Rijke partner (m/v/x) gezocht

In veel Europese landen gaan mensen deze week actie voeren voor het recht op een betaalbare woning. Zo ook in Nederland. Zeker in de Noordvleugel van de Randstad betalen nieuwe huurders in de vrijehuursector zich blauw. Beleid om de huren hier te beteugelen lijkt – samen met hogere belastingen voor verhuurders – te resulteren in een nóg kleinere vrijehuursector. En ja, ook in de koopsector slonken de opties de afgelopen jaren als sneeuw voor de zon.

Eerder deze maand kwamen al honderden jongvolwassenen bijeen om aandacht te vragen voor de grote problemen die zij ervaren op de Nederlandse woningmarkt tijdens een woonmanifestatie in Den Haag. Onze woonminister gaf acte de présence. Een jonge vrouw vertelde hem dat het haar maar niet lukt een huis te kopen terwijl ze geen studieschuld heeft maar wel spaargeld en ouders die garant kunnen staan. “Een rijke vriend, heb je daar al aan gedacht?”, grapte de minister.

Een uitspraak waar van alles mis mee is. Maar feit is dat het leeuwendeel van de huizenkopers samen koopt en dat steeds minder jonge mensen in staat zijn in hun eentje een woning te kopen. Het aandeel dat alleen een huis koopt, is sinds 2015 op zijn retour. Dit is een trendbreuk, want vanaf het moment dat we data hebben (medio jaren negentig) waren ‘single’ huizenkopers juist in opmars (zie figuur 1). Onder mannen maar ook onder (vooral 35-plus) vrouwen.

Deze opmars is wellicht niet zo gek gelet op de toegenomen individualisering (waarbij meer mensen op enig moment alleen wonen) en de forse emancipatiesprongen van vrouwen. Zo zijn veel meer vrouwen gaan werken: begin jaren zeventig had slechts een derde van alle vrouwen betaald werk, inmiddels geldt dit voor iets meer dan twee derde. En die werkweek wordt steeds langer: het aandeel vrouwen dat voltijds werkt of een grote deeltijdbaan heeft, nam de afgelopen jaren toe.

Een extra inkomen betekent in de regel dat aspirant-kopers een stuk meer kunnen lenen en dus meer kunnen betalen voor een huis. In combinatie met onfortuinlijk woningmarktbeleid heeft dat extra inkomen vermoedelijk bijgedragen aan de huizenprijsexplosie. In plaats van een opsteker is een tweede inkomen nu haast broodnodig om een huis te kunnen kopen (of huren). Wie zo’n tweede inkomen niet heeft, zoals alleenstaanden, staat hopeloos op achterstand.

Zo bezien legt de misplaatste en vrij respectloze slip of the tongue van de minister pijnlijk bloot wat er allemaal mis is met de huizenmarkt. Hopelijk kan hij het (op termijn) goedmaken met al die klem zittende woningzoekenden. Hoe? Door alles op alles te zetten om een instorting van de bouw van betaalbare huizen te voorkomen en door te bewegen naar een rechtvaardiger woonbeleid zodat de voorsprong van woningbezitters op woningzoekenden kleiner wordt. Want laten we wel wezen: een betaalbaar huis mag geen utopie zijn voor jonge woningzoekenden, ook niet als zij in een hun eentje willen huren of kopen.

Eerder verschenen bij RTL Nieuws