Houtbouw: bouwmateriaal van de toekomst

Onze economie wordt steeds meer circulair. Het doel is om in 2030 het gebruik van primaire grondstoffen en de uitstoot van CO₂ met 35 tot 40% te verminderen. De gebouwde omgeving is wereldwijd verantwoordelijk voor maar liefst 38% van de CO₂-uitstoot, onder meer door de productie van cement en beton. Om dit percentage te verlagen moeten we een aantal dingen doen. Overstappen op bio-based materialen is er daar een van.

Bio-based materialen hebben veel voordelen die perfect aansluiten bij ons streven naar een circulaire economie. Circulaire mogelijkheden van gebouwen worden met bio-based bouwmaterialen groter omdat ze vaak makkelijk aan te passen, te demonteren en verplaatsen zijn. Daarnaast zijn bio-based materialen een bijna onuitputtelijke bron van grondstoffen doordat ze snel weer aangroeien. Ook zijn ze helemaal recyclebaar.

Het meest bekende voorbeeld van een bio-based materiaal is waarschijnlijk hout. Maar ondanks de vele voordelen wordt hout nog relatief weinig gebruikt in de bouw. Aan de ene kant omdat het nog niet zo bekend is als bouwmateriaal en omdat we het moeten importeren. Aan de andere kant door de vele vooroordelen over hout. Zo zou houtbouw niet brandveilig zijn, en ongeschikt zijn voor hoogbouw. Ook zou hout te veel werken en duurder zijn dan beton. En zou er niet eens voldoende hout zijn. Voor de goede orde: al deze vooroordelen zijn goed te weerleggen.

Hout zit nog niet zo in onze bouwcultuur en iedereen in de keten moet wennen aan het gebruik van hout. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt deels bij architecten en opdrachtgevers: als zij de eindgebruikers overtuigen van de voordelen van hout, zal de vraag, en dus ook het gebruik, steeds meer toenemen.

Hout is dus in opkomst en wordt inmiddels als volwaardig bouwmateriaal beschouwd. Houtskeletbouw (HSB) was al bekend, maar ook andere manieren van bouwen met hout komen steeds vaker voor. Denk hierbij bijvoorbeeld aan CLT (Cross Laminated Timber, of kruislaags hout), Glulam (Glued Laminated Timber, gevingerlaste vuren ribben) en LVL (Laminated Veneer Lumber, dunne fineerlagen).

Afgelopen jaar zijn er zo’n 2.500 houten woningen gebouwd en ook buiten de woningbouw wordt hout steeds meer gebruikt als bouwmateriaal. De mogelijkheden van hout worden bekender en vaker toegepast. Willen we naar een CO₂-neutrale bouw, dan is dit het moment om te versnellen en de productie flink te verhogen.

Om meer met hout te kunnen bouwen hebben we meer houtproductie nodig. Het ligt voor de hand om dat in Nederland te doen. Import uit het buitenland is dan minder (en misschien uiteindelijk helemaal niet meer) nodig, wat ook zorgt voor minder transportbeweging en daarmee minder CO₂-uitstoot. Maar waar? Eigen bosbouw zou bijvoorbeeld plaats kunnen vinden in vrijgekomen agrarische gebieden.

De Nederlandse landbouwsector moet namelijk verduurzamen, vooral in de veehouderij. Op termijn kunnen veehouders overwegen om hun bedrijf te verplaatsen of om er zelfs helemaal mee te stoppen. Bosbouw zou voor hen dan een nieuwe stap kunnen zijn. Dit leidt tot een win-win-situatie: de stikstof-uitstoot wordt verlaagd, terwijl het planten van bomen juist bijdraagt aan CO₂-opname.

Vaker hout toepassen in de Nederlandse bouw heeft een heleboel voordelen. De belangrijkste is de bijdrage aan een CO₂-neutralere bouwproductie en daarmee aan de klimaatdoelstellingen voor Nederland. Meer met hout bouwen is de toekomst. Alleen twijfel of angst voor verandering lijkt betrokkenen in de bouw- en ontwikkelketen nog in de weg te zitten.

Steeds meer partijen willen aan de slag met hout en andere bio-based materialen en het aantal financieringsverzoeken stijgt. Rabobank wil dat ook actief stimuleren. We delen graag onze kennis en netwerk, en zorgen voor financieringsmogelijkheden. Zo bieden wij voor duurzame koplopers de Rabo Impactlening en kan je met de Rabo Groen Lening je bio-based project tegen een gunstige rente financieren.

Wil je meer van dit soort voorbeelden lezen? Ga naar hoofdstuk 2 van het bouw- en vastgoedbericht 2021.