Sectorprognoses: volgend jaar beter

In de branding van de tweede golf komen wij tot de sectorprognoses van het vierde kwartaal. Steeds zekerder is de impact van het virus en het ingrijpen op de economische productie van 2020. Een verwachte bbp-krimp voor dit jaar van 4,2 procent is historisch diep, maar nog mild aangezien de Nederlandse bevolking grote delen van het jaar is geadviseerd om thuis te blijven. Thuis is echter wel degelijk een plek gebleken waar je kunt produceren en consumeren. Desondanks raakt de economische terugval sommigen zeer hard. Dit geldt voor burgers en voor bedrijven.

Volgend jaar verwachten wij een gedeeltelijk herstel. Met een macro-economische groei van 2,4 procent zit de productie in 2021 dan nog 1,9 procent onder de toegevoegde waarde van 2019. In 2022 mogen wij verwachten weer op een pre-coronaniveau te produceren en daarmee weer even veel waarde toe te voegen aan de economie.

Bij het maken van deze sectorprognoses gaan we ervan uit dat de maatregelen ook in het eerste kwartaal van 2021 nog relatief streng zullen zijn, met daarna een lichte versoepeling. Daarnaast rekenen we erop dat medio 2021 er een coronavaccin breed beschikbaar is. Voor een uitgebreidere beschouwing van onze macro-economische verwachtingen verwijzen we naar ons Economisch Kwartaalbericht.

Verder publiceren wij omzetprognoses op deelsectorniveau. Deze geven een beeld van de verschillende ontwikkelingen in een hoofdsector. Voor verdiepende artikelen over de sectoren verwijzen we naar de publicaties van onze sectorspecialisten.

Onder de oppervlakte van het macro-economische geweld bevinden zich de sectoren. Hierover iets algemeens zeggen wordt al gauw moeilijk. Daarom delen wij ze hier op in drie groepen.

Allereerst de sectoren die het hardst worden geraakt: horeca, vervoer & opslag en de overige zakelijke diensten. Deze sectoren krimpen in 2020 naar verwachting respectievelijk 39, 14 en 16 procent. De drie sectoren groeien volgend jaar dan waarschijnlijk wel, maar komen van zo’n laag niveau dat een volledig herstel in 2021 uitblijft.

Dan is er nog een groot aantal sectoren die dit jaar de toegevoegde waarde gematigd zien slinken met percentages tussen de -2 en -6. Op basis van de snelheid van het herstel in het komende jaar kunnen wij de groep in tweeën splitsen. Het onderwijs, de zorg en de ICT herstellen in 2021 volledig, terwijl dat bij de industrie, de handel en de specialistische zakelijke diensten wat langer duurt.

Tot slot reserveren we voor de bouw en de landbouw een aparte groep. In 2020 laten deze nauwelijks of geen krimp zien, maar die krimp is er in 2021 wel. De bouw is historisch gezien laat-cyclisch. Het lage aantal tenders en de weinige bouwvergunningen ondersteunen deze verwachting. Verder staat de landbouw – vergeleken met de andere sectoren – wat meer los van de conjunctuur, waardoor deze sector dit jaar buiten schot bleef. Voor 2021 verwachten we echter ook hier krimp.

De zakelijke diensten delen we doorgaans op in specialistische en overige diensten. Het is de overige zakelijke dienstverlening die het in deze crisis fors te verduren heeft. De crisis raakt de sector hard met 16 procent krimp van de toegevoegde waarde in 2020 en een langzaam herstel van 6 procent in 2021. De onderliggende deelsectoren zijn: verhuur van roerende goederen, uitzendbureaus en arbeidsbemiddeling, reisbureaus en reisorganisaties, beveiligings- en opsporingsdiensten, schoonmaakbedrijven en hoveniers en tot slot een groep met diverse overige zakelijke diensten.

Het grootste gedeelte van de verminderde activiteit ligt bij de reis- en uitzendbranche. Terwijl ook beveiligingsdiensten en schoonmaakbedrijven – door leegstaande kantoren - beduidend minder verdienden. Het venijn zat niet alleen in corona, maar ook in het feit dat de sector veelal onder de variabele kosten van afnemers valt, denk aan uitzendbureaus.

Overigens is de productie in deze sectoren sterk afhankelijk van de eindmarkt; schoonmaakbedrijven en uitzendbureaus die zich richten op de zorg doen het momenteel uitstekend.

Dat de economische gevolgen van de coronacrisis verschillen van die bij een ‘reguliere’ conjuncturele dip kun je zien aan ontwikkelingen binnen de handel. Gedrag en daarmee het consumptiepatroon is namelijk veranderd. We zijn minder gaan consumeren en tegelijkertijd zijn we andere dingen gaan doen met ons geld. Bouwmarkten, tuincentra en meubelwinkels zagen een groter deel van de taart hun kant op komen, terwijl minder is uitgegeven aan kleding en schoenen. Voor 2021 verwachten we een omgekeerde beweging. De groei in 2020 van de ‘huis-gerelateerde sectoren’ hangt deels samen met de lockdowns en zal daarna niet in dezelfde mate terugkomen. In 2021 zullen de matige economische omstandigheden een negatieve invloed hebben, met name op bestedingen die de consument gemakkelijk kan uitstellen. Kleding en schoenen kunnen daarentegen groei laten zien vanaf een bijzonder lage basis. Daarmee zullen de consumenten in 2021 ten minste gedeeltelijk terugkeren naar hun vroegere bestedingspatronen. De verschuiving van offline naar online is al langer zichtbaar en zal verder versnellen. Retailers en groothandels – waarvoor wij vergelijkbare ontwikkelingen zien - moeten daarop inspelen door verder te digitaliseren.

Dit jaar valt naar verwachting bijna 40 procent van de economische activiteit in de horeca weg. We hebben het met eigen ogen zien gebeuren: dichte cafés, restaurants en hotels. Wel draaiden bezorgdiensten een goed jaar. Evenals de vakantieparken die profiteerden van in Nederland blijvende toeristen. Het aantal faillissementen bleef door overheidssteun, uitgestelde betalingen en extra leningen nog laag. Maar de gemiddelde financiële positie is - met name door de twee laatstgenoemde factoren - niet verbeterd. In 2021 voorzien wij nog geen volledig herstel van de horeca. Men kan stellen dat de sector – ondanks uitgebreide overheidssteun - een groot offer brengt in deze pandemie.