Ontwikkelingen binnen de schoonmaakbranche

Ondanks dat de schoonmaakbranche nog een vrij jonge bedrijfstak is, is het inmiddels één van de grootste werkgevers in Nederland. Denk aan reguliere schoonmaak in kantoren, scholen en ziekenhuizen, maar ook glasbewassing, brand- en roetreiniging, reiniging in de levensmiddelenindustrie, gevelreiniging en het reinigen van vervoermiddelen zoals bussen, treinen en vliegtuigen. De verdeling naar omzet is 70% schoonmaak, 10% glasbewassing en 20% specialistisch werk.

Door de economische groei verwachten we op korte en lange termijn omzetgroei binnen de sector, al zwakt die wel wat af. Voor 2020 staat de sector een flinke kostenverhoging te wachten van ongeveer 6%. Dat komt door de nieuwe schoonmaak-cao, Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB) en het toenemende personeelstekort. Eind 2019 ervaart meer dan 50% van de schoonmaakbedrijven problemen met het werven en vasthouden van personeel. Het waarmaken van de cao-afspraken verhoogt de kosten voor ondernemers met ongeveer 3,5%. De huidige arbeidskrapte en de WAB zorgen voor een kostenstijging van ongeveer 2,5%.

De schoonmaakbranche is een vechtmarkt met vaak lage marges. Er zijn enkele grote spelers en veel kleine spelers. Ruim 90% van de schoonmaakbedrijven heeft minder dan 5 werknemers in dienst. Er komen steeds meer nieuwe bedrijven bij, vooral eenmanszaken. Hierdoor is de concurrentie hevig en kijken opdrachtgevers kritisch naar de prijs-kwaliteitverhouding. Bij de grote aanbestedingen staan de tarieven onder druk.

Steeds meer schoonmaakbedrijven breiden hun diensten uit met bijvoorbeeld catering of beveiliging. Hierdoor worden ze meer een 'one-stop-shop'. Daarnaast liggen er kansen in specialisatie, vooral voor de kleinere bedrijven. Door te specialiseren in bijvoorbeeld industriële reiniging of gevelreiniging, heb je een grotere kans op hogere marges. Met name het middensegment heeft zich door overnames uitgebreid en gespecialiseerd. Opschalen wordt steeds belangrijker om te kunnen blijven concurreren.

Ongeveer 85% van de totale kosten van schoonmaakbedrijven zijn personeelskosten. Arbeidsomstandigheden zijn vaak zwaarder dan in andere branches. Hoge werkdruk, gebrek aan respect, onderbetalen en zwartwerken liggen op de loer. Een schoonmaakbedrijf moet kunnen aantonen dat het werkt volgens de schoonmaak-cao, zodat de werknemers voldoende zijn beschermd. Daarnaast moet er bij een aanbesteding volgens de Code Verantwoordelijk Marktgedrag niet alleen gekeken worden naar prijs, maar juist naar de kwaliteit van het schoonmaakwerk en de arbeidsomstandigheden.

Er is steeds meer aandacht voor sociaal aanbesteden. Er wordt dan naast winst ook gekeken naar milieu en mens. De partijen maken afspraken over duurzame schoonmaakproducten, een verplicht opleidingsplan en ‘social return’. Het doel van social return is extra werkplaatsen creëren voor mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt of het bevorderen van culturele diversiteit. Wij denken dat ondernemingen die bovenstaande onderdeel hebben gemaakt van hun bedrijfsmodel zich onderscheiden van de concurrentie. Daarnaast is er meer belangstelling voor andere maatschappelijk thema’s, zoals duurzaamheid, circulariteit, optimale inzet van menselijke kennis en de zogenaamde inclusieve economie.

Lees meer over de Schoonmaaktrends 2020 op servicemanagement.

In de schoonmaakbranche wordt veel geïnnoveerd. Schoonmaakorganisaties die innovaties meenemen in hun bedrijfsmodel, onderscheiden zich van de concurrentie. Deze innovaties komen het meest voor:

Het OSB- en het SieV-keurmerk geven aan dat schoonmaakbedrijven betrouwbaar en vakkundig zijn. Een onafhankelijke instantie toetst deze keurmerken jaarlijks (OSB) of tweejaarlijks (SieV). Bedrijven met één van deze keurmerken hebben een betere concurrentiepositie.

De Rabobank erkent de belangrijke rol van de spelers in de schoonmaakbranche voor de maatschappij. Wij werken samen met onder meer de brancheorganisaties en marktpartijen. Benieuwd naar de nieuwste trends en ontwikkelingen? Neem gerust contact op met onze sectorspecialist Mark van Kampen.