Waarom we zakenreizigers moeten behandelen als voetballers

Door de uitbraak van het coronavirus is aan de mondiale trend van zakenreizen een abrupt einde gekomen. Er wordt vooral benadrukt dat hierdoor de luchtvaartsector in zwaar weer zit. KLM had bijvoorbeeld forse noodsteun nodig.

Een recente studie van Harvard-economen laat echter zien dat de schade nog veel groter is. Zakenreizen zijn namelijk van grote economische waarde, en niet alleen voor luchtvaartmaatschappijen.

Zakenreizen zijn een onmisbaar onderdeel voor het delen van tacit knowledge: persoonsgebondenkennis die niet makkelijk is op te schrijven en digitaal over te dragen. Een voorbeeld is weten bij wie je moet zijn als je bepaalde expertise zelf niet hebt. Know-who in plaats van know-how, zoals de auteurs het noemen.

De crux is dat deze kennis niet makkelijk over te dragen is zonder fysieke aanwezigheid. Probeer maar eens een vertrouwensband op te bouwen met iemand die je nooit fysiek hebt ontmoet.

Dit geldt in het bijzonder voor bedrijven met niet-Westerse partners. Om zaken te doen in China is het bijvoorbeeld noodzakelijk om te beschikken over de juiste guanxi (een Chinese term voor het opbouwen van relaties).

Het verkrijgen van guanxi is vaak al lastig genoeg voor Westerse zakenpartners, laat staan wanneer dit enkel via een beeldscherm kan.

Het onderzoek laat zien dat zakenreizen leiden tot hogere productiviteit en daarom meer economische groei. Bovendien kunnen zakenreizen volgens de auteurs beter voorspellen welke industrieën in een land gaan groeien dan bijvoorbeeld handel en investeringen.

Minder inkomende zakenreizigers is dus ook voor Nederland nadelig. Nederland heeft met Amsterdam en Eindhoven twee belangrijke internationale hubs die een centrale rol vervullen op het gebied van kennisoverdracht.

Door de coronacrisis en de bijbehorende maatregelen is deze rol sowieso al onder druk komen te staan. Een vermindering in het aantal buitenlandse zakenreizigers zal hier wederom geen positief effect op hebben.

Maar andersom is het ook nadelig: als Nederlandse zakenreizigers stoppen met reizen, heeft dat een relatief grotere impact op landen als Ierland, België en Duitsland, toont het onderzoek aan.

Zakenreizen zijn dus belangrijk voor de economische groei. Helaas herstellen juist zakenreizen minder snel na een economische schok dan vrijetijdsreizen, aldus McKinsey.

Het kan daarom nuttig zijn om binnen de Europese Unie op zoek te gaan naar een manier waarop zakenreizen weer kunnen plaatsvinden. Bijvoorbeeld door de quarantaineplicht voor zakenreizigers te schrappen. Net als de voetballers die meedoen aan de Champions League kunnen zij misschien zo'n uitzonderingspositie krijgen.

Dit betekent niet dat alle zakenreizigers vrij moeten kunnen reizen binnen Europa. Maar uitzonderingen voor belangrijke internationale hubs (met name steden die goed zijn in het absorberen van nieuwe kennis) kunnen helpen bij het opkrabbelen van de economie na de crisis.

Desalniettemin zullen er bepaalde voorwaarden aan moeten zitten. Bijvoorbeeld dat iedereen die voor zaken reist en niet in quarantaine kan, een officieel testcertificaat bij zich moet hebben. Gezien het economische belang van zakenreizen voor bedrijven kunnen zij deze extra kosten wel dragen.

Beleidsmakers, maak die uitzondering dus zowel voor onze helden in tenue als voor onze mannen en vrouwen in pak.

Mede-auteur: Hidde Sevinga.

Eerder verschenen bij RTL Nieuws - Opinie.