De Sallandse biobased bouwketen: van vezelhennep naar duurzame isolatiemat

“Verduurzamen is een maatschappelijke opgave die je niet in je eentje kunt vervullen. Daarom vind ik het zo mooi dat Sallandse boeren en bouwers samen met de provincie Overijssel en de gemeenten de handschoen oppakken en kijken óf en hoé we een biobased bouwketen kunnen opzetten.” Aan het woord is Ellis Lugtenberg, boerin uit het Sallandse Boskamp en deelnemer aan het project Biobased Bouwen in Salland. Samen met de andere geïnteresseerde partijen onderzoekt Ellis hoe biobased teelten verwerkt kunnen worden tot duurzame bouwmaterialen, zodat een nieuw businessmodel ontstaat waarmee alle partijen een eerlijke boterham verdienen. Ellis: “In de verkenningsfase bleek al snel dat er vanuit de bouwwereld steeds meer vraag is naar deze duurzame producten. Dat is een goed uitgangspunt.”

Eén van de collega-deelnemers van Ellis is Wout Jansen Holleboom van Bajo Bouw uit Raalte/Mariënheem. Met zijn bouwbedrijf past hij steeds vaker duurzame bouwmaterialen toe tijdens bouwopdrachten. “Mijn ideaalbeeld is dat ons bouwbedrijf de benodigde grondstoffen voor duurzame bouwmaterialen in de nabije toekomst uit deze regio kan halen.” De wens van Wout komt sterk overeen met die van Herman Harms uit Raalte. Als ontwerper en bouwbegeleider gebruikt hij al 15 jaar biobased bouwmaterialen in zijn ontwerpen voor woningen, appartementen en bedrijvencomplexen. “Ook ik wil het liefst 100 procent regionaal werken met een keten van telers, verwerkers en uiteindelijke gebruikers. Op die manier verminderen we de CO-uitstoot en de transportbewegingen én ontstaat er extra werkgelegenheid in Salland.”

Ellis is blij dat de samenwerkende deelnemers bij hun zoektocht naar een biobased bouwketen in Salland er niet alleen voor staan. “Al vanaf de start van dit project krijgen we ondersteuning van het landelijke programma Building Balance, dat als doel heeft de teelt en het gebruik van biobased materialen in de bouw te versnellen en op te schalen. Bijvoorbeeld door geïnteresseerde ondernemers te vertellen hoe biovezels uit diverse gewassen kunnen worden verwerkt tot biobased materialen zoals isolatiewol, mdf-alternatieven en inblaasvezels. Deze kennisdeling is voor ons superbelangrijk, zodat we niet zelf het wiel hoeven uit te vinden.”

- Ellis Lugtenberg

Naast de hulp van Building Balance krijgen Ellis en de andere deelnemers ook ondersteuning van Wietske Eilander, business development manager bij Rabobank kring Midden-Oost-Nederland. “Als bank hebben we ons gecommitteerd aan de klimaatdoelstellingen van Parijs, waar de verduurzaming van de bouw onderdeel van uitmaakt. Bij dit project treden we niet direct op als financier, maar vinden het wel belangrijk dat er versnelling wordt aangebracht. Daar dragen wij aan bij door deze bijeenkomsten te faciliteren en door ons netwerk in te zetten”, aldus Wietske. “Zo hebben we bijvoorbeeld contact opgenomen met StartLife, de Wageningse agrifoodtech accelerator die aan de hand van de aanwezige technische kennis precies kan vertellen hoe de teelten op correcte wijze verwerkt kunnen worden tot biobased bouwmaterialen. Dat is weer een kleine, maar heel nuttige stap richting het einddoel.”

Nu na de eerste drie informatiebijeenkomsten de verkenningsfase bijna is afgerond, willen de samenwerkende partijen zo snel mogelijk met de pilotfase starten, aldus Ellis. “Onze boerenwerkgroep is bijvoorbeeld van plan om in teeltseizoen 2023 alvast enkele hectares vezelhennep en graan te telen én een demo-veld aan te leggen. Vervolgens wordt de opbrengst van deze vezeloogst verwerkt tot biobased bouwmaterialen waarmee 50 woningen in Salland kunnen worden verbouwd. In mijn ogen zijn dit prachtige ontwikkelingen waardoor de realisatie van een biobased bouwketen in Salland, en dus onze doelstellingen voor een duurzamere bouwwereld, een nieuw verdienmodel, extra werkgelegenheid en uiteindelijk een vitaler Salland steeds dichtbij komen.”