Vitamientje bouwt graag mee aan een duurzame én gezonde wereld
Kansen zien in duurzaamheid. Afvalstromen reduceren, verpakkingsmateriaal verminderen en eigen elektriciteit opwekken met zonnepanelen. Zomaar wat zaken waar Groente- en fruithandel Vitamientje wel bij vaart. ‘Tenslotte zijn we ook ondernemer’, zeggen Bert-Jan en Harmen Westerink volmondig. Jenneke Palland besloot hen aan een ‘kruisverhoor’ te onderwerpen. ‘Natuurlijk willen we onze vrachtwagens ook wel elektrisch laten rijden. Qua korte afstanden zou dat prima kunnen. Maar elektrisch kost nieuw vier ton, waar de wagen op fossiele brandstof slechts anderhalve ton kost. Dat is nogal een verschil. Bovendien kopen wij vaak tweedehands en een tweedehands elektrische vrachtwagen is er niet…’ Een openhartig gesprek over wat wel en niet kan. Over het belang van gezonde voeding. En: subsidies! Kortom: nuchtere (markt)handelaren aan het woord.
“Op de bank met Jenneke Palland”
Jenneke: Wat betekent maatschappelijk ondernemen voor jullie als bedrijf?
Bert-Jan: ‘Kijken naar hoe kunnen we dingen zo duurzaam mogelijk aanbieden. Op de markt waren verpakkingen een hot item’, herinnert hij zich. ‘Sinds de verpakkingsbelasting werd geïntroduceerd, liepen de kosten flink op. Ze zeggen wel ‘je bent een superheld’ als je het woord duurzaam in de mond neemt, maar je bent natuurlijk vooral ondernemer en dus wil je je kosten beperken. Op een gegeven moment waren we meer een plastic tasjes- dan een groenteverkoper’, grapt Harmen. Vitamientje liet een folder drukken, waarmee het de klant informeerde. ‘Zullen we samen duurzaam gaan doen? Neemt u de tasjes die u van ons meekrijgt weer mee, dan rekenen we de volgende keer geen verpakkingstoeslag.’ Dat werkte. Onze verpakkingen - en dus ook de kosten - zijn met driekwart gedaald ten opzichte van eerder. En doordat we de klant die geen eigen tasje meebrengt een vast bedrag rekenen voor onze tasjes, zijn de resterende kosten ook weer grotendeels gedekt. Belangrijk, want het begon een steeds grotere kostenpost voor onze onderneming te worden.’
Left-over-boxes
‘Ook kijken we volop naar de afvalstromen binnen ons bedrijf; dat willen we zo duurzaam mogelijk kunnen verwerken’, vult Bert-Jan aan. Producten die nog goed genoeg zijn om te eten, maar voor de markt iets minder toonbaar, gaan in de zogenoemde ‘left-over-boxes’. Diverse soorten groenten en fruit voor een vaste lage prijs, waarmee Vitamientje op Facebook ‘adverteert’. Wat begon als een pilot vanuit het Leefstijl-akkoord van de gemeente Kampen om gezonde voeding beschikbaar te maken voor mensen met een kleine(re) portemonnee en voedselverspilling tegen te gaan, is nu een groot succes: de left-over boxes vliegen de deur uit!‘
Sinaasappelkistjes
‘We proberen derving tot een minimum te beperken’, aldus Bert-Jan. ‘Dat wat echt niet meer bruikbaar is, gaat naar de compostverwerking. We zijn niet van het zomaar weggooien.’ Harmen: ‘Het zijn enorme stromen, dus daar moet je als bedrijf ook zo kostentechnisch voordelig en duurzaam mogelijk mee omgaan.’
‘Duurzaam is duur, roept men vaak, maar als je het goed aanpakt…’ benadrukt Jenneke. ‘Jullie zijn daar een mooi voorbeeld van! Vertel eens van de sinaasappelkistjes…’
‘Eerder ging dat allemaal naar de stort’, vertelt Harmen. Dat kostte geld. ‘Nu gaan de meeste kistjes naar een vijverboer. Hij kweekt er vijverplantjes in op en zet deze in één keer, met kistje en al, weer uit. De kistjes vergaan uiteindelijk en vormen zo weer voedsel voor de plantjes.’ Daarnaast gaat een ander deel naar ‘Orange Wishes’, die op de plankjes diverse teksten graveert als ‘gefeliciteerd’, ‘beterschap’ en dergelijke. ‘Die gebruiken we weer voor onze cadeaupakketten-afdeling; is toch veel leuker dan een papieren kaartje?!’ Het is een samenwerking met Good Productions, die voor Vitamientje ook al diverse andere lasergravures maakte voor relatiegeschenken en kerstpakketten die het bedrijfsleven bij Vitamientje kan bestellen.
