Money Start leert jongeren hoe ze rijk kunnen worden

18 jaar. Feest. Eindelijk volwassen. Dat betekent meer rechten, maar ook meer plichten. Want vanaf hun 18e zijn jongeren financieel verantwoordelijk en regelen ze hun eigen bankzaken. Veel leerlingen in vooral het vmbo, praktijkonderwijs en speciaal onderwijs missen de informatie en vaardigheden om dit goed te doen. Hierdoor komen ze in de schulden. Volgens kredietregistratiebureau BKR komen er ieder jaar opnieuw 34.000 jongeren met schulden bij. Een zorgwekkende trend.

‘Veel 18-jarigen weten niet wat er financieel allemaal voor hen verandert’, zegt Loes van Geffen, directeur Money Start. ‘Ze zetten hun studentenreisproduct of studiefinanciering niet stop, vragen geen zorgtoeslag aan of geven die uit voordat de rekening van de zorgverzekeraar komt. Verder houden ze geen rekening met het eigen risico, betalen ze verkeersboetes niet en weten ze niet dat de tandarts niet in de basisverzekering zit. Daardoor kunnen schulden ontstaan.’

Het interactieve onderwijsprogramma ‘Hoe word je rijk?’ van Money Start leert jongeren van 14 tot 18 jaar om goed met geld om te gaan. ‘Als je jongeren vraagt wat ze willen worden, dan zeggen ze: rijk’, aldus Loes. ‘Wij leren hun dat de eerste stap naar rijkdom is om geen schulden te maken.’ Het programma is samen met onderwijs, schuldhulpverleners en de doelgroep ontwikkeld. Loes: ‘Daarom sluit het goed aan bij hun taal en leefwereld. Wekelijks bespreken we ontwikkelingen met de schuldhulpverlening. Zo nodig passen we het programma daarop aan.’

De lessen worden gegeven door professionals die dagelijks werken met jongeren die in de schulden zitten. In de laatste les vertelt een jongere die zelf in de schulden heeft gezeten, zijn of haar verhaal, zegt mededirecteur Alan Bredenhorst. ‘Dat komt binnen bij de leerlingen. Dan beseffen ze: dit zou mij kunnen overkomen.’

Uit onderzoek waaraan meer dan 1.100 leerlingen hebben meegedaan, blijkt dat de aanpak effectief is. Het kennisniveau van leerlingen stijgt dankzij ‘Hoe word je rijk?’ van een 5,7 naar een 7,7. En ruim 90 procent van de leerlingen zegt na de lessen dat ze alles goed gaan regelen, dat ze weten hoe ze dat moeten doen en dat ze weten waar ze hulp kunnen krijgen als dat nodig is. Loes: ‘De cijfers tonen aan dat de aanpak werkt. In Amsterdam, waar we jaarlijks op 35 scholen lesgeven, is het aantal jongeren met schulden gedaald, terwijl het landelijk verdubbeld is.’

Money Start geeft inmiddels in 15 gemeenten les en wil ‘Hoe word je rijk?’ op nog meer plaatsen in Nederland invoeren. Dit gebeurt geleidelijk, in samenwerking met lokale hulpverleners die als docent voor de klas staan. Alan: ‘We willen de kracht van de lokale docent en ervaringsdeskundige behouden. Lokale schuldhulpverleners, agenten, jongerenwerkers en maatschappelijk werkers kennen de jeugd in hun omgeving en spreken hun taal. Jaarlijks groeien we met 3 tot 5 nieuwe gemeenten.’

Rabo Foundation ondersteunt de groei met een impactfinanciering en toegang tot het netwerk. Alan: ‘Met het geld brengen we onder meer de interne processen voor de landelijke uitbreiding op orde. En dankzij het netwerk van de Rabo Foundation zijn we in gesprek gekomen met Moedige Dialoog, dat zich inzet voor financiële en sociale redzaamheid van mensen. Zij zijn in veel gemeenten actief en bevelen ons aan. Dat helpt ons om met gemeenten in contact te komen.’ Loes besluit: ‘We gaan ons stinkende best doen om jongeren in het vmbo, praktijkonderwijs, speciaal onderwijs en mbo-niveau 1 en 2 in heel Nederland te bereiken.’

We vroegen Loes en Alan naar hun ervaringen en leerpunten om te groeien. Dit zijn hun adviezen:

1. Het is verleidelijk om snel te groeien. Maar doe het geleidelijk, zorg eerst dat je de interne processen op orde hebt. Een weg leg je steen voor steen.
2. Sluit je aan bij gerenommeerde brancheorganisaties. Het helpt heel goed als zij achter je product of dienst staan. Zij kunnen je dan promoten bij hun achterban.
3. Hou altijd scherp je doel voor ogen. Alles wat je doet moet bijdragen aan dat doel.

Veel kinderen en jongeren krijgen vanuit huis geen financiële educatie mee. Terwijl het juist essentieel is om jong te leren hoe je financieel verstandige keuzes maakt. Daarom steunen we Money Start met een financiële bijdrage en koppelen we hen aan andere initiatieven om hun concept breder in Nederland in te zetten.

Bijzonder is de werkwijze met peer educators, jongeren die zelf hebben ervaren hoe het is om financiële problemen te hebben. Mede daardoor kunnen zij de jongeren in de scholen écht bereiken. En behoeden voor dezelfde fouten en daarmee veel financiële ellende. Met name door deze praktische insteek draagt Money Start bij aan een financieel gezonde nieuwe generatie.