Groei, Bedrijfsovernames, Duurzaam Groeien, Financiën

Een bedrijf overnemen

Het overnemen van een bedrijf is een strategische stap die zowel kansen als uitdagingen met zich meebrengt. Voordat je op zoek gaat naar een bedrijf om over te nemen, is het belangrijk om je doelen en criteria vast te stellen. Wat voor soort bedrijf zoek je? Welke sector heeft je interesse? Een goede strategie bedenken, proactief een bedrijf dat te koop staat benaderen, succesvolle onderhandelingen voeren en zorgen dat alle neuzen dezelfde kant op staan. We bespreken een aantal zaken waar je aan moet denken bij een bedrijfsovername.

Wat is een bedrijfsovername?

Bij een bedrijfsovername koopt een bedrijf of ondernemer, deels of volledig, een ander bedrijf. Je kunt verschillende redenen hebben om een bedrijf over te nemen. Denk aan strategische uitbreiding, marktaandeel vergroten, risicospreiding en toegang tot nieuwe technologieën en markten. Een bedrijf overnemen kan ook helpen om samen beter en efficiënter te werken.

Voordelen van een bedrijf overnemen

Beter inzicht in kosten en omzet. Er zijn al financiële gegevens beschikbaar. Hierdoor krijg je een beter beeld van de kosten, inkomsten en winstgevendheid van een bedrijf.
Makkelijker financieren. Heeft het bedrijf een goede naam opgebouwd? Dat maakt het gemakkelijker om financiering te krijgen bij banken of investeerders.
Expertise binnen handbereik. Je neemt vaak niet alleen de bezittingen over van het bedrijf, maar ook de kennis en ervaring van het management en personeel.
Veel is al geregeld. Een bestaand bedrijf heeft al operationele processen ingericht, klantrelaties opgebouwd, een leveranciersbestand, en contracten afgesloten. Dit bespaart je tijd en moeite.
Direct inkomsten via bestaande klanten. Een aanwezig klantenbestand biedt kansen: je hebt meteen inkomsten én een doelgroep die je nieuwe producten of diensten aan kunt bieden.
Voorsprong op concurrenten. Heeft het bedrijf een goede staat van dienst? Dit kan je een voorsprong geven op je concurrentie.
Bestaand bedrijfspand. Heeft het bedrijf al een fysieke locatie? Dan kun je profiteren van bestaande faciliteiten en infrastructuur.

Kortom: een bestaand bedrijf overnemen kan een slimme zet zijn. Voorwaarde is wel dat je goed vooronderzoek doet en de juiste keuzes maakt.

Hoe werkt een bedrijfsovername?

Er zijn verschillende manieren waarop je een bedrijf kunt overnemen:

Management Buy In (MBI)

Koop je een bedrijf dat je nog niet goed kent? Dan hebben we het over een Management Buy In (MBI). Dit gebeurt vaak als de huidige bedrijfseigenaar met pensioen gaat en geen directe opvolger heeft. Je kunt een bedrijf volledig of gedeeltelijk overnemen.

Een MBI is ook een mooie kans voor startende ondernemers. Denk aan een jonge tandarts die de praktijk van een oudere tandarts kan overnemen, inclusief inventaris en klanten. Bovendien biedt de eigenaar de onderneming vaak te koop aan tegen een aantrekkelijke prijs; het pensioen lonkt en de eigenaar wil de zaak snel verkopen.

Ideale kandidaat

Vaak ligt het initiatief voor deze overname bij de koper. Na de overname neem jij als koper het management voor jouw rekening.

Een management buy-in is een verstandige keuze wanneer:

je als koper veel ervaring hebt in de sector;

de huidige bedrijfseigenaar op leeftijd is en er geen directe opvolger in beeld is;

de onderneming financieel gezond is.

Kun je alle voorwaarden afvinken? Dan heb je een droomscenario te pakken. Zo niet? Zorg er dan voor dat je aan minimaal één van bovenstaande punten voldoet. Dat vergroot je kans op succes.

Management Buy Out (MBO)

Wil je eigenaar worden van een bedrijf dat je al kent? Bij een Management Buy Out (MBO) neem je het bedrijf over waar je zelf werkt. Denk aan een marketeer die het reclamebureau van zijn baas overneemt. Een MBO kan een goed idee zijn als je, bijvoorbeeld, ambitieus bent maar geen mogelijkheden ziet om te groeien. Of als je volop ideeën hebt over hoe je het bedrijf zelf wilt runnen. Een overname is dan een uitgelezen kans. Hier bestaan verschillende financiële constructies voor.

Houd er rekening mee dat je als succesvol werknemer of manager niet automatisch een succesvolle ondernemer bent. Je kunt nog zo goed in je werk zijn, als kersverse bedrijfseigenaar ben je plotseling voor veel meer zaken verantwoordelijk. Denk aan personeelszaken, inkoop, verkoop, relatiebeheer en productontwikkeling.

Voor een geslaagde MBO hou je rekening met verschillende factoren, zoals:

jouw ondernemerskwaliteiten;

de voorbereiding van de overname;

de timing van de geplande overname;

huidige en toekomstige ontwikkelingen in de markt;

de kwaliteit van je ondernemingsplan.

Externe adviseur inschakelen

Onderhandel bij een bedrijfsovername liever niet zelf met de eigenaar; houd het zakelijk en schakel een externe adviseur in. Deze is niet bevooroordeeld en kan scherp onderhandelen. Zo is de kans groot dat je er financieel het beste uitkomt.

Familiebedrijf overnemen

Het bedrijf van je ouders of een ander familielid overnemen kán een goed idee zijn. Zorg er wel voor dat je privé en zakelijk gescheiden houdt. Stap, bijvoorbeeld, niet in de valkuil dat je denkt het bedrijf al door en door te kennen. Misschien werk je er al een paar jaar en ken je je familie goed; dat wil niet zeggen dat je ook van alle (financiële) ins en outs op de hoogte bent.

Beoordeel het bedrijf objectief en wees eerlijk. Zijn er voldoende groeimogelijkheden voor jou? En denk je dat het familiebedrijf genoeg potentie heeft voor de toekomst?

Onenigheid in de familie

Het kan ook gebeuren dat niet iedereen in je omgeving even blij is dat jij het bedrijf overneemt. Voorkom onenigheid binnen de familie en overleg voor de zekerheid met broers en zussen die niet betrokken zijn bij de bedrijfsovername. Misschien zijn er familieleden die bang zijn dat een erfenis straks aan hen voorbijgaat. Leg alle afspraken daarom wettelijk vast, ook onderhandelingen binnen een hechte familie. Schakel daarbij liefst een notaris in.

Laat je adviseren

De overdrachtsprijs kan per branche en de grootte van het bedrijf sterk verschillen. Laat je voor de verkoop dan ook adviseren door een accountant en een belastinginspecteur. Zij denken met je mee over een geschikte zakelijke verkoopprijs.

Uitgebreide informatie over financiële en fiscale regelingen bij een bedrijfsoverdracht vind je op de website van de Belastingdienst.

Stichting administratiekantoor (STAK)

Een stichting administratiekantoor (STAK) is een stichting die je kunt oprichten om aandelen te beheren. De STAK zet aandelen om in certificaten en maakt zo een scheiding tussen stemrecht (zeggenschap) en winstrecht (geld). Voor familiebedrijven kan een STAK interessant zijn. Zo hoef je geen kinderen financieel te benadelen. Je kunt de winst met alle kinderen delen, maar houdt daarbij wel zelf het stemrecht.

Vaak neemt één kind het bedrijf over. Met een STAK wordt dit kind beheerder. Daarmee mag het belangrijke beslissingen nemen binnen het bedrijf (stemrecht). Tegelijkertijd kun je via de STAK alle kinderen evenveel certificaten geven. Dit zijn bewijzen van eigendom die recht geven op winst of andere financiële voordelen. Zo verdeel je het vermogen van het familiebedrijf op een eerlijke manier.

Strategische overname

Bij een strategische overname wil de koper door de aankoop van een andere onderneming of bedrijfsonderdeel zijn eigen bedrijf laten groeien of strategisch versterken.

Bestaand bedrijfsonderdeel

Neem je een bestaande afdeling of een gespecialiseerd bedrijf over? Dan hoef je dit onderdeel binnen je bedrijf niet zelf op te bouwen. Neem een Nederlandse ondernemer die een buitenlands bedrijf overneemt, gespecialiseerd in duurzame kleding. Die ondernemer heeft zo direct toegang tot deze markt in het buitenland en een netwerk van klanten en leveranciers.

Win-winsituatie

Wil je een strategische overname goed laten verlopen, dan moet je zorgvuldig te werk gaan. Denk aan een strategie bepalen, marktanalyse doen en gestructureerde onderhandelingen voeren. Het ultieme doel: samen met de verkopende partij een win-winsituatie bereiken.

Geleidelijke overname

Tot slot kun je ook kiezen voor een geleidelijke bedrijfsovername. Dit kan een oplossing zijn als je niet de financiële middelen hebt om de aankoop in één keer te voldoen.

Samenwerken met verkoper

Een andere reden voor een geleidelijke overname is dat de verkoper nog niet meteen helemaal uit de onderneming kan of wil stappen. In dit geval ga je als koper een samenwerking aan met de verkopende partij. Een geleidelijke overname kan op verschillende manieren, zoals een overname via een (klein) belang. Lees er meer over op Ondernemersplein.nl.

Doe due diligence-onderzoek

Voordat je de eerste stappen zet op het overnamepad, laat je de onderneming eerst volledig doorlichten. Dit heet due diligence of boekenonderzoek.

Je onderzoekt hierbij niet alleen de actuele financiële situatie, maar kijkt naar het hele plaatje: de bedrijfscultuur, klantenkring, toeleveranciers, verkoopmotieven van de eigenaar, het personeelsbestand en de staat van de bedrijfsmiddelen.

Rembrandt Mergers & Acquisitions

Hulp en advies nodig bij grotere of complexe bedrijfsoverdrachten? Laat de adviseurs van Rembrandt Mergers & Acquisitions je helpen. Deze zelfstandige en onafhankelijke dochteronderneming van Rabobank adviseert en begeleidt bij overnames van bedrijven. Ook bij die van jou? Bespreek dit dan met je accountmanager.

Lees meer over Rembrandt Mergers & Acquisitions

Een bedrijf overnemen: stappenplan

Een bedrijf kopen en overnemen: waar begin je? Ferdi Kramer, oprichter van Rembrandt Mergers & Acquisitions, begeleidt sinds 1996 fusie- en overnameprocessen. In 9 stappen neemt hij je mee in het proces van een bedrijfsovername.

Bedrijfsovernames zijn soms een impulsieve beslissing. Je ziet een kans, het lijkt een interessante groeimogelijkheid en zonder veel nadenken ga je ervoor, uit angst dat een concurrent je voor is. Helaas zijn zulke overnames vaak niet succesvol. Bedenk dus eerst een strategie. Daarin verwerk je wat er in jouw markt gebeurt, wie je klanten en je leveranciers zijn, hoe je aan personeel kunt komen en hoe belangrijk de locatie is voor jouw onderneming. Gaat een overname bijdragen aan de doelen in je strategisch plan?

Kijk kritisch naar de expertise van je adviseur(s). Wil je iemand met uitstekende onderhandelingsvaardigheden? Iemand die zich inzet voor een solide deal? Of iemand die de onderneming voor de laagste prijs wil kopen? Ondernemers vertrouwen soms op hun eigen accountant, maar vergeten te controleren of deze ervaring heeft met overnametransacties of de specifieke sector waarin je actief bent.

Een juridisch adviseur is ook essentieel. Ga niet voor de eerste de beste advocaat die je toevallig kent. Kies liever voor een specialist die niets anders doet dan overnamecontracten opstellen.

Vaak denken ondernemers dat ze de hoofdprijs betalen als ze interesse tonen in een overname. Dat hoeft helemaal niet. Je hebt altijd zelf de regie. Wacht je af tot een bedrijf actief wordt aangeboden? Grote kans dat je concurrenten ook in gesprek zijn met de verkopende partij. Dit kan juist prijsverhogend werken. Leidt je interesse niet direct tot een deal, omdat de andere partij nog niet aan verkopen toe is? Dan sta je in elk geval op het lijstje voor als deze ondernemer er wél aan toe is.

Nadat je contact hebt gehad en je interesse hebt getoond, voer je verkennende gesprekken. Belangrijke vragen om te stellen: is er een klik? Staat de andere partij open voor een overname? Hoe denkt het management erover? Past de bedrijfscultuur bij die van jou? Wissel zakelijke gesprekken af met informele: samen een hapje eten kan heel verhelderend zijn.

Betrek ook je eigen team, als je dat hebt. Zijn jouw mensen er klaar voor? Is er veel weerstand? Zo ja, vraag je dan af of een overname wel een goed idee is. En past een overname bij jouw privésituatie? Een bedrijf overnemen kost tijd en geld. Dan is het wel zo fijn als je thuisfront je steunt.

Kom je tot de conclusie dat bedrijfsovername een logische stap is? En zijn jullie allebei positief? Dan kunnen de onderhandelingen beginnen. In deze fase speelt informatie een cruciale rol. Op basis van de waardebepalingen geven experts een prijsadvies. In het proces zijn openheid en transparantie belangrijk. Houd altijd je doel voor ogen: waarom wilde je dit bedrijf overnemen? Wees hier eerlijk over tegen de verkoper. Zo kun je op tijd 'nee' zeggen als het niet de goede richting op gaat.

Als jullie het met elkaar eens zijn, is het tijd voor een intentieverklaring. Zorg ervoor dat deze verklaring transparant is en dat alle processtappen erin staan die je gaat doorlopen. Denk ook na over voorwaarden als het proces anders loopt dan gepland. Misschien wil je dan opnieuw onderhandelen over de prijs. Overweeg risico’s en werk worstcasescenario’s uit: waar kan het fout gaan? Hoe kun je jezelf daartegen beschermen? Vervolgens controleer je de boeken, stel je financiële vragen en houd je interviews met sleutelfiguren, personeel en soms leveranciers en klanten.

Jullie zijn bijna rond. Er zijn geen verborgen gebreken, alle juridische en financiële zaken zijn afgerond en de deal is gesloten. Nu focus je je op het échte samengaan van twee bedrijven en de werknemers. Richt je in deze fase niet alleen op de techniek, maar ook op de mensen. Sommige kopers willen hun eigen aanpak een-op-een toepassen bij het nieuwe bedrijf, omdat dit voor hen goed werkt. Maar pas op voor gemiste kansen: blijf openstaan voor ideeën en best practices van het bedrijf dat je overneemt. Die kunnen heel waardevol zijn, bijdragen aan een succesvolle integratie en gezichtsverlies voorkomen.

Denk ook na over de integratie van nieuwe werknemers. Natuurlijk is dat moeilijk. Zeker als je nog nooit iemand hebt ontslagen. Een goed integratieplan met heldere doelstellingen en een stappenplan is onmisbaar. En hoe zit het met de positionering van je nieuwe bedrijf in de markt? Vind je het lastig om dit zelf te doen? Een ervaren integratie- of mediabureau kan je helpen. Kun jij je als ondernemer helemaal richten op de overname en ondernemen.

Wat kost een bedrijfsovername?

Een bedrijfsovername kost geld. Aan welke kosten moet je zoal denken?

Aankoopprijs van het bedrijf. Dit is het basisbedrag dat je betaalt voor de onderneming.
Transactiekosten. Dit zijn directe kosten, zoals vergoedingen voor due diligence-diensten, accountants, advocaten en investeringsbankiers. Reken ook indirecte kosten mee; denk aan financieringskosten, schulduitgiftekosten en aandelenuitgiftekosten.
Juridische en administratieve kosten. Dit zijn kosten voor het opstellen van contracten, juridische adviezen en andere administratieve procedures.
Integratiekosten. Deze kosten maak je voor het samenvoegen van de bedrijven, inclusief het integreren van werknemers, systemen en processen.
Overige kosten. Denk aan transport- of verzendkosten voor activa, installatie- of opstartkosten en andere noodzakelijke uitgaven om het bedrijf te laten functioneren.

Je financiering berekenen of even sparren?

Wil je jouw plannen voor een investering eerst bespreken met een accountmanager? Dat kan! Maak een afspraak om telefonisch of via een videogesprek met ons te sparren. Weet je al welke investering je wilt doen? Binnen een halve minuut heb je een indicatie van rente en maandbedrag en ontdek je je financieringsmogelijkheden.

Ik wil eerst sparren

Start mijn berekening

Veelgestelde vragen

Nee, dat is vaak niet mogelijk. Bij een bedrijfsovername draag je als koper een deel van het risico. Zelfs bij externe financiering willen banken en investeerders vaak dat je commitment toont. Bij overnames in het mkb is het gebruikelijk dat je als koper ongeveer 20% van de totale overnamesom met eigen vermogen financiert. Hoe kun je eigen vermogen bij elkaar krijgen voor een bedrijfsovername?

Lenen van familie en vrienden. Je kunt financiering krijgen van familie, vrienden of bekenden. Maak wel duidelijke afspraken om conflicten te voorkomen.
Overwaarde inzetten van je eigen woning. Heb je een eigen woning of bedrijfspand met overwaarde? Dan kun je de overwaarde misschien als eigen vermogen inbrengen. Dit kan helpen bij het financieren van de overname. Bespreek en overweeg ook hierbij goed de risico's.
Crowdfunding opzetten. Via crowdfundingplatforms kun je investeerders vragen om in jouw plannen te investeren. In ruil bied je rente, dividend of een aandeel in het bedrijf.

Een fusie en een overname zijn twee termen die vaak worden verward. Ze hebben verschillende betekenissen:

Fusie

Bij een fusie combineren twee of meer bedrijven hun activiteiten en vormen ze samen een nieuwe organisatie.

Hierdoor ontstaat een nieuw bedrijf met een nieuwe eigendoms- en managementstructuur.

Fusies kunnen vrijwillig zijn. Bedrijven fuseren vaak om operationele kosten te verlagen, nieuwe markten te betreden en omzet en winst te vergroten.

In de praktijk komen 'vriendelijke fusies van gelijken' niet vaak voor. Hierbij gaan twee bedrijven samen en zijn de twee CEO's bereid om een deel van hun autoriteit op te geven.

Overname

Bij een overname neemt één bedrijf een ander bedrijf over. Vaak wordt het overgenomen bedrijf een dochteronderneming van het bedrijf dat overneemt.

Overnames hebben meestal een negatievere bijklank dan fusies.

De koper heeft absolute macht en neemt alle operationele beslissingen over van het overgenomen bedrijf.

Bedrijven doen overnames om hun marktaandeel te vergroten, kosten te verlagen, nieuwe productlijnen te verkennen of toegang te krijgen tot technologie van het bedrijf.