Economie groeit met 0,4% in vierde kwartaal van 2024, vooral dankzij consumptie en netto export

Het Nederlandse bruto binnenlands product (bbp) groeide in het vierde kwartaal van 2024 met 0,4% ten opzichte van het derde kwartaal van 2024. Dit blijkt uit de eerste berekening van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), op basis van de nu beschikbare gegevens. Op 26 maart volgt de tweede berekening van het CBS.

Met de nu beschikbare informatie komt de bbp-jaargroei voor 2024 als geheel uit op 0,9%; dit is in lijn met onze voorspelling uit het Economisch Kwartaalbericht van december.

De stijging van het bbp in het vierde kwartaal van 2024 is net als in het derde kwartaal voor een groot deel toe te schrijven aan de consumptie door huishoudens en overheid. Beide groeiden in het vierde kwartaal met 0,9%. Huishoudens besteedden vooral meer aan duurzame consumptiegoederen ten opzichte van het kwartaal ervoor. Zij kochten in het bijzonder vaker elektrische apparatuur en vervoersmiddelen (zoals auto’s en fietsen). Maar ook de bedrijfsinvesteringen en netto handel leverden een forse bijdrage aan de groei.

De bedrijfsinvesteringen groeiden in het vierde kwartaal met 4,2% en de investeringen in vervoersmiddelen zelfs met maar liefst 23,7%. Veel ondernemers hebben de aanschaf van bestelauto’s naar voren gehaald, omdat de bpm-vrijstelling voor bestelauto’s met brandstofmotor op 1 januari 2025 is vervallen. De woninginvesteringen namen iets af. Op jaarbasis zien de bedrijfsinvesteringen er met -0,4% beter uit dan wij hadden verwacht. De woninginvesteringen liggen met -1,4% iets lager dan wij hadden voorspeld.

De uitvoer liet in het vierde kwartaal een bescheiden groei zien van 0,4%, in combinatie met een opvallend grote daling van de invoer met 0,6 %. De daling zit vooral in de invoer van diensten, chemische producten en minerale brandstoffen (onder andere aardgas). De importdaling kan waarschijnlijk niet los worden gezien van de sterke daling van de voorraden.

In absolute omvang zijn de consumptie van huishoudens en overheid en de export de grootste componenten van het bbp; de woning- en bedrijfsinvesteringen zijn verhoudingsgewijs klein. De groei van de huishoudconsