Eerlijke kleding begint bij New Optimist

New Optimist heeft als missie om zoveel mogelijk mensen sociaal en duurzaam geproduceerde kleding te laten dragen. En daarmee is het Amsterdamse modelabel volgens co-founder Nelleke Wegdam in alles het tegenovergestelde van de traditionele kledingindustrie. ‘Oneindige economische groei leidt tot steeds meer vervuiling, klimaatverandering, armoede en uitbuiting. De mode-industrie zit al decennia muurvast in dit ‘oude’ economisch denken. New Optimist werkt aan een toekomst voor de kledingindustrie bínnen de grenzen van de zogenoemde Donut-economie. Daarin staat groei niet meer centraal, maar is het doel om te opereren op basis van een sociaal fundament voor iedereen en het ecologisch ‘plafond’ van de aarde. Onze kleding produceren wij lokaal en onder eerlijke omstandigheden. We hebben daarvoor een groot deel van de productieketen in eigen beheer, want alleen zo kunnen we onrecht onttrekken uit de keten.’

Uiteindelijk wil New Optimist fundamentele verandering in de sector teweegbrengen. Wegdam: ‘Dat doen we niet door met ons vingertje naar consumenten te wijzen. Want zo maak je geen verbinding met mensen die misschien nog niet veel weten van de misstanden of er nog niet open voor staan. We doen dat door op een positieve manier ons idee verder te brengen. Vandaar onze naam: New Optimist. Maar let op: onze initialen zijn ook NO. Want we zetten ons wel radicaal af tegen de huidige kledingindustrie.’

‘Wat wij doen gaat veel verder dan transparant zijn’, vervolgt Wegdam. ‘De naam van een fabriek op een label stikken, dat zegt nog steeds niks over de omstandigheden daar. Bij ons is het tastbaar, doordat mensen gewoon ons atelier kunnen bezoeken. En dat maakt het bovendien leuk voor de consument: als je iets koopt waarvan je weet hoe en door wie het is gemaakt, geeft dat meer waarde aan een kledingstuk. En door die extra betekenis wordt het ook geen wegwerpartikel meer. Zo willen wij vol optimisme laten zien dat het ook anders kan.’

De producten van New Optimist zijn bovendien zoveel mogelijk circulair ontworpen. ‘Vanaf dag één bestaat onze kleding uit gerecycled katoen – zelfs de naden stikken we met katoen in plaats van polyester, omdat dit beter recyclebaar is’, aldus Wegdam. ‘Onze labels en tags maken we van productieresten. We streven ernaar geen of zo min mogelijk afval over te houden. We hebben verder een eigen repair shop om onze kleding zo lang mogelijk in de loop te houden. In de toekomst willen we mensen ook korting geven op een nieuw artikel als ze de kleding bij ons inleveren.’

Ook in het ontwerp houdt het bedrijf zoveel mogelijk rekening met een lange levensduur van de kleding. ‘We leunen niet te veel op trends, omdat de artikelen daarmee langer ‘in de mode’ blijven. We maken juist kledingstukken die mensen lang kunnen dragen. We verkopen onze kleding via onze winkel en atelier en onze webshop. Maar alleen je eigen kanalen gebruiken is best lastig. We liggen daarom nu al in ongeveer vijftien winkels door heel Nederland.’

Het idee om het helemaal anders te doen, ontstond bij beide oprichters doordat ze zelf werkten in de traditionele kledingbranche. ‘Cofounder Xander Slager had langere tijd een eigen jassenmerk en heeft veel ervaring aan vooral de maakzijde. Ik werkte achttien jaar met mijn eigen concept- en designbureau voor grote moderetailers. Steeds vaker bekroop me het gevoel dat óók aan de marketingkant je medeverantwoordelijk bent voor alles wat er mis is in de kledingindustrie. Kort nadat we elkaar op dit thema vonden zijn we een pilot gestart met een eigen atelier. En een maand later verhuisden we mede dankzij een crowdfundactie naar een nieuw pand waar we winkel en atelier onder één dak hebben.’

New Optimist heeft een professioneel atelier met professionals en er werken mensen die in Nederland moeilijk een baan kunnen vinden, zoals statushouders. Wegdam: ‘Zij krijgen bij ons een plek om hun talenten in te zetten. Zo werken twee statushouders als professionele naaiers en werken er acht mensen in onze werkplaats. De volgende stap is al deze activiteiten onder één dak brengen waar er ruimte is voor een groter sociaal team tot zestien mensen, een zeefdrukwerkplaats en een plotter van patronen. Ook het team stikkers kunnen we dan uitbreiden, bijvoorbeeld met mensen die re-integreren.’

‘Van Rabo Foundation ontvingen we zowel een lening voor de opstart als veel advies. En ze brengen ons in contact brengt met andere sociaal ondernemers om van elkaar te leren. Wij volgden ook de dilemmaleergang van Rabo Foundation, een impactcursus van negen sessies met andere impactondernemers. Dat hielp ons enorm. Want de afgelopen jaren leerden we ook dat je met een sociale onderneming eigenlijk continu tegen de stroom in roeit. De stappen die je moet zetten, liggen niet zo voor de hand als bij een regulier bedrijf. Dat betekent dat je vooral in het begin nog harder moet werken.’

De oprichters weigeren concessies te doen aan de missie. ‘We willen echt systeemverandering teweeg te brengen. Daarom hebben we ook een andere vennootschaps- en eigendomsstructuur, gebaseerd op Steward Ownership. Daarbij bewaakt een stichting de missie en krijgt deze ook het stemrecht dat bij de aandelen hoort. In ruil daarvoor krijgen de investeerders én de oprichters een vooraf vastgesteld maximaal winstrecht over hun aandelen. Daarmee garanderen we dat de missie boven winstmaximalisatie staat. Uiteindelijk wordt het bedrijf van zichzelf; als de investeerders zijn terugbetaald, wordt de stichting enig aandeelhouder.’

Ook Rabo Foundation is lid van Steward Ownership, dat ondernemers en investeerders helpt om hun impact te maximaliseren. Voor meer informatie, neem een kijkje op hun website.

1. Wees je ervan bewust dat je als sociale organisatie vaak tegen de stroom inroeit en dat dit soms veel energie kan kosten. Samenwerken en kennis delen met andere sociaal ondernemers helpt je daarbij, bijvoorbeeld via het netwerk en de kennissessies van Rabo Foundation.
2. Zorg voor een goede organisatie- en eigendomsstructuur die recht doet aan je missie en waarmee je echt impact kan maken. Wij kozen bijvoorbeeld voor het Steward Ownership.
3. Wij geloven dat je mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt juist moet samenvoegen met een professioneel team, en ze dingen moet laten doen die relevant zijn. Het is vele malen meer zinvol om niet een situatie te creëren waarin mensen iets 'te doen hebben', maar dat ze daadwerkelijk kunnen bijdragen aan een grote boodschap of een echt product.