Wereldwijde vrachtmarkt blijft zuchten onder hoge tarieven en onbetrouwbaarheid

Momenteel liggen duizenden megacontainerschepen voor de kust van Noord-Amerika, Europa en Azië te wachten op een ligplaats, waardoor er wereldwijd sprake is van verstopping in de toeleveringsketen. Volgens een recente studie van RaboResearch heeft de capaciteitsbeperking door de annulering van afvaarten in 2020 en 2021 geleid tot een vicieuze cirkel, waardoor de wereldwijde distributie van containers uit evenwicht is geraakt. Er is geen eenvoudige oplossing voor dit probleem, en ook volgend jaar zijn er vermoedelijk nog verstoringen.

Opeenvolgende incidenten, zoals de blokkade van het Suezkanaal, corona-gerelateerde havensluitingen en stroomtekorten in China, verergerden de onevenwichtigheden op de containermarkt. Het is van cruciaal belang dat de capaciteitsbeperking snel uit de weg gewerkt wordt. Zolang dat niet gebeurt, belemmert het de inspanningen van de sector om de containerachterstand te verkleinen, de handel in grondstoffen en halffabricaten weer op gang te krijgen en daarnaast aan de stijgende vraag van de detailhandel te voldoen.

Nu de feestdagen dichterbij komen, zien we in Europa en de VS een toenemende vraag van consumenten. De gecorrigeerde maandelijkse verkopen in de detailhandel in de VS stegen met 16,3 procent in oktober 2021 ten opzichte van vorig jaar, terwijl in Europa de e-commerce het met meer dan 39 procent beter doet dan de andere retailkanalen. Deze sterke wereldwijde retailvraag blijft, samen met onbalans in de containerdistributie, druk uitoefenen op de zeescheepvaart. Hoewel er beperkte ruimte is voor tariefgroei, verwachten we dat de markt de komende zes tot twaalf maanden blijvend rekening moet houden met hoge tarieven en lage betrouwbaarheid.

De internationale toeleveringsketens voor food en agri hebben grote veerkracht laten zien bij het opvangen van de verstoringen in 2020 en 2021. De sector heeft zich hersteld van verschillende lockdowns en is erin geslaagd om het groeiende volume van de wereldhandel bij te benen. Het herstel wordt echter bedreigd door onevenwichtigheid in de sector van het koeltransport. De wegtransportsector draagt ook bij aan de instabiliteit, vooral door de verergering van het structurele tekort aan arbeidskrachten, waardoor de tarieven voor het wegvervoer ook in 2022 zullen stijgen.

Dit jaar werd een recordcapaciteit van 3,5 miljoen TEU (twintig voets equivalente containers) besteld, wat neerkomt op 14 procent van het totaal aantal containerslots van dit moment. Verwacht wordt dat er de komende jaren grotere schepen in de vaart komen. Maar dit zijn lange-termijnoplossingen. De grootste verstoringsdreiging in de nabije toekomst komt van meerdere bronnen: het wereldwijde probleem van de containerdistributie, regionale onevenwichtigheden in de sector van het koeltransport en een wereldwijd tekort aan vrachtwagenchauffeurs en geschoolde arbeidskrachten in de voedselvoorzieningsketen.

Wat droge bulk betreft, leggen de overbelaste havens de prioriteit bij het herstellen van een vlotte doorstroom van de containers om zo een langzame daling van de tarieven te kunnen bewerkstelligen. Dit kan nog tot ver in 2022 duren, wat nog een jaar met hoge containertarieven betekent.

Voor wat betreft koelcontainers wordt verwacht dat de totale capaciteit gestaag met 4 procent blijft groeien. Toch zullen regionale onevenwichtigheden na de verstoringen in 2020 en 2021 naar verwachting tot hogere prijzen leiden zodra het Zuid- en Centraal-Amerikaanse exportseizoen van start gaat. Deze regio kan dus ook te maken krijgen met ernstige exportproblemen en het risico van inkomstenderving.

Al met al verwachten we dat verladers nog ten minste tot de tweede helft van 2022 met hogere totale transportkosten te maken hebben. We denken wel dat er beperkte ruimte is voor verdere verhogingen van de containertarieven, maar het prijsherstel zal een stormachtige ontwikkeling doormaken die waarschijnlijk nog minstens een half jaar, tot mogelijk een jaar, zal duren.