Energieopslag: als onderneming energie opslaan
De wens om te verduurzamen neemt toe in Nederland. Steeds meer ondernemers kijken naar initiatieven om hun bedrijf te laten aansluiten bij de energietransitie. De batterij, met de capaciteit om elektriciteit op te slaan, kan daarin een belangrijke rol spelen. Experts Michel Laterveer en Jeroen Scholten van Rabobank duiken in de wereld van de batterij.
De behoefte aan energieopslag
Of je nu een transportbedrijf hebt dat 's nachts de trucks moet laden, een boer bent die zonne-energie opwekt in landelijke gebieden óf een industrieel bedrijf dat zijn processen wil optimaliseren: steeds meer bedrijven in Nederland onderzoeken de mogelijkheden van energieopslag. ’Veel bedrijven denken erover na’, constateert Jeroen Scholten, Business Developer Energietransitie bij Rabobank. ‘Er zijn veel kansen om te verduurzamen, maar het draait erom dat je als ondernemer gaat nadenken over wanneer je de energie eigenlijk nodig hebt — en opslaat wanneer dat niet het geval is.’
Batterij als basis
Aan de basis van het vraagstuk om te elektrificeren staat de batterij. ‘Een batterij kan bedrijven in staat stellen om energie, die wordt opwekt met zonnepanelen of windmolens, op te slaan, zegt Scholten. ‘Met een Energy Management System (EMS) kun je vervolgens de opgeslagen energie aansturen. Dit systeem kan een batterij opladen of ontladen op het moment van keuze.’ ‘Heb je bijvoorbeeld een dak vol zonnepanelen, dan kunnen die overdag veel energie opwekken. Dan kun je vervolgens twee dingen doen: de energie terugleveren óf op een later moment zelf gebruiken. Veel ondernemers kiezen er bijvoorbeeld voor om de elektriciteit die zij opwekken op een later tijdstip te verkopen, wanneer de stroomprijs hoger is. Om 6 uur ’s avonds bijvoorbeeld, wanneer mensen de auto aan de laadpaal zetten en hun inductieplaat aanzetten om te koken.’
Netcongestie
Het Nederlandse bedrijfsleven is in toenemende mate aan het elektrificeren, ziet Scholten. ‘Grote fabrieken gaan nu bijvoorbeeld totaal van het gas af, waardoor je ziet dat er megawatts aan gas nu ineens elektrisch moeten. Maar veel bedrijfsaansluitingen zijn niet groot genoeg voor de elektrificering van bedrijfsprocessen. Dan is er sprake van netcongestie, iets waar Nederlandse bedrijven steeds vaker last van hebben. Wanneer zij vervolgens de productiecapaciteit willen vergroten, is dat niet mogelijk.’
Netcongestie ontstaat dus wanneer bedrijven massaal elektrificeren en het elektriciteitsnet niet snel genoeg kan worden aangepast om aan de vraag te voldoen. ‘Dit kan problematisch zijn, vooral op bedrijventerreinen waar de capaciteit van het elektriciteitsnet beperkt is’, voegt Michel Laterveer toe. ‘Het probleem kan worden verergerd doordat sommige bedrijven meer vermogen reserveren dan ze daadwerkelijk nodig hebben. Het slim inzetten van batterijen kan helpen om pieken en dalen in het elektriciteitsverbruik te beheersen en zo netcongestie te verminderen.’
Handdoekje leggen
‘Je moet het zien als handdoekje leggen’, voegt Scholten toe. ‘Al die fabrieken die bezig zijn met elektrificeren, leggen aan het begin van de dag hun handdoekje klaar, waardoor er geen ruimte meer is voor anderen. Je hebt je handdoek natuurlijk niet de hele dag nodig, maar hij ligt er wel. Je moet uiteindelijk het ongebruikte deel van het net slimmer benutten en je bedrijfsvoering afstemmen op het weer.’
Werken met het weer
In een ultiem scenario, gaan Nederlandse ondernemers namelijk samenwerken met het weer, zegt Scholten. ‘Transportbedrijven die bijvoorbeeld vooral ’s avonds moeten laden, kunnen niet altijd profiteren van zonne-energie, maar mogelijk wel van windenergie. Het is dan van belang om de beschikbare bronnen optimaal te benutten om de energiekosten laag te houden en de CO2-uitstoot te verminderen. Dan is er sprake van échte verduurzaming.’
Dat kan er tot leiden dat ondernemers ervoor kiezen om bepaalde logistieke processen te wijzigen. ‘Ik sprak laatst met een bedrijf dat áltijd logistieke planning op één had staan. Maar nu passen ze de bedrijfsvoering aan wanneer de stroom voor hen gunstig is.’
Voor álle sectoren relevant
Het gebruik van energieopslag in batterijen beperkt zich niet tot de transportsector. ‘We zien een groeiende interesse in de technologie bij verschillende soorten bedrijven. Van groothandels en de voedselverwerkingsindustrie tot de papierindustrie en de bouwsector’, voegt Michel Laterveer toe. ‘Deze diversiteit in toepassingen geeft aan hoe breed het spectrum van bedrijven is dat kan profiteren van energieopslag in batterijen.’
Met de consequenties van de recente energiecrisis en strengere milieuregelgeving worden veel ondernemers dan ook gedwongen na te denken over hun energievoorziening, constateert Laterveer. ‘In de komende jaren gaan er belangrijke veranderingen plaatsvinden. Zo zorgen de invoering van zero-emissiezones voor een grotere vraag naar elektrisch vervoer. Verschillende bedrijven en instellingen hebben de kosten voor gas en elektriciteit fors zien stijgen. Zij zijn nu aan het onderzoeken hoe ze nóg meer elektriciteit kunnen opwekken en of kunnen samenwerken om dit te realiseren.’
Samenwerken aan een duurzamere toekomst
Die samenwerking kan voor de lange termijn de mooiste oplossing zijn, zegt Scholten. ‘Dan spreek je van een energyhub. Waar meerdere ondernemers samen het gesprek aangaan en de bedrijfsprofielen als het ware over elkaar heen leggen. ‘Je kijkt samen naar wat er nodig is aan energie om op dat bedrijventerrein te produceren, zodat er geen sprake kan zijn van netcongestie. Bepaalde bedrijven hebben bijvoorbeeld een behoefte aan energie, maar de buurman heeft een gigantisch dak. Dan kun je elkaar helpen, maar het is wel van belang dat ondernemers de kosten en financiële aspecten van energieopslag begrijpen voordat ze investeren.’
Kosten en financiering van energieopslag
De kosten van een batterij zijn afhankelijk van de toepassing en de omvang. Scholten: ‘Voor megawatt-batterijen kunnen prijzen variëren van enkele honderdduizenden tot miljoenen euro's. De ontwikkeling van batterijtechnologie gaat echter snel en de prijzen per kilowattuur nemen gestaag af. De levensduur van een batterij is ook een belangrijke factor. Die kan variëren van enkele jaren tot enkele tientallen jaren, afhankelijk van het gebruik en de cycli.’
Gemiddeld kan een batterij namelijk tussen de 6000 en 8000 keer geladen én ontladen worden. ‘Je moet hem alleen niet tot zijn maximum laden en vervolgens tot zijn bodem leegtrekken. Dat is slecht voor een batterij. Stel dat je hem één keer per dag ontlaadt en één keer per dag laadt, dan kun je er twintig jaar mee doen.’
Er zijn verschillende subsidies en regelingen beschikbaar om bedrijven te ondersteunen bij de financiering, van bijvoorbeeld batterijen. ‘Denk aan fiscale voordelen zoals de Energie-investeringsaftrek (EIA) en regionale subsidies die per provincie verschillen, maar op zich is het verduurzamen een businesscase op zich. In de praktijk hebben sommige duurzame projecten geen subsidies meer nodig.’
Energietransitie versnellen
Scholten en Laterveer gaan namens Rabobank dagelijks het gesprek aan met ondernemers die geïnteresseerd zijn in verduurzamen. ‘Wij willen de energietransitie versnellen’, stelt Laterveer. ‘En dat draait niet alleen om de financiering. We willen in het hele plaatje meedenken. We willen een strategisch partner zijn, voor bedrijven met verduurzamingsambities. Of dat nou meerdere megawatts gaat, of juist lokale projecten. We kijken naar het verwachte rendement en of het écht bijdraagt aan verduurzaming.’
Benieuwd wat jij kan doen op het gebied van energieopslag?
