Gaan we al dat spaargeld straks weer laten rollen?

Op de beurs zagen we het afgelopen jaar een bokswedstrijd tussen de pessimisten en optimisten. De strijd lijkt momenteel in het voordeel van de laatsten uit te vallen. De beurskoersen zijn meer dan hersteld en zelfs voor de economie gloort er eindelijk hoop.

Het gevaar is wél dat de optimisten te vroeg juichen. Want zij rekenen op een stevig herstel van de consumptie en het is de vraag of die er gaat komen.

Sinds de uitbraak van de pandemie spaarden huishoudens in de eurozone naar schatting zo'n 600 miljard euro meer dan normaal. Dit komt door de ongekende steunmaatregelen door overheden, en het feit dat er door de lockdowns weinig geld uitgegeven kon worden.

Serieus geld dus, dat, als het straks wordt uitgegeven in de winkels, de economie een flinke impuls kan geven, zo redeneren de optimisten.

Maar de vraag is of mensen inderdaad flink de portemonnee gaan trekken. Er zitten namelijk nog wel een paar addertjes onder het gras. Ten eerste omdat een deel van het spaargeld waarschijnlijk uit voorzorg opzij is gezet. Blijft er veel onzekerheid over het virus en uitgaven van de overheid, dan blijven mensen zo'n reservepotje gewoon aanhouden.

Een ander probleem is dat er sprake is van een scheve verdeling van het extra spaargeld; dat spaargeld zit namelijk vooral bij de groep 65-plussers en de hogere inkomensgroepen, zo stelt een recente studie van de Europese Commissie. 'Sparen om te sparen' is die groepen niet vreemd.

Terwijl de lagere-inkomensgroepen juist aangeven minder grote aankopen te willen doen in de toekomst, is de spaarneiging onder de hogere inkomens onverminderd groot.

Een derde kwestie is dat hogere prijzen een deel van het beschikbaar inkomen opsouperen. Ga langs bij de benzinepomp waar u al een jaartje niet meer bent geweest en u weet wat ik bedoel. De optimisten zien dit als iets positiefs, maar zoals ik in mijn vorige column al schreef, gaat dat alleen op als de lonen net zo hard omhoog gaan. En dat is maar zeer de vraag.

En dan zien we nog even af van het simpele feit dat we niet alle niet uitgegeven euro's ineens toch weer gaan uitgeven, zeker in de dienstensector. Het zou immers al mooi zijn als we deze zomer één keer met vakantie kunnen!

Het lijkt er dus op dat Europeanen een aanzienlijk deel van deze oorspronkelijk gedwongen spaarcenten langdurig zullen oppotten. Dat verklaart misschien wel het snelle herstel van de beurzen maar het is tegelijkertijd ook zonde, want het economische herstel is er juist bij gebaat dat consumenten het geld laten rollen.

Mijn boodschap aan politiek Den Haag en al die andere Europese regeringszetels is dan ook: zorg ervoor dat de consumptie snel en volledig kan herstellen zodat de economie niet alsnog knock-out gaat in de volgende ronde. Het activeren van het stuwmeer aan spaargeld kan daarbij een belangrijke rol spelen.

Dat kunnen overheden doen door te zorgen voor continuïteit en beleidszekerheid in de eerste fase van het herstel. Dat helpt om burgers vertrouwen te geven, zodat zij minder noodzaak voelen om geld achter de hand te houden.

Een harde toezegging dat overheden geen bezuinigingsbeleid zullen voeren totdat volledig herstel van de pandemie is bereikt, zou in mijn ogen een effectief gebaar zijn. En hopelijk gaan dan in het naseizoen veel Europese gepensioneerden nog een keer extra op vakantie van hun spaarcenten.

Eerder verschenen bij RTL Nieuws - Opinie.