Update
Trends en ontwikkelingen in basis- en voortgezet onderwijs
De onderwijskwaliteit staat blijvend onder druk door het lerarentekort en salarissen die niet passen bij de werkzaamheden en werkdruk. De coronacrisis maakt deze knelpunten nog dringender. Leerkrachten én leerlingen zitten gedwongen thuis door corona, ventilatie-richtlijnen vragen veel van scholen en onderwijs-op-afstand blijft lastig. Vooral door de verschillen in thuissituaties van leerlingen neemt de ongelijkheid in kansen opnieuw toe. Ondanks de uitdagingen worden lesmethoden steeds innovatiever. En aangezien het onderwijs bij alle overheidsmaatregelen de discussies aanvoert, wordt het belang van onderwijs in de maatschappij steeds duidelijker.
Lerarentekort blijft risico
In het basis- en voortgezet onderwijs is het lerarentekort steeds zichtbaarder. LeerIingen worden naar huis gestuurd en klassen worden samengevoegd. Daardoor krijgen kinderen steeds minder individuele aandacht. Dat is een slechte zaak, want de behoeftes van leerlingen worden vaak juist complexer omdat er minder doorstroom naar het speciaal onderwijs is.
De overheid heeft al middelen ter beschikking gesteld om salarissen te verhogen en de werkdruk te verminderen. Daarnaast focust de overheid zich op aantrekkelijke lerarenopleidingen, zij-instroom vanuit het bedrijfsleven mogelijk maken, leerkrachten behouden en niet-actieve leerkrachten mobiliseren. Benieuwd wat de overheid nog meer doet? Bekijk een overzicht van de initiatieven. Deze maatregelen lijken effect te hebben. Daarnaast leidt de coronacrisis tot veel nieuwe Pabo-studenten omdat de onderwijssector zorgt voor relatief veel baanzekerheid. Naast de reguliere Pabo-opleidingen biedt Het Onderwijsloket opleidingsmogelijkheden tot docent in het voortgezet onderwijs. Speciaal voor bèta-vakken is er het programma ‘Bèta4all’.
Salaris leerkrachten blijft onderwerp van discussie
De afgelopen kabinetsperiode is er al veel gedaan aan salarisschalen en salarisverhogingen in het onderwijs. Maar docenten blijven ontevreden, voornamelijk in het basisonderwijs. Het salaris in combinatie met de toenemende werkdruk worden daarmee een belangrijk knelpunt in het onderwijs van kinderen. Het is voor leerkrachten dan ook een reden om te staken. Ondertussen discussieert de politiek verder, want de uitgaven voor het onderwijs zijn landelijk gestegen, maar lokaal juist gedaald.
“Salarissen en de hoge werkdruk zijn twee van de grootste uitdagingen in het onderwijs.”
Het gevolg van deze ontwikkelingen is dat scholen weinig geld te besteden hebben. Daardoor daalt de kwaliteit van onderwijs vergeleken met andere landen, dat blijkt uit een rapport van McKinsey & Company. Volgens dit rapport voldoet het Nederlandse onderwijs nog wel aan de basiskwaliteit, maar niet aan de extra verwachtingen van de samenleving. Daarnaast hebben scholen bijvoorbeeld niet de financiële ruimte om doelen na te leven of verouderde huisvesting op te knappen.
Innovatie, leefstijl en duurzaamheid: een must in onderwijs
Lesgeven zelf is niet het enige waar scholen aan moeten werken. Zo worden innovatie, leefstijl en duurzaamheid steeds belangrijker. Innovatie in het onderwijs heeft door het coronavirus en de lockdown een flinke boost gekregen. Zo zijn er steeds meer innovatieve apps en andere mogelijkheden op het gebied van virtual en augmented reality. De lesstof wordt hierdoor levendiger en spreekt leerlingen meer aan. Aan leefstijl moeten scholen werken omdat dit een steeds belangrijker criterium is voor ouders als zij een school kiezen voor hun kind. Scholen kunnen hier aandacht aan besteden door te zorgen voor gezonde voeding, genoeg gymuren en een fris schoolgebouw. Als scholen binnen een gemeente samenwerken, kunnen zij met een gezamenlijk huisvestingsplan met verschillende verduurzamingseisen realiseren. Bijvoorbeeld door gezamenlijk energie in te kopen. Een wetsvoorstel dat dit soort samenwerkingen reguleert is in de maak en wordt waarschijnlijk in het najaar van 2021 aan de Tweede Kamer aangeboden.
Kansenongelijkheid: aan de basis bestrijden
We zagen jarenlang een trend in het basisonderwijs dat leerlingen met lager opgeleide ouders een lager advies voor het voortgezet onderwijs kregen. Voor kinderen van hoger opgeleide ouders gold juist het tegenovergestelde. Die trend is de afgelopen jaren tot stilstand gekomen. Dat is te danken aan een gerichte aanpak waarbij schoolleiders meer tijd steken in goede leerkrachten en een verbetercultuur. Maar door de huidige coronacrisis zien we weer verschillen ontstaan. Omdat leerlingen vaker thuis lessen volgen of huiswerk maken, verschillen de middelen en ondersteuning die leerlingen krijgen enorm. Als een kind thuis bijvoorbeeld geen laptop heeft, wordt het moeilijker om een werkstuk te maken. Overigens heeft de overheid tijdens de eerste lockdown 15.000 laptops ter beschikking gesteld en tijdens de tweede lockdown 60.000.
De Rabobank is sterk geworteld in lokale gemeenschappen. We weten waar onderwijsinstellingen mee te maken hebben. Naast onze financiële dienstverlening delen we daarom ook onze kennis op het gebied van ondernemen, innovatie en duurzaamheid. En we brengen via onze netwerken contacten in stand. De Rabobank is dan ook dé aangewezen partner voor onderwijsinstellingen. Benieuwd hoe we u kunnen helpen? Neem contact op met een Rabobank in de buurt.