Het effect van Trumps tarieven op inflatie en rente
De wereld zet zich schrap voor de importheffingen die Donald Trump heeft aangekondigd in zijn verkiezingscampagne. Hij noemde tariffs het mooiste woord in het woordenboek . Gesproken wordt over een algemene tariefsverhoging van 10% tot 20% en voor Chinese importen zelfs van 60%. De komst van de heffingen vormt naar onze verwachting het begin van een hogere inflatie in de VS. En dat werkt nu al door in de rente.
Gaan die tarieven er echt komen of is dit onderhandelingstactiek?
Dit weten we natuurlijk pas als de nieuwe regering er zit, dus niet voor 20 januari. Scott Bessent, waarvan verwacht wordt dat hij de nieuwe Minister van Financiën wordt, zei in een interview met Bloomberg dat het gepraat over tarieven een onderhandelingstactiek is. Ook Trump zelf heeft dat laten doorschemeren.
Maar zou Robert Lighthizer, of iemand met vergelijkbare denkbeelden, terugkeren op de post van Handelsbetrekkingen, dan mag een protectionistische aanpak wel worden verwacht en zouden heffingen op korte termijn kunnen ingaan. Naar diens mening is de VS het beste af zonder de buitenlandse handel, want dat kost banen aan de onderkant van de samenleving.
Wat zijn de economische gevolgen van zo’n heffing?
De bedoeling van de heffingen is om de concurrentiepositie van het buitenland te verslechteren en zo de binnenlandse industrie te versterken. In de eerste periode van Trump steeg het gemiddelde tarief van 1,5% naar 3%. Dat was een grote omslag, want decennialang waren deze afgenomen.
De aangekondigde heffingen van 60% voor China en 10%-20% voor de rest van de wereld zou het gemiddelde tarief weer richting 20% brengen. Dat was het in 1930 en dat zorgde destijds voor de Grote Depressie in de VS. Het lijkt dan ook niet realistisch dat de regering-Trump straks voor een dergelijke schok gaat.
Een volledige uitrol van de heffingen zou volgens de Wereldhandelsorganisatie (WHO) de importen doen dalen van 11% van het bruto binnenlands product (bbp) naar 5%. Het aandeel van China daarin zou dalen van 14% naar 2%. Uiteraard valt te verwachten dat andere landen tegenmaatregelen zouden nemen.
Wat is het effect van zo’n heffing op de inflatie?
Als het duurder wordt om goederen en diensten te importeren, werkt dat door in de kosten van producten. Een heffing van 20% zou dan ongeveer tot 8% hogere kosten leiden. Die zouden waarschijnlijk grotendeels in de eindprijzen worden doorberekend. Alleen als ondernemers zien dat het tot vraaguitval leidt, zullen ze hun marges aanspreken.
Het gaat grotendeels om niet-essentiële producten, zoals auto’s, huishoudelijke apparaten en luxegoederen. Prijsstijging van dit soort goederen zou minder voelbaar zijn dan inflatie die voortkomt uit basisbehoeften, zoals benzine en levensmiddelen. Maar uiteindelijk wordt ook deze vorm van inflatie zichtbaar in de inflatiecijfers.
Hoe reageren beleggers op de mogelijke komst van de heffingen?
De inflatieverwachting voor de lange termijn is de afgelopen twee maanden in de VS met 25 basispunten (0,25%) opgelopen. Nog scherper is de stijging van de inflatieverwachting voor de komende twee jaar: 0,65%, waarvan 20 basispunten (0,20%) op de dag van verkiezingsuitslag.
Dit heeft ook een aanzienlijk effect gehad op de rente. De tweejaarsrente is gestegen van 3,5% eind september naar 4,3% nu, ondanks een renteverlaging door de centrale bank.
De inflatieverwachting voor de korte termijn beweegt vaak sterk mee met de olieprijsontwikkeling. Maar de olieprijs daalt sinds de verkiezingen, ondanks de verwachte economische groei. De verwachting dat de olie- en gasproductie in de VS een impuls krijgt, lijkt daarvan de voornaamste reden.
Wat voor effect hebben de heffingen op de staatsschuld?
Ze leveren de staat geld op. Dat is welkom, want de staatsschuld loopt fors op door het begrotingsbeleid. De oplopende rente maakt dat ook steeds kostbaarder. Op deze manier wordt er een consumptiebelasting geheven waarvan het lijkt alsof die door het buitenland betaald wordt. Maar dan moeten de importen niet instorten natuurlijk.
Is China het meest kwetsbaar?
China is het voornaamste doelwit van Trumps heffingen. Het is niet voor niets dat China aanzienlijk hogere heffingen krijgt voorgespiegeld. Aan de andere heeft China ook wel de ruimte om een andere strategie te kiezen dan export naar de VS. Het beleid zal meer gericht zijn op binnenlandse groei en investeringen. Ook kan China importen vanuit de VS opschroeven en zo een deal met Trump sluiten.
Dat zal voor Europa lastiger worden, zeker voor de meer exportgerichte landen als Duitsland en Nederland. Aan de andere kant kan het voor Europa een ommekeer bewerkstelligen in haar industrie- en defensiepolitiek. Maar of daar het draagvlak voor bestaat, valt nog steeds te betwijfelen.
Goed om te weten. Aan beleggen zijn risico’s verbonden. De waarde van je belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Je kunt (een deel van) je inleg verliezen.