Koopkrachtwaarschuwing: chocoladeprijzen stijgen verder

Net als nagenoeg alle andere boodschappen is chocolade de afgelopen twee jaar een stuk duurder geworden. In de supermarkt ligt de gemiddelde kiloprijs momenteel bijna 40% boven het niveau van begin 2021. Maar daar blijft het niet bij.

Het grootste deel van de prijsstijging kwam door de oplopende kosten van ingrediënten, zoals zuivel en suiker, en van verpakkingsmaterialen en energie. Voor cacao begon de wereldmarktprijs pas begin 2024 aan een ongekende rally (zie figuur 1). De hectiek op de cacaomarkt is inmiddels gaan liggen, maar de marktprijs ligt wel ruim twee keer hoger dan aan het begin van het jaar – en bijna drie keer hoger dan vorig jaar rond deze tijd. Door prijsafspraken tussen cacaoverwerkers en chocolademakers en tussen chocolademakers en supermarktinkopers kan het wel acht tot twaalf maanden duren voordat de hogere grondstofprijzen in de consumentenprijzen zichtbaar worden. De recente gigantische prijsstijging van cacao moet met andere woorden nog in de supermarktprijzen worden verwerkt.

Dat de cacaoprijzen in de afgelopen maanden omhoog zijn geschoten, komt door slechte oogsten in Ivoorkust en Ghana. Ruwweg 70% van de cacao komt uit die landen. De oogst daar valt voor het derde jaar op rij tegen. Deels komt dat door slecht weer, maar de cacaobomen in de regio zijn ook vrij oud en er heersen de nodige boomziekten die ervoor zorgen dat de bomen minder cacaobonen produceren. Die problemen met oude en zieke bomen los je niet in korte tijd op. De angst voor structurele schaarste aan cacaobonen heeft de cacaoprijs opgestuwd tot historische hoogte.

Of die gestegen cacaoprijs volledig in de consumentenprijzen terechtkomt, is lastig in te schatten. De consumptie van chocolade is in de afgelopen paar jaar al afgenomen. De gemiddelde Nederlander verobert nu ongeveer 4,8 kilo chocolade-snoepgoed per jaar. Een paar jaar geleden was dat nog meer dan 5 kilo. Chocoladeproducenten zullen hun klanten liever niet met enorme prijsverhogingen weg willen jagen naar andere snoep- of snackcategorieën.

We verwachten dus dat chocoladeproducenten proberen om de prijsstijgingen voor de consument te verzachten door bijvoorbeeld kleinere verpakkingen aan te bieden of door minder cacao in hun producten te stoppen. Als dat mogelijk is natuurlijk, want in een chocoladereep met 70% cacao blijft 70% cacao gaan.

Stel dat de prijsverdubbeling in de wereldmarktprijs voor cacao van de afgelopen acht maanden volledig doorwerkt in de kostprijs van deze reep met 70% cacao en dat de rest van de kosten (ingrediënten, loon, energie, marges et cetera) allemaal onveranderd blijven. In dat geval zal een merkreep van 100 gram die vandaag in de supermarkt ligt voor 2,93 euro zomaar 4 euro moeten gaan kosten (zie voor de berekening het Engelstalige rapport). En let op: hoe hoger het cacaogehalte, hoe zwaarder die cacaoprijsstijging meeweegt. De prijs van producten met een lager cacaopercentage stijgt naar verwachting minder hard.

Komend jaar is de cacao-oogst in Ghana en Ivoorkust naar verwachting iets beter. Dit zal de cacaoprijs in 2025/26 in wat rustiger vaarwater brengen, al blijft deze nog steeds op een historisch hoog niveau. Dat heeft voorlopig dus geen effect op de stijgende consumentenprijzen. Daar komt bij dat per 1 januari 2025 de ontbossings-regelgeving van de EU (EUDR) in werking treedt. Voor grondstoffen uit gebieden waar ontbossing een materieel risico is, eist de EU dat importeurs kunnen aantonen dat de producten die zij verkopen niet gelinkt kunnen worden aan ontbossing. Dit zorgt niet alleen voor de nodige administratieve kosten, maar kan de Europese cacaomarkt ook volatieler maken.

Dit artikel is een samenvatting van 'Soaring chocolate prices: The worst is yet to come'.