Zo geeft Mama Cashew Tanzaniaanse boeren én hun community’s een boost

Trek in cashewnootjes? Pak dan een zakje Way To Go! mee bij de Lidl of bestel je nootjes op de site van Johnny Cashew. Dan stil je niet alleen je eigen trek, je doet meteen iets goeds voor een ander. De noten die je daar koopt worden namelijk geleverd door Mama Cashew, het verwerkingsbedrijf van Maria Verschoof en haar man George Hokororo in Tanzania. Sinds 2020 zetten zij zich in voor eerlijke prijzen in de cashewketen en een kortere weg van Tanzania naar de (web)winkel.

‘De kleinschalige cashewboeren hier hebben vaak acuut geld nodig om in hun levensonderhoud te voorzien’, zegt Verschoof. ‘In de praktijk betekent dit dat individuele boeren hun cashewnoten aanbieden aan de eerste de beste tussenhandelaar. En dat ze genoegen nemen met te lage prijzen. Maar als boeren hun krachten bundelen in een coöperatie, staan ze in prijsonderhandelingen veel sterker.’

Daarom moedigt Verschoof cashewboeren aan om lid te worden van een coöperatie. ‘Dit doen we door aangesloten boeren een eerlijke, hogere premiumprijs te bieden voor hun noten: de Fairtrade-minimumprijs plus een aanvullende premie. Zo helpen we boeren om echt een gezond inkomen op te bouwen. Zodat ze bijvoorbeeld schoolgeld en zorg kunnen betalen, en een buffer kunnen aanleggen voor noodgevallen.’

Maar Mama Cashew richt zich niet alleen op boeren. Verschoof en Hokororo willen dat iedereen in de keten erop vooruitgaat. Dus haalden ze de verwerking van de noten naar Tanzania.

‘Normaal wordt 95 procent van de rauwe cashewnoten van Tanzania naar Azië verscheept voor verwerking en daarna naar Europa of de VS’, zegt Verschoof. ‘Zonde, want dit betekent dat het meeste geld buiten Tanzania wordt verdiend én dat de nootjes een omreis maken van maar liefst 1.250 kilometer. Dus verzorgen wij het hele proces – van stomen en pellen tot roosteren en verpakken – nu in eigen huis.’

Dat Mama Cashew de nootjes in Tanzania verwerkt, scheelt niet alleen transportkosten en uitstoot. Het geeft ook een boost aan de plaatselijke economie en werkgelegenheid. Mama Cashew biedt direct werk aan ruim 500 fabrieksmedewerkers (vooral vrouwen, die op deze manier een eigen inkomen opbouwen) en levert nog eens 1.500 banen op bij onder meer toeleveranciers en logistieke bedrijven.

De lokale aanpak zorgt daarnaast voor meer transparantie en traceerbaarheid. Door in te kopen bij coöperaties in de buurt weet Mama Cashew precies waar de nootjes vandaan komen. En de arbeidsomstandigheden voor haar verwerkers heeft het bedrijf zelf in de hand.

Mama Cashew kreeg in 2021 voor het eerst financiële steun van Rabo Foundation in de vorm van een handelsfinanciering. ‘We werden op hen gewezen door onze Nederlandse partner, handelaar en distributeur Johnny Cashew. Voor ons als kleine start-up was het moeilijk om in Tanzania aan een lening te komen. Deze financiering kwam dus als geroepen.’

De handel in cashewnoten is erg kapitaalintensief, legt Verschoof uit. ‘Voor 1 kilo afgewerkte noten hebben we 5 kilo rauwe noten nodig. We moeten dus heel veel inkopen. En dat in korte tijd. Het oogstseizoen loopt van september tot december. In die periode moeten we alles inslaan voor het hele jaar. Dat zorgt voor een piek in onze uitgaven en dus een flink ondernemersrisico.’

De financiering van Rabo Foundation heeft Mama Cashew een stabiele basis gegeven. ‘We kunnen boeren nu gegarandeerd en meteen bij levering betalen. Dat wekt vertrouwen en zorgt ervoor dat steeds meer boeren zich bij de coöperatie aansluiten.’

Ook aan afnemerskant zijn de vooruitzichten goed, zegt Verschoof. ‘Via Johnny Cashew zijn onze nootjes in Nederland verkrijgbaar. Lidl wil de zakjes Way To Go! ook in andere landen aanbieden. Daarnaast ontvingen we een grote order van de Tanzaniaanse overheid, die ook voor het nieuwe seizoen weer staat te popelen. En doordat we groeien is er ruimte voor nieuwe klanten.’

In 2021 verwerkte Mama Cashew 250 ton cashewnootjes die ze kocht van 450 boeren. In 2022, zo verwacht het bedrijf, gaat het om twee keer zoveel nootjes en 1.600 boeren. ‘Dan benutten we onze huidige maximale capaciteit – totdat we uitbreiden naar een grotere fabriek.’

Het is volgens Verschoof een mooi resultaat, ook vanuit persoonlijk perspectief. ‘We hebben dit bedrijf opgezet vanuit onze wens om het leven van kleinschalige boeren te verbeteren en de cashewketen te verduurzamen. Om goed voor onze medemens te zorgen. Dan is het geweldig om aan de andere kant van de keten consumenten te vinden die ook willen bijdragen aan positieve verandering. Door producten te kopen als de onze.’