Beleggen in obligaties

Sinds de invoering van MiFiD II in 2018 zijn veel obligaties aangemerkt als complex. Wat kan obligaties complex maken?

Er bestaan twee vormen van hybride obligaties: de obligaties van banken die aan een bail-out kunnen worden onderworpen en de perpetuele obligaties.

Bail-in

Bail-in betekent dat als de financiële gezondheid van een bank zwaar verslechtert, toezichthouders de hoofdsom kunnen afschrijven of omzetten in aandelen. Daardoor raakt de belegger zijn inleg kwijt voordat sprake is van een faillissement.

Het is daarom van groot belang om te weten of een obligatie tot het bail-in kapitaal van de bank behoort. Dat geldt niet alleen voor achtergestelde obligaties van de bank, maar ook voor de zogenaamde senior non-preferred obligaties van de bank en obligaties die door de eventuele houdstermaatschappij van de bank zijn uitgegeven.

Perpetuele obligaties

Perpetuele obligaties hebben geen einddatum. Ze worden meestal uitgegeven om als garantievermogen te fungeren voor de uitgevende instelling. Ze vormen een soort hybride kapitaal, waarbij de couponuitkering kan worden opgeschort als er geen dividend op de aandelen wordt betaald. Of de coupon dan verschuldigd blijft of niet, verschilt per type obligatie en uitgevende instelling: bij banken mag de coupon meestal niet worden ingehaald, bij bedrijfsobligaties moet die meestal worden ingehaald.

Omdat de obligaties geen einddatum hebben, is een belangrijke risicofactor of de uitgevende instelling ze aflost op de geplande aflossingsdatum. Wanneer dat niet gebeurt, zal de coupon vaak wel worden aangepast aan de dan geldende marktrente maar met de oorspronkelijk bij uitgifte overeengekomen kredietopslag. Dat de koers van de obligatie rond pari staat op de call-datum, is dan ook allerminst zeker. Daarvoor is bepalend wat de markt dan eist aan kredietopslag voor een dergelijke obligatie. Als de coupon ongewijzigd blijft gedurende de looptijd, loopt de belegger een groot renterisico: als de marktrente op de call-datum een stuk hoger is, blijft de belegger voor onbeperkte tijd belegd in een obligatie met een niet-marktconforme rente.

Beleggers mogen er niet vanuit gaan dat uitgevende instellingen de obligatie altijd zullen aflossen op de call-datum, ook als dat in het verleden wel gebruikelijk was. De toezichthouder eist dat hiervoor economische gronden bestaan, zoals bijvoorbeeld een lagere rente.

De minimum ordergrootte (ook wel denominatie genoemd) is bij obligaties vaak € 1.000, maar kan soms ook lager zijn. Daarnaast zijn er veel bedrijfsobligaties met een minimale ordergrootte van € 100.000 of zelfs € 200.000. Dat betekent dat iedere aan- of verkoop groter moet zijn dan het minimum bedrag. Boven het minimum bedrag zijn kleinere stappen van € 1.000 vaak wel mogelijk.

We noemen dit een clean price. De koers van de obligatie blijft dan stabiel, onafhankelijk van de couponuitkering. Wanneer de coupon wordt meegenomen in de koers, zoals bij obligaties waar de coupon achteraf wordt vastgesteld, is er sprake van een dirty price. Dan daalt de koers op het moment dat de coupon wordt uitgekeerd. Onderaan de streep maakt het voor de waarde van de obligatie niet uit of de obligatie clean of dirty handelt.

Het is de uitgevende instelling in principe niet toegestaan de eigen obligaties voortijdig af te lossen. Ook kan het deze niet in de markt terugkopen. Wel kan het ertoe overgaan een openbaar bod te doen op de uitstaande obligaties wanneer het bedrijf die niet meer nodig heeft of wil vervangen door een andere obligatie.

Het bod kan een bepaalde vaste koers zijn, maar meestal is het in de vorm van een opslag op de marktrente van een week later, zodat de beleggers weten dat ze kunnen herbeleggen in de markt ongeacht de renteontwikkeling in die week. Het is aan de houders van de obligaties of ze de obligaties willen aanbieden voor het bod. Als het merendeel van de obligatiehouders de obligaties aanbiedt, loopt de belegger die de obligaties heeft aangehouden, het gevaar dat de obligaties minder goed verhandelbaar worden.

Zodra de uitgevende instelling uitstel van betaling aanvraagt, zullen de obligaties alle betalingen direct staken. Daarna wordt de belegger betaald op basis van zijn of haar faillissementsclaim. De koers van de obligatie daalt naar wat de markt dan als terugwinning uit het faillissement verwacht, rekening houdend met de tijd die het kost om tot afhandeling te komen.

Bij een stijging van de marktrente daalt de koers van een obligatie. Voorbeeld: een obligatie heeft een looptijd van 5 jaar met een jaarlijkse coupon van 1%. Kort na uitgifte is de marktrente voor dit type obligaties opgelopen tot 1,5%. De obligatie zal in koers dalen tot circa 97,5% omdat vanaf dat niveau het effectief rendement ook 1,5% per jaar is. De belegger krijgt immers 5 jaar lang 1% coupon en 2,5% aflossingswinst wat neerkomt op 1,5% rente per jaar. Zodoende geldt dat hoe langer de aflossing duurt, hoe gevoeliger de koers is voor een beweging in de marktrente.

Een aandeel is een eigendomsbewijs van een onderneming. Koop je een aandeel dan ben je aandeelhouder en voor een stukje mede-eigenaar van de onderneming. Bij een obligatie ben je geen mede-eigenaar. Je leent je geld voor een bepaalde tijd uit aan een onderneming of overheid. Hierover ontvang je rente. Daarnaast is er verschil in risico. Aandelen zijn over het algemeen risicovoller dan obligaties, maar dat betekent niet dat obligaties helemaal geen risico’s kennen.

Koop en verkoop je beleggingen zelf online via Rabo Online Bankieren of de Rabo App.
Bekijk het stappenplan.

Het is ook mogelijk om je beleggingsorder telefonisch te plaatsen. Bel hiervoor de orderlijn van het Service Centrum Beleggen op 088-7271155 (lokaal tarief). Het Service Centrum Beleggen is bereikbaar op werkdagen van 8.30 tot 18.00 uur. Voor telefonische orders geldt een vaste opslag van € 10 per order.

Als je een order doorgeeft, kun je kiezen uit verschillende ordertypes. De meest voorkomende ordertypes zijn: limietorder, bestens order, stop loss order en stop limiet order. Het instellen van een limiet of activatieprijs kun je in Rabo Online Bankieren of de Rabo App tijdens het plaatsen van je order.

Heb je een beleggingsportefeuille bij ons? Dan ontvang je eind januari het Jaaroverzicht Beleggingsportefeuille. Dit overzicht gebruik je bij het controleren van je voorlopig ingevulde belastingaangifte. Het Jaaroverzicht Beleggingsportefeuille krijg je in 'Berichten' in Rabo Online Bankieren en de Rabo App. Heb je geen toegang tot Rabo Online Bankieren? Dan ontvang je het Jaaroverzicht Beleggingsportefeuille per post.

Nederland heeft belastingverdragen afgesloten met een aantal landen om te voorkomen dat je dubbel belasting betaalt. In de verdragen zijn rente- en dividendbelastingpercentages afgesproken. Het deel van de bronbelasting dat je volgens het belastingverdrag niet kunt terugvorderen, kun je verrekenen met de belasting die in Nederland in box 3 is verschuldigd. Voor het meerdere kun je een verzoek tot teruggaaf indienen bij de buitenlandse belastingdienst. Wij kunnen dit proces tegen betaling van kosten voor je verzorgen.