De kunstcollectie in Depot Boijmans
Voor de nieuwe tentoonstelling in Rabo@Depot in Boijmans Van Beuningen staat het werk van cartograaf Carlijn Kingma (1991) centraal, ze heeft zich drie jaar lang ondergedompeld in de complexe wereld van geld en financiën. Samen met financieel economen Thomas Bollen en Martijn Jeroen van der Linden onderzocht ze hoe ons geldsysteem functioneert, een essentieel maar slecht begrepen onderdeel van onze samenleving. Als ‘artist in residence’ bij Rabobank sprak ze met ruim honderd mensen uit de sector, academici, toezichthouders en hervormers.
Het Waterwerk van ons Geld
Geld beïnvloedt elk aspect van ons leven, maar slechts weinigen begrijpen wat inflatie is, hoe geldcreatie werkt, of waarom banken telkens weer met publiek geld worden gered. De inrichting van het geldstelsel is bovendien verbonden met andere grote uitdagingen, zoals toenemende economische ongelijkheid en terugkerende financiële crises. In 2023 werd het gat tussen de private winsten en de publieke lasten om het financieel systeem overeind te houden wederom pijnlijk zichtbaar: overheden moesten opnieuw bijspringen om grote banken te redden, en nog datzelfde jaar presenteerden de commerciële banken recordwinsten en -dividendverhogingen voor hun aandeelhouders.
Kingma, Bollen en Van der Linden betogen dat de aanpak van structurele problemen binnen ons geldstelsel een fundamentele herziening van de monetaire en financiële architectuur vereist. Ze benadrukken dat de structuur van ons geldsysteem een keuze is, geen natuurwet. Wanneer we echt willen, kunnen we ervoor kiezen onze monetaire en financiële infrastructuur te hervormen en beter aan te laten sluiten op maatschappelijke behoeften, duurzaamheid en sociale doelen.
Er is echter een grote barrière voor democratische verandering: de complexe financiële taal van bankiers en economen. Die taal sluit de meeste mensen uit van het maatschappelijk debat en consolideert de macht over het geldstelsel bij een klein groepje ingewijden. Kingma’s handgetekende visualisaties zijn erop gericht die barrière te doorbreken. Met behulp van de metafoor ‘geld als water’, illustreren Kingma, Bollen en Van der Linden waar onze monetaire architectuur niet goed functioneert en doen ze suggesties om de monetaire en financiële architectuur anders in te richten, zodat die meer in dienst komt te staan van de samenleving als geheel.
Naast ‘Het Waterwerk van ons Geld’ zijn in deze tentoonstelling diverse kunstwerken samengebracht, uit de Rabo Kunstcollectie (Tim Breukers, Constant A. Nieuwenhuys, Meschac Gaba, Goldin+Senneby, Arne Hendriks, Chaim van Luit) of in bruikleen (Mart Veldhuis), die aanzetten tot nadenken en dialoog over geld, schulden en het financiële systeem – een eerste stap om ons begrip van, en onze interactie met geld te herdefiniëren.
In onze samenleving is het motto nog steeds ‘money talks’; als we dat willen veranderen, zullen we het moeten omdraaien: ‘let’s talk about money’.
Nieuwsgierig geworden?
De tentoonstelling ‘Let’s Talk Money’ is van 18 mei tot en met november 2024 te zien in onze tentoonstellingsruimte op de vierde verdieping van Depot Boijmans Van Beuningen. Deze is open van donderdag tot en met zaterdag van 11.00-17.00 uur. Adres: Museumpark 24, Rotterdam.
Foto: Carlijn Kingma, Waterworks of Money (detail), 2022 en portret van Carlijn Kingma gemaakt door Sanne Donders.
