In de keuken van Sarban maken jonge asielzoekers een nieuwe start

Rabia weet hoe het voelt om er niet bij te horen. Om ‘geen plek in de wereld te hebben’, zoals ze het zelf noemt. In 1992 vluchtte de toen vierjarige met haar familie uit Afghanistan. Vier jaar lang trok het gezin ‘zonder identiteit en rechten’ van land naar land. ‘Elke dag zag ik overal kinderen voorbijlopen, op hun weg naar school, het leven leiden dat ik ook wilde leiden.’

De omzwervingen eindigden in Nederland, waar het gezin in 1997 een huis kreeg toegewezen. ‘Aan de ene kant een geluksmoment om nooit te vergeten. Na al die jaren van onzekerheid hadden we eindelijk weer een eigen plek. Met muren die we in onze kleuren mochten verven.’ Aan de andere kant was het lastig om er een thuis van te maken. ‘We spraken amper Nederlands en waren onbekend met alles om ons heen.’

Toch komen ook Rabia’s mooiste herinneringen uit die tijd. ‘Ik heb heel sterke ouders, die de vlucht voor ons voorstelden als een reis. Met steeds weer andere prachtige landschappen, mensen, geuren en kleuren.’ Wat haar ervaringen ook opleverden: een enorme kracht om het later te gaan máken. Iemand te worden om wie mensen niet heen kunnen. ‘Mijn ouders stimuleerden ons om altijd te kijken naar de mogelijkheden die de wereld biedt.’

Na een master in het privaatrecht en een baan als jurist stapte Rabia in 2015 in de onderneming van haar familie. Ook de rest van het gezin was intussen goed geland. Rabia’s broers waren een Afghaans restaurant begonnen onder de naam Sarban, genoemd naar de gidsen die handelskaravanen door de Afghaanse woestijn loodsen. De eerste maanden sprongen haar ouders bij in de keuken en later stapten ook vier van haar zussen in.

Het viel de Alizadahs op dat steeds meer jonge Afghaanse vluchtelingen uit een naburig azc doelloos rondhingen in de stad. ‘Ze vertelden ons over de obstakels waartegen ze aanliepen. Ze spraken de taal niet, voelden zich geen deel van de samenleving.’ Precies de problemen waar Rabia en haar familie mee worstelden bij hun eigen start in Nederland. En die je alleen kunt oplossen, wisten zij, als je elke kans aangrijpt. ‘Zie je een lichtpuntje, maak daar dan zelf een zonnige dag van.’

De familie besloot een van de jongeren zo’n kans te bieden en hem aan te nemen als afwasser. ‘Ineens had hij het zo druk dat hij geen tijd meer had om aan zijn problemen te denken en was hij zo moe dat hij zonder medicatie sliep als een os.’ Er volgden meer jongens. In de keuken vonden ze naast werk de geborgenheid die ze hadden gemist. Werden ze aangespoord om naar school te gaan, opgevangen als het tegenzat, aangemoedigd als het nodig was.

‘De jongens merkten dat ze bij ons deel uitmaakten van een team. Met collega’s die op hen rekenden. En is dat niet wat we allemaal zoeken? Iemand die tegen ons zegt: ik heb je nodig.’ Het motiveerde de jongens om er wat van te maken.

Niet alleen kwamen er door de jaren heen vier restaurants bij, ook de maatschappelijke rol van het familiebedrijf groeide. Om deze rol een stevigere basis te geven en verder uit te breiden, waren extra handen nodig. ‘Toen mijn broers vroegen of ik wilde helpen, besloot ik dat te doen. Hoe geweldig is het om samen met je familie iets op te bouwen waarmee je een hoger doel kan dienen? Om met je restaurant iets te betekenen voor de maatschappij?’

Sinds 2018 verricht de familie haar maatschappelijke werk vanuit stichting Sarban de Toekomst. De stichting biedt alleenstaande minderjarige asielzoekers betaald werk in een van de restaurants en toegang tot een mbo-opleiding horeca-assistent of kok. Zelf leidt Sarban mensen met een vluchtachtergrond op voor een toekomst in de horeca, met de mogelijkheid om door te groeien tot ondernemer. In totaal hielp ze de afgelopen jaren al enkele honderden nieuwkomers aan werkervaring en een opleiding.

‘We motiveren en activeren deze jonge mensen. Laten ze zien dat je met een 10-0 achterstand begint als je in Nederland aankomt, maar dat je niet op 0-0 hoeft te eindigen. Zo zijn 2 jongeren hier als afwasser binnengekomen en na de interne opleiding opgeklommen tot ondernemer. Nu runnen zij met succes zelf 2 vestigingen van Sarban.’

Samen met ‘hun’ jongens steken de Alizadahs ook de handen uit de mouwen voor mensen uit de omgeving. Mensen die het nodig hebben om in het zonnetje te worden gezet. ‘Zo hebben we een paar jaar geleden gekookt voor ouderen in Tilburg en vorig jaar voor dakloze mensen in Utrecht. Een Afghaans spreekwoord zegt: “Als iedereen elkaar vasthoudt, dan valt er niemand.” Dat is ons motto. We willen met vreemden net zo liefdevol omgaan als met onze eigen familie. En dan doel ik niet alleen op de mensen die wij een kans bieden, maar op iedereen om ons heen.’

Salim begon in de afwas, bij Sarban. Geen leuk werk, maar hij was blij met de kans. ‘Toen ik in Nederland belandde had ik het supermoeilijk. Ik had geen idee waar ik was, en hoe dingen hier werkten. Vroeger had ik altijd familie om me heen. Hier was ik helemaal alleen. Tot ik via een vriendin de familie Alizadah ontmoette. Superlieve mensen, die me een stageplek aanboden.’

Van afwasser werd Salim chef-kok, toen leidinggevende van de keuken, toen ober, en daarna leidinggevende in de bediening. ‘De Alizadahs werden mijn tweede familie, en uiteindelijk boden zij me nóg een kans. Een eigen restaurant runnen in Utrecht, onder de vlag van Sarban. Ik doe het samen met nog een collega, en we zijn mede-eigenaar.’

Het gaat heel goed, vertelt Salim trots. ‘We hebben een team van twaalf. Een groot deel heeft een migratieachtergrond. De Nederlanders vormen de verbinding met de maatschappij, en geven zelfs taalles. Ik vind het prachtig om mensen de weg te kunnen wijzen. En om door te kunnen geven wat ik zelf heb ontvangen. Hoe belangrijk dat is, weet ik als geen ander.’

Rabo Foundation verstrekte een lening aan Sarban. Hiervoor sloten we ons aan bij Brabant Outcomes Fund (BOF). Brabant pioniert als eerste Nederlandse provincie met een Outcomes Fund, waarbij geldschieters hun investering terugverdienen als ze samen met ondernemers bijdragen aan maatschappelijk resultaat.

Waarom we Sarban financieren? Omdat we willen bijdragen aan een inclusieve maatschappij. Een van onze doelstellingen is om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt meer kansen op werk te bieden, en zo meer te laten meedoen in de samenleving. Via Sarban helpen we statushouders in Nederland beter op weg.