Hotels en vakantieparken profiteren van het herstel van het toerisme

Na een sterk herstel van 2022 zien we dat 2023 wisselend van start is gegaan. Hoewel er in het 1e kwartaal van 2023 nog een omzetstijging was ten opzichte van het 4e kwartaal 2022, lijkt het volume enigszins onder druk te staan (zie figuur 1). Dit zien we met name bij cafés. Dit heeft aan de ene kant te maken met een goed vierde kwartaal, maar ook met het feit dat de maand maart slecht was. Door het relatief slechte weer had het terrasseizoen een valse start. Vanaf april lijken omzetten weer iets te stabiliseren.

Hotels zien ten opzichte van 2020 vergelijkbare bezettingsgraden. Maar de hogere kamerprijzen zorgen voor een betere omzet. Doordat het internationaal toerisme verder herstelt, verwachten wij dat de hotellerie een goed 2023 in het vooruitzicht heeft. De hogere prijzen zorgen ervoor dat marges van hotels over het algemeen goed op pijl blijven.

Vakantieparken en campings zien ook na een wisselvallige start in 2023, de bezettingsgraden en prijzen weer aantrekken. Doordat de vakantieperiodes in Duitsland goed uitvallen en zorgen voor een aanvulling op de Nederlandse vakanties, verwachten wij dat prestaties van campings en vakantieparken beter zullen zijn dan in 2022. In 2024 zal dit mogelijk weer anders zijn, onder andere omdat de paasvakantie dan weer vroeg valt.

In tegenstelling tot cafés hebben eetgelegenheden minder last van het relatief slechte voorjaarsweer. Eetgelegenheden zien vergelijkbare omzetten in maart. Voor 2023 verwachten wij een kleine plus ten opzichte van 2022, dit met name vanwege de afkoelende economie. Andere recreatie, zoals attractieparken, dierentuinen en theaters, zien in het begin van 2023 een verder herstel. De consument is weer op zoek naar vrijetijdsbesteding. We verwachten dan ook dat deze sector nog een kleine groei zal doormaken in 2023.

Het aantal faillissementen is in mei 2023 op het hoogste niveau gekomen sinds het tweede kwartaal van 2020, toen er relatief veel bedrijven failliet gingen vanwege de uitbraak van de covid-pandemie. Met 33 faillissementen gingen er ook meer bedrijven failliet in vergelijking met 2018/2019. Dit waren relatief gezonde horeca jaren met weinig faillissementen. Het aantal faillissementen laat nu sinds het derde kwartaal een stijgende trend zien. Maar komt nu pas voor de tweede keer boven het gemiddelde van 2018/2019 uit.

Als we kijken naar het totaal aantal faillissementen tot en met mei 2023 komt het totaal op 116 (zie figuur 2). Dit is nog steeds lager dan het langjarig gemiddelde. Gemiddeld lag het aantal faillissementen gedurende deze periode (gecorrigeerd voor de covidjaren 2020, 2021 en 2022), op 135. Hiermee ligt het aantal faillissementen in 2023 dus ruim 14% onder dit gemiddelde. Ondanks de stijgende trend, ligt het aantal dus nog relatief laag. Wij verwachten dat het aantal faillissementen verder toeneemt. Dit komt onder andere door stijgende kosten en terugbetaling van de corona-schulden.

Tegenover het relatief laag aantal faillissementen zien we wel dat het aantal opheffingen hoger ligt dan voorgaande periode (zie figuur 3). In het vierde kwartaal van 2022 piekte het aantal opheffingen in de horeca met een totaal van 1510. Ter vergelijking: in het vierde kwartaal van 2019 was het aantal bedrijfsopheffingen in de horeca 955. Wel lijkt het aantal opheffingen nu te stabiliseren. In het eerste kwartaal van 2023 was het aantal opheffingen met 1010 lager dan het vergelijkbare kwartaal in 2018 en 2019. De reden voor het relatief hoog aantal opheffingen kan gezocht worden in het feit dat gestegen kosten en personeelstekorten zorgen voor onzekere perioden voor ondernemers.

Het aantal toeristen dat Nederland bezoekt herstelt, maar is nog niet op het niveau van 2019 (zie figuur 4). In 2019 bezochten in de eerste vier maanden van het jaar maar liefst 5,85 miljoen toeristen ons land. In 2023 was dit 5,36 miljoen. Hiermee ligt het aantal toeristen nog zo’n 8,5% lager dan het recordjaar 2019. Het aantal toeristen is in 2023 inmiddels wel vergelijkbaar met het jaar 2018. Toen bezochten ook 5,36 miljoen toeristen ons land in de eerste vier maanden van het jaar.

Opvallend is dat met name de Duitse gast Nederland weer goed weet te vinden. In de eerste vier maanden van 2023 lag het aantal Duitse gasten ruim 12% hoger dan in de vergelijkbare periode in 2019. Dit is goed nieuws voor de Nederlandse toeristische sector aangezien de Duitse toerist ook in aantallen het grootste is.

Anders dan de Duitsers weten met name de toeristen uit het Verenigd Koninkrijk (-26,47%) en Azië (-36,99%) ons land minder goed te vinden dan in dezelfde periode van 2019. We verwachten dat dit beeld voor 2023 grotendeels hetzelfde zal blijven. Met deze ontwikkeling zal het aantal toeristen in 2023 uitkomen op ongeveer 18,5 miljoen.

Met het herstel van het internationaal toerisme verwachten we ook dat het aantal overnachtingen bij hotels, vakantieparken en campings verder toeneemt. Tot en met april 2023 waren er in Nederland 4% meer overnachtingen bij logiesaccommodaties in vergelijking met deze periode in 2019. Opvallend is dat er nog steeds grote regionale verschillen zijn.

Zo laten de provincies Utrecht en Overijssel groeicijfers zien van rond de 30%, terwijl er in Noord-Holland nog ongeveer 6% minder overnachtingen zijn ten opzichte van 2019. We verwachten dat dit beeld gedurende het jaar zal veranderen. Zo laat de maand april 2023 voor Noord-Holland een vergelijkbaar aantal overnachtingen zien als in april 2019. Door deze ontwikkeling zal het aantal overnachtingen in Noord-Holland in 2023 weer vergelijkbaar zijn met 2019.

In totaal zal het aantal overnachtingen in Nederland in 2023 verder toenemen, wat mogelijk zal zorgen voor een nieuw record aan toeristische overnachtingen in een jaar tijd.