Eerste Telers Coöperatie voor de productie van biobased bouwmaterialen

Met de oprichting van de Telers Coöperatie heeft een groep Brabantse agrariërs een landelijke primeur in handen. Het is de eerste coöperatie waarin telers zich verenigen die biobased bouwmaterialen produceren. ‘Deze duurzame manier van telen kan een alternatief verdienmodel voor agrarische ondernemers worden’, zegt bestuurslid en agrariër John Verberne. ‘Tot die tijd hebben we nog wat uitdagingen te overbruggen. Dat lukt niet alleen, daarvoor hebben we elkaar nodig.’ Onder de noemer Banking4Food ondersteunt Rabobank Oost-Brabant dit soort initiatieven, die bijdragen aan een toekomstbestendige food- en agri-sector.

Geen beton, baksteen of kunststof, maar stro, vlas, vezelhennep en sorghum. Bij biobased bouwen worden natuurlijke materialen gebruikt, die verbouwd zijn door een lokale agrariër. Jos Derks is zo’n agrarisch ondernemer, die momenteel sorghum teelt. ‘Van de stengels kun je bijvoorbeeld bouwplaten persen’, legt hij uit. ‘We runnen een inspiratieboerderij. Dat houdt in dat we vernieuwingen in onze sector uitproberen. Zo raakten we ook betrokken bij het telen van biobased materialen, en trad ik uiteindelijk toe tot het bestuur van de Telers Coöperatie.’

Als agrariër voelt Jos de maatschappelijke druk om te verduurzamen. ‘En zelf zie ik die noodzaak ook. De wereld verandert. Mijn opa boerde anders dan mijn vader en mijn zonen zullen ongetwijfeld ook weer anders ondernemen.’ Collega-ondernemer John herkent dat. Hij runt een eigen loonbedrijf. ‘Veel agrariërs rond Natura 2000-gebieden moeten anders gaan telen dan ze altijd gedaan hebben. Het verbouwen van biobased materialen kan zo’n alternatief verdienmodel zijn.’

Jos en John sloten zich allebei aan bij Brabant Verbouwt Natuurlijk Samen. ‘Dat is een samenwerking tussen onder andere akkerbouwers, loonwerkers, bouwbedrijven en woningcorporaties die zich bezighouden met biobased bouwen. Daaruit is de Telers Coöperatie ontstaan’, vertelt John. ‘Het werd duidelijk dat we ons als telers moesten verenigen om tot afspraken te komen, bijvoorbeeld met de bouwsector. Maar ook om samenwerkingsovereenkomsten aan te kunnen gaan, van elkaar te leren en gezamenlijk in te kopen en te verkopen.’

Intussen zijn er veertien agrariërs lid van de Telers Coöperatie. Zij teelden het afgelopen jaar verschillende gewassen, bedoeld voor de bouw. ‘Dat is natuurlijk heel mooi’, zegt Jos. ‘Maar we liepen óók tegen verschillende uitdagingen aan. Zo staat mijn sorghum nog op het land, terwijl het al geoogst had moeten worden. De kosten voor het drogen ervan zijn momenteel te hoog voor mij. Daarom is het belangrijk dat er prijsafspraken met onze afnemers komen.’ Die rol neemt de Telers Coöperatie op zich. En dat is uniek. ‘Momenteel worden de prijzen van bijvoorbeeld melk of aardappels door grote bedrijven bepaald’, zegt Hans Hunnekens, accountmanager Groot Zakelijk Food & Agri bij Rabobank. ‘In deze nieuwe keten hebben agrariërs de kans om sámen betrokken te zijn bij prijsafspraken en zo een sterkere positie voor zichzelf te creëren.’

Met zijn Rabobank-collega’s helpt Hans de telers op weg. ‘Als bank nemen we een faciliterende en verbindende rol aan’, vertelt hij. ‘We brengen partijen samen, organiseren bijeenkomsten en helpen het initiatief mee van de grond te tillen.’ Hans ziet de telers uit de coöperatie als dé voorbeelden voor andere agrarisch ondernemers die toekomstbestendig willen ondernemen. ‘Het is zeker niet makkelijk, je moet de nodige hobbels nemen, maar als het lukt profiteer je ook van die voorlopersrol. Ik heb er alle vertrouwen in dat John, Jos en hun collega’s een succes gaan maken van hun samenwerking.’ Ook John kijkt met vertrouwen naar de toekomst. ‘Ik geloof écht in het telen van biobased materialen. Daarom probeer ik ook anderen te enthousiasmeren om zich aan te sluiten bij de Telers Coöperatie. Ik hoop dat we uiteindelijk een serieuze partner worden voor de bouwwereld. Als agrariërs moeten we een transitie doormaken om toekomstbestendig te zijn, maar dat moet de bouwsector ook. Die werelden moeten dus wel samenkomen. Daar ben ik van overtuigd.’

Achter de Telers Coöperatie gaat nóg een samenwerking schuil, namelijk tussen de agrarische sector, verwerkers, bouwbedrijven, woningcorporaties, Building Balance (een landelijk transitieprogramma die de keten ondersteunt) en Rabobank Oost-Brabant. Dat gebeurt onder de naam Brabant Verbouwt Natuurlijk Samen. Aanjagers van die samenwerking zijn Gérard Mertens (business developer) en Aernout van der Does (directeur Banking4Food) van Rabobank Oost-Brabant. ‘In de food- en agrisector én in de bouw zijn veranderingen nodig om deze sectoren te laten groeien en verder te verduurzamen’, vertelt Gérard. ‘Biobased bouwen is daar een voorbeeld van. Dat zie ik als een duurzaam, toekomstbestendig verdienmodel voor agrariërs.’ Maar voor het zover is, is er wel een systeemverandering nodig, stelt Aernout. ‘Van agrariër tot bouwbedrijf: in deze keten moeten we allemaal een zeker risico nemen en anders werken dan we gewend zijn.

Daar ligt de grootste uitdaging. Als het lukt hebben we een nieuwe, toekomstbestendige ketensamenwerking in handen, met een sterke positie voor de boer. Dat kan alleen gerealiseerd worden dankzij ondernemers die samen durven te pionieren.’ Die voorlopers waardeert Gérard enorm. ‘Hun gezamenlijke doel sluit heel goed aan bij de coöperatieve gedachte van Rabobank. We willen sámen een stabiele sector creëren. Daarbij leveren we ook nog eens een duurzame bijdrage aan de wereld. Zodat ook mijn dochtertje en haar leeftijdsgenoten fijn op kunnen groeien.’

Ben jij teler en op zoek naar een nieuw verdienmodel of ben je bouwer en heb je interesse in het gebruik van biobased bouwmaterialen? Neem dan contact met Rabobank op via Bedrijven.kring.OBR@rabobank.nl. Wil je meer informatie over de Telers Coöperatie, neem dan contact op via info@tecab.nl.