Jenneke: ‘Jullie maken al gebruik van lokale telers. Kopen jullie ook veel seizoensgebonden producten om zo de ecologische voetafdruk te verlagen?’
Harmen: ‘We doen zoveel mogelijk rechtstreeks zaken met lokale telers, want het product is mooier, verser, sneller. We hebben een dertigtal telers; in de Koekoek, maar ook in de beide polders. Daar halen we soms wel tot drie keer per week, gecombineerd met de lokale markten, onze verse groente en fruit. Waarom we daar zo gek op zijn? Ten eerste is dat product zoveel mooier en verser. Maar we elimineren ook de hele tussenhandel en het transport daartussen. De teler krijgt een betere prijs en ook wij. Win-win, dus. Er is toch niks leuker dan dat je de spruiten op de markt hebt en kunt zeggen dat ze gisteren nog op het land stonden?!’
‘Hoe dragen jullie bij aan een gezonde levensstijl van de medemens?
‘Ik heb wel een filosofie over het seizoensproduct’, begint Harmen. ‘De supermarkt ligt voor negentig procent vol met ongezonde rommel. De suikerfabrikanten vieren hoogtij, die hebben alle macht en zijn continu met ongezonde producten bezig. We zijn allemaal al van jongs af aan verslaafd aan suiker. Het resultaat: we worden met elkaar steeds ongezonder. Obesitas, welvaartsziekten. Ik denk dat we - en daar schuilt ook een stukje geloofsovertuiging in - dichter bij de seizoenen en haar producten moeten blijven. Onze lieve Heer heeft dat niet voor niets zo bedacht. Het product groeit met zonlicht; daar krijgt het zijn smaak en kleur van. Er zitten stoffen in groente die wij nodig hebben voor onze eigen groei.’
‘Maar wij mensen zijn steeds meer bezig met schaalvergroting. Massa. Massa. Hierdoor gaan we bepaalde stoffen missen. Dat levert ziektes op. Maar als je terug gaat naar de basis en een gezond product eet, een puur product dat zo min mogelijk is bewerkt, dan kom je terug bij de basis.’
Gezond voedsel voor iedereen!
‘Gezond voedsel moet bereikbaar zijn voor iedereen. Samen met iemand uit Rotterdam waren wij de enige twee groenteboeren die in Den Haag demonstreerden tegen de btw op gezond voedsel. Het vorige kabinet heeft afgesproken dat ze die btw eraf willen halen, maar er gebeurt niets. Ambtenaren maken alleen maar ruzie over wat gezond is en wat niet.’ Ook gaan er volgens Harmen te vaak stemmen op dat de BTW-verlaging ‘niets zal uitmaken’. ‘Maar dat doet het wel! Als de Cherry tomaten 1,99 per bakje kosten, verkoop ik er vijftig. Kost het 1,50 dan verkoop ik er honderd en kost het een euro, dan verkoop ik er tweehonderd op een dag….’
Jenneke: ‘Ja, die prijs is zeker bepalend. Als de koekjes goedkoper zijn, dan gaat er een koekje of andere rommel mee in het trommeltje naar school en niet een handjevol tomaatjes…’
‘Precies!’, zegt Harmen. ‘Het maakt verschil! Of jij voor je budget tien of vijftien kilo groente en fruit kunt kopen; het maakt verschil en bepaalt hoe gezond je eet. Want hoe meer groente en fruit je kunt kopen - en dus eten -, hoe voller je zit en hoe minder trek je nog hebt in ongezond ‘voedsel’.’
Jenneke: ‘Even naar wat anders; jullie hebben een duurzaam pand. Welke stappen hebben jullie genomen?’
Bert-Jan: ‘Vorig jaar hebben we zonnepanelen geplaatst. Daarmee voldoen we voor een groot deel in onze elektriciteitsbehoefte. Ook zijn we van het gas afgegaan. En we gebruiken de restwarmte die van de koelinstallaties komt, ook weer om te verwarmen.’ De mannen hebben de Rabo MKB Duurzaamheidsbijdrage aangevraagd. Jenneke: ‘De Rabobank bestond onlangs 125 jaar en stelt voor dit soort initiatieven vijftig miljoen euro ter beschikking om de duurzame ambities van MKB ondernemers te realiseren. Eerder moesten ondernemers, om hiervoor in aanmerking te komen, een financiering of verzekering bij de bank hebben. Nu niet meer. We hebben de regels versoepeld. Ook ondernemers zoals Vitamientje, die deze investeringen uit eigen middelen financieren, hebben recht op een bijdrage van hun thuisbankier. Ze krijgen 12,5% op het factuurbedrag tot een maximum van tienduizend euro, als gift. Mooi meegenomen, toch?’
Heb jij na 01-12-2023 ook een duurzame investering gedaan en ben je klant van Rabo? Check dan hier of je ook in aanmerking komt voor een bijdrage.