Nederlandse kottervisserij heeft serieuze uitdagingen

Terwijl de wereldwijde handel in zeevruchten een positieve ontwikkeling doormaakt, heeft de Nederlandse kottervisserij te maken met meerdere uitdagingen.

Deze uitdagingen maken het de sector niet makkelijk:

Brexit

Door de nieuwe verdeling van vangstrechten in de Europese Unie (EU) na het vertrek van het Verenigd Koninkrijk (VK) mogen vissers minder vangen dan in de periode vóór de Brexit. Al zijn de visbestanden in de Noordzee goed te noemen. Dit wordt jaarlijks gemonitord en deze visquota (Total Allowable Catch (TAC) Fishing quotas (europa.eu)) wordt verdeeld over de EU-lidstaten.

Koopkracht

Mensen eten vooral vis buitenshuis. Door maatregelen zoals sluiting van de horeca is de marktvraag tijdens de coronaperiode fors gedaald. Er zijn zogenaamde stilligweken geweest, waarbij kotters aan wal bleven liggen. Positief is de heropening van de horeca en de groeiende vraag naar hoogwaardige visproducten, maar dit zou wel eens van korte duur kunnen zijn. Als de consument de door inflatie gestegen kosten komend half jaar voelt in de portemonnee, wordt naar verwachting meer bezuinigd op horecabezoeken en op aankopen in de supermarkt. Het is dan de vraag of consumenten, door alle kostenstijgingen, de duurdere Noordzeevis kopen.

Pulsverbod

Puls was een innovatieve vangstmethode waarmee selectief vis werd gevangen met ongeveer de helft van het brandstofverbruik in vergelijking met de boomkor. De EU heeft deze methode in 2019 verboden en de pulsvissers zijn gefaseerd weer overgegaan op de traditionele manier van vissen met de boomkor. Dit laatste betekent een fors groter brandstofverbruik en meer bodemberoering. Omdat deze vismethode niet toekomstbestendig is, wordt er hard gezocht naar alternatieven.

Wind op zee

Door ambitieuze doelstellingen met betrekking tot energieopwekking op zee, worden de beschikbare visgronden steeds kleiner. Het is namelijk verboden om te vissen tussen de windmolens. Dit maakt dat de huidige vloot te groot is voor de beschikbare ruimte die er straks nog over is op de Noordzee.

Gasolieprijzen

Door de hoge brandstofprijzen, het hoge energieverbruik op de kotters en de matige besommingen zijn er de afgelopen maanden regelmatig kotters aan wal gebleven. Ook voor de komende jaren zal men van een hoge brandstofprijs uit moeten gaan. Dit betekent dat veel vissers werken met verlies, waardoor er vaker kotters aan wal blijven. Naast het feit dat de vaste kosten gewoon doorlopen, ontstaat ook het risico dat bemanningsleden ergens anders werk gaan zoeken. Goed gekwalificeerd personeel stroomt hiermee de sector uit.

Wet natuurbescherming en nieuwe Natura2000 gebieden

In bepaalde kustgebieden geldt de verplichting om een vergunning Wet natuurbescherming te hebben. Hiervoor gelden strengere milieueisen. Dit betekent dat het vissen in zo’n gebied alleen is toegestaan met schonere motoren. Kotters zullen hun motoren moeten aanpassen om hier te mogen blijven vissen. Daarnaast wordt gekeken of er extra Natuurgebieden aangewezen moeten worden om het natuurherstel te versnellen. Dit zou betekenen dat kotters minder visgronden kunnen gebruiken.

Bovenstaande zaken maken dat ondernemers hun bedrijfsstrategie kritisch gaan bekijken. Grofweg zijn er 3 opties te noemen:

1. Innoveren

Je kunt kijken naar een duurzamere kotter met minder emissies. Ook zijn selectievere visvangsttechnieken, die zorgen voor minder bijvangst en bodemberoering, interessant om te onderzoeken. Dit heeft positieve effecten op het brandstofverbruik en draagt bij aan het vissen op een verantwoorde manier. Methoden die kunnen helpen zijn onder andere smart fishing. Hierbij worden, aan de hand van data en Artificial Intelligence, voorspellingen gedaan over waar bepaalde vissoorten zich bevinden. Dit wordt gecombineerd met financiële data, de brandstofprijs en opbrengst van de vis. Via een dashboard kan de visser de resultaten aflezen en de keuze maken om door te vissen of terug naar de haven te gaan. Ook zijn rederijen bezig met het bouwen van kotters met minimale emissie-uitstoot. Maar hier zijn wel extra investeringen voor nodig, waarvoor financiering beschikbaar moet komen.

2. Verbreden

Dit houdt in dat naast het vissen op de Noordzee er ook andere diensten aangeboden worden die bijdragen aan de omzet. Denk hierbij aan recreatieve doeleinden zoals het meenemen van toeristen of faciliterende doeleinden zoals het bevoorraden van en onderhoud aan platformen of deelnemen aan maritiem onderzoek. Nieuwe vormen van kweek op zee (vis- en wier-/algenkwekerijen) behoren ook tot de mogelijkheid van verbreding.

3. Stoppen

Wanneer de transitie naar een duurzame kotter niet meer is te maken, kan men overwegen om visquota te verkopen óf om deel te nemen aan de Saneringsregeling Visserij. Eind juli maakte de overheid bekend dat hiervoor een bedrag van 155 miljoen euro beschikbaar is. De regeling is open van 1 september tot en met 30 november 2022

Vis is en blijft onderdeel van een gezond dieet. Onze pas gepubliceerde World Map Seafood ‘Handel in vis en zeevruchten blijft ster[1] k’ laat zien dat de handel en consumptie van vis en zeevruchten wereldwijd gestaag groeit. In deze grote markt, die voor een deel ook uit goedkopere kweekvis bestaat, is het belangrijk dat Noordzeevis zich probeert te onderscheiden. Door bijvoorbeeld een goede marketingcampagne voor het kwaliteitsproduct uit de Noordzee waardoor men een eerlijke prijs betaalt die nodig is voor een gezonde kottervisserij.

Doordat de ruimte op de Noordzee voor visserij-activiteiten verder beperkt wordt, is er geen ruimte meer voor alle kotters. Afgelopen jaren heeft de sector geïnvesteerd in duurzaamheid. De bereidheid is er om dit ook voor de toekomst te doen. Belangrijke voorwaarden hierbij zijn dat de nadruk ligt op vissen met minder emissies, minder bodemberoering en minder bijvangsten. Rabobank wil daarom samen met andere ketenpartners innovaties faciliteren die bijdragen aan een duurzamere visserij

Benieuwd waar jouw kansen liggen in de visserij? De collega’s van het expertnetwerk Visserij denken graag vrijblijvend met je mee. Neem hiervoor contact op met onze sectormanager Gea Bakker-Smit Of ga in gesprek met je accountmanager.