Als er twijfel bestaat over de aard van de arbeidsrelatie, kan dit leiden tot boetes en andere sancties voor de arbeidsbemiddelaar.

Hoewel de invoering van de WTTA is uitgesteld, blijft een goede voorbereiding belangrijk. Uitleenbedrijven doen er verstandig aan het SNA-keurmerk te behalen en inzicht te krijgen in de nieuwe eisen. In- en doorleners moeten strategische keuzes maken om aan de strengere regelgeving van de WTTA te voldoen. Door vroegtijdig te schakelen kunnen bedrijven vertragingen voorkomen en blijven ze goed gepositioneerd in een veranderende markt.