Consument heeft de horeca en recreatie weer omarmd

Het jaar 2022 stond na 2 coronajaren in het teken van herstel. Bijna alle sectoren binnen leisure lieten een goed herstel zien. Achterblijvende sub-sectoren waren onder andere bioscopen, bedrijfscatering en fitness. Binnen de sectoren zien we dat restaurants en vakantieparken op basis van de omzet hersteld zijn. In vergelijking met 2019 worden er weer vergelijkbare omzetten gerealiseerd. Op basis van de ontwikkeling in 2022 kunnen we stellen dat de consument de route naar de horeca en recreatie weer heeft gevonden en opnieuw omarmt.

Voor 2023 verwachten we meer rust en normalisatie van de omzetten in de leisure sector. In 2023 zullen we de grootste stijging zien bij hotels. Dit komt door het verdere herstel van het (internationaal) toerisme, dat in 2022 nog tot midden mei hinder ondervond. Daarbij zien we dat gerealiseerde kamerprijzen al wel weer op of boven het niveau van 2019 zijn. Restaurants en vakantieparken zullen nog een kleine plus laten zien ten opzichte van 2022. Voor restaurants geldt dat er in begin 2022 nog sprake was van beperkende coronamaatregelen. Daarbij zijn de prijzen verhoogd, wat doorwerkt in de hoogte van de omzet.

Achterblijvers in het herstel zullen dezelfde sub-sectoren zijn als in 2022. Fitnessbedrijven blijven achter vanwege de abonnementsstructuur. Consumenten kijken op dit moment kritischer naar hun vaste lasten, waardoor er in abonnementen wordt geschrapt. Voor bedrijfscatering geldt dat er door corona sprake blijft van legere kantoren en bioscopen blijven last houden van concurrentie zoals streamingdiensten. Het gebrek aan grote blockbusters speelt de sector in het eerste gedeelte van 2023 parten.

Binnen de leisure sector is de stijging van de bierprijzen wellicht het meest benoemd. Maar de prijsstijgingen gaan veel verder. Zo zijn de prijzen in de breedte van het aanbod binnen de foodsector het afgelopen jaar substantieel toegenomen. Ondanks dat de prijzen voor grondstoffen en de gasprijzen inmiddels gedaald zijn, verwachten we vooralsnog niet dat de inkoopprijzen van voedingsmiddelen voor de leisure sector zullen stabiliseren. We verwachten dat met name in het eerste gedeelte van 2023 de prijzen nog verder zullen stijgen. Dit komt door een vertragingseffect van maanden tussen grondstofprijsontwikkelingen en producentenprijzen.

Met name producten in de categorieën vis, varkensvlees, dranken en bakkerij-artikelen verwachten we dat de kosteninflatie nog niet volledig is doorgeprijst richting de horeca. De sector zal in deze categorieën ongetwijfeld te maken krijgen met kostprijsverhogingen in het eerste gedeelte van het jaar.

In een aantal categorieën zien onze analisten dat er ruimte in de voorraden ontstaat. Dit kan duiden op prijsstabilisatie of eventueel zelfs lagere prijzen. Specifiek geldt dit voor producten zoals rundvlees en oliën.

Lees meer over hoe inkoopkosten ook in 2023 een uitdaging blijven voor de horeca. Of ontdek meer inflatiecijfers in onze inflatiemonitor.

Ondanks de strubbelingen rondom de corona-lockdown aan het begin van het jaar, is 2022 voor hotels, motels, pensions, bed & breakfasts en andere logiesaccommodaties een bijzonder goed jaar geweest. Het totaal aantal overnachtingen was in 2022 bijna 4% hoger dan 2019. Hieruit blijkt dat Nederlandse logiesaccommodaties een uitstekend jaar hebben gehad. Met deze groei is het aantal overnachtingen op een recordhoogte gekomen (zie figuur 1).

Al is de groei van het aantal overnachtingen niet gelijk verdeeld over het type accommodatie of per provincie (zie figuur 2). Zo zien we dat het aantal overnachtingen in de provincies Utrecht en Flevoland procentueel het hardst steeg. Absoluut liet de provincie Gelderland de grootste groei zien met een stijging van ruim 1 miljoen overnachtingen. Eén provincie is in 2022 duidelijk nog niet hersteld. In Noord-Holland waren er ruim 9% minder overnachtingen dan in 2019, dit staat gelijk aan 3,2 miljoen overnachtingen. Deze daling kan duidelijk verklaard worden doordat het toerisme in Noord-Holland, specifiek de regio Amsterdam/Schiphol, vanwege het internationale karakter later op gang kwam.

Als we naar het type accommodatie kijken, zien we dat met name campings een uitstekend 2022 hebben gehad (zie figuur 3). Met bijna 20% groei, laten campings de sterkste groei zien ten opzichte van 2019. Huisjesterreinen (vakantieparken) deden het met 5,53% groei ook duidelijk beter dan 2019. Hotels daarentegen lieten een afname van het aantal overnachtingen zien van 3,5%. De verklaring ligt ook hier bij het latere herstel van het internationale toerisme, dat vaker in hotels verblijft.

Hoewel de piek van het personeelstekort inmiddels achter ons ligt, is de vacaturegraad binnen de sector nog steeds hoog te noemen. In het vierde kwartaal stonden er 1.000 banen tegenover 64 vacatures. Terwijl er in het tweede kwartaal 112 vacatures tegenover 1.000 banen stonden; een duidelijke afname. Toch blijft er sprake van personeelsschaarste. Deze trend is echter al ingezet vóór de coronaperiode. Sinds 2017 ligt het aantal vacatures per 1.000 banen al boven de 40, wat relatief hoog is.

De personeelsproblematiek lijkt dat ook voorlopig niet op te lossen. Met de vergrijzing in zicht moeten er alternatieve oplossingen gevonden worden om met minder personeel hetzelfde volume of omzet te realiseren. Een van de oplossingen moet gezocht worden in het verder digitaliseren van de sector.

Ondanks dat de noodzaak duidelijk is, staat de bedrijfstak horeca en recreatie in de onderste regionen als het gaat om investeren in digitalisering. Toch zijn er veel kansen als het gaat om digitalisering. Denk aan processen op het gebied van gastvrijheid. Een voorbeeld hiervan is het incheckproces binnen de hotellerie. Met minder personeel en de juiste digitalisering kan de gastvrijheid verbeterd worden.

Het thuisbezorgen van voedsel kreeg een enorme boost tijdens de corona-lockdowns. Door het einde van de coronamaatregelen en de consument die kritischer is gaan kijken naar de uitgaven, vlakken de groeicijfers van thuisbezorgen af naar een normaal patroon. Veel operators en platforms sturen dan ook niet langer puur op omzetgroei, maar meer en meer op daadwerkelijk rendement. Voor veel thuisbezorgplatforms wordt 2023 dan ook het jaar van de waarheid.

Daarnaast zien we een verdere vervaging in activiteiten van thuisbezorgplatforms en -operators. Online food retailers bieden meer foodservice en direct te consumeren producten aan, terwijl vanuit restaurants ook boodschappen bezorgd kunnen worden. Ook zien we de zoektocht naar meer toegevoegde waarde door het integreren van activiteiten. Denk aan bezorgplatforms die ‘dark kitchen’ productielocaties openen om eigen maaltijden thuis te laten bezorgen. Verdere consolidatie van de markt van thuisbezorgplatforms mag dan ook worden verwacht.

Onze analisten brachten recent een uitgebreide Europese studie uit over food delivery. Meer weten? Lees dan hun Engelstalige publicatie over hoe cruciaal 2023 wordt voor boodschappen -en maaltijdbezorgers.