China wil zijn macht uitbreiden met digitale munt

Nog niet lang geleden betaalden de Chinezen nog vrijwel alles met contant geld. Maar inmiddels loopt het land voorop en betalen vrijwel alle Chinezen met een bankpas of een App. Twee relatief jonge betaaldiensten, te weten WeChat en Alipay, hebben samen een marktaandeel van ruim 90% in het Chinese betalingsverkeer. De Chinese centrale bank wil voorkomen dat deze bedrijven het betalingsverkeer helemaal overnemen. Daarom start zij nu een proef met een digitale munt: de DCEP (Digital Currency Electronic Payments). Deze munt, een digitale vorm van het renminbi-bankbiljet, moet de positie van de centrale bank in het betalingsverkeer versterken. Ook kunnen dankzij de DCEP inwoners van de armere landelijke gebieden van China straks volwaardig toegang tot financiële dienstverlening krijgen.

Contante betalingen zijn anoniem. Mensen kunnen straks ook met de DCEP rechtstreeks betalingen van de ene smartphone naar de andere doen. De DCEP lijkt dus sterk op contant geld, waarmee anonimiteit lijkt te zijn gewaarborgd. Maar hier zit een adder onder het gras. Want bij nadere beschouwing blijkt dat de centrale bank toch kan meekijken. Dit is volgens haar noodzakelijk om illegale transacties beter te kunnen opsporen. Maar dit betekent ook dat dankzij DCEP de Chinese overheid vrijwel volledig inzicht krijgt in het betaalgedrag van individuen, waardoor zij nog meer grip krijgt op het gedrag van de bevolking.

De Chinese ambities reiken echter verder. Zo is het gebruik van de renminbi in het internationale betalingsverkeer (onder meer bij handel en investeringen) relatief klein, zeker vergeleken met de dollar en de euro. China hoopt echter dat de renminbi ooit de dollar opvolgt als belangrijkste internationale munt. De DCEP kan hierbij een rol spelen. China ziet bijvoorbeeld graag dat Afrikaanse landen in hun handel met China de DCEP gaan gebruiken. Het nieuwste model van de Huawei smartphone bevat ‘toevallig’ al een app waarmee straks, los van de aanwezigheid van internet, in DCEP kan worden betaald. Bovendien is Huawei nu al de belangrijkste telecomprovider in Afrika. Maar China zal ook aanmoedigen dat de DCEP straks niet alleen wordt gebruikt in de handel tussen China en Afrikaanse landen, maar dat ook de intra-Afrikaanse handel deels in DCEP wordt afgewikkeld. Hieruit blijkt meteen dat de Chinese overheid aan de ene kant heel strak grip op het binnenlandse betalingsverkeer wil houden, maar er anderzijds geen been in ziet om zich te mengen in het betalingsverkeer in andere landen.

Als de Chinese proef met DCEP succesvol is, kan dit een belangrijke stap zijn in het vergroten van de Chinese invloed in binnen- én buitenland. Dan komt een scenario waarin steeds meer bedrijven in Afrika de digitale renminbi gebruiken voor grensoverschrijdende en zelfs binnenlandse transacties dichterbij. In Westerse landen zal iets dergelijks waarschijnlijk niet zo snel gebeuren. Daar neemt de argwaan ten opzichte van Chinese technologie inmiddels snel toe. Maar als de DCEP breed wordt omarmd kan de renminbi de euro als betaalmiddel in Afrika zomaar eens voorbijstreven.

Zover is het natuurlijk nog niet. Maar wellicht is de DCEP een wake-up call die de Europese beleidsmakers ertoe aanzet om eindelijk eens serieus werk te maken van versterking van de internationale rol van de euro. Voor het te laat is.

Eerder verschenen bij RTL Nieuws - Opinie.