Kosten onder controle en lagere uitstoot broeikasgassen door nieuwe drankverpakkingen

Hoe het tot nu toe lukte om de hogere kosten door te berekenen aan de consument, was afhankelijk van de markt en het drankensegment. Maar als we ervan uitgaan dat de belangrijkste inputkosten waarschijnlijk hoog blijven, wordt het een uitdaging, zelfs voor merken of categorieën die er tot nu toe wel in slaagden. Nu consumenten de inflatie echt in hun portemonnee gaan voelen, beginnen zij kritisch te kijken aan welke producten zij hun geld willen uit geven.

Een belangrijk gevolg van de inflatie op dit moment is dat, door de recente piek in de energieprijzen, het indammen van de kosten en het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen nu hand in hand gaan. Als drankenproducenten hun bedrijfskosten willen verlagen, kunnen ze om te beginnen naar hun koolstofvoetafdruk kijken. Doen ze dat, dan worden twee dingen duidelijk. In de eerste plaats dat de indirecte uitstoot (de zogeheten scope 3 emissies), zoals bijvoorbeeld transportkosten, meestal het grootste deel uitmaakt van de totale uitstoot van bedrijven. In de tweede plaats dat landbouwproductie en verpakkingen een van de belangrijkste bronnen van scope 3-emissies zijn. Lees hierover meer in ons Engelstalige rapport Inflation's Impact on Beverage Supply Chain and Packaging Decisions. Om zowel de bedrijfskosten als de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, zijn er, als het om verpakkingen gaat, minstens vier belangrijke gebieden waarop drankenproducenten actie kunnen ondernemen.

Ten eerste bieden verpakkingen een uitgesproken kans om kosten te drukken. En een ander soort verpakking kan tegelijkertijd ook belangrijke gevolgen hebben voor de transportkosten, die de derde grootste bron van indirecte uitstoot van drankenproducenten zijn. Drankenproducenten kunnen bijvoorbeeld kosten besparen door te kiezen voor lichtere verpakkingen. Helaas levert dat alleen beperkte en marginale besparingen op. Een overstap op bijvoorbeeld ‘bag-in-box-wijn’ (een soort wijntap) biedt meer mogelijkheden voor kosten- en uitstootbesparing. En voor de horeca liggen vaten en andere herbruikbare verpakkingen meer voor de hand. Papieren flessen zijn een meer gewaagde oplossing voor de middellange termijn. Zie ook ons Engelstalige rapport Rethinking Materials, Because It’s Not Just What’s Inside That Counts.

Ten tweede laten de stijgende inputkosten en de roep om duurzaamheid drankenproducenten weinig keuze: ze moeten ook zorgen dat verpakkingen beter geschikt zijn voor hergebruik en ze moeten aan de slag met systemen voor recycling. In tegenstelling tot de invoering van nieuwe verpakkingen, die vraagt om een hele nieuwe strategie, kan een systeem voor recycling de uitstoot namelijk relatief simpel en snel verlagen. We zien nu al een beleidsverschuiving in de richting van verpakkingen met een lagere koolstofvoetafdruk. Meer hierover in ons Engelstalige rapport Improving Recycling To Bring Every Bottle Back.

In de derde plaats kunnen drankenproducenten een keuze maken tussen gecentraliseerde productie – waarbij de hele productie op één plek plaatsvindt, met dus lage productiekosten, maar hoge logistieke kosten – óf productie dicht bij de consument. Nu de logistieke kosten de pan uit rijzen door de tekorten aan containers en de hoge brandstofprijzen, wordt gedecentraliseerde productie – dus verspreid over meerdere plaatsen – steeds populairder. Het scheiden van productie en bottelen is ook nog een mogelijkheid. Zie ook ons Engelstalige rapport Location, Location, Location.

Ten slotte kunnen drankenproducenten, als de kosten voor verpakkingen blijven stijgen, erover nadenken over te schakelen op de invoering van retourverpakkingen, zoals dat al in Nederland en Duitsland op grote schaal gebeurt. Maar een retoursysteem is een enorme logistieke uitdaging. Dat vraagt namelijk om een infrastructuur, een statiegeldbedrag dat zowel de consument als de distributeur redelijk vindt, en afspraken over de grootte van de flessen. Voor retoursystemen zou bottelen dichter bij de eindgebruiker handig zijn. Want er is geen sprake van kostenbesparing of minder uitstoot als importeurs lege verpakkingen moeten terugsturen naar het land van oorsprong. Verder is het belangrijk om detailhandelaars en consumenten te overtuigen. De duurzaamheid van het gebruik van retourverpakkingen is daarbij een goede marketingboodschap. Maar om retourverpakkingen echt tot een succes te maken, moet de overheid bijspringen. Zonder overheidssteun is een uitgebreid retoursysteem zo goed als onmogelijk. Lees meer hierover in ons Engelstalige rapport Will Inflation Fuel the Rebirth of Returnable Packaging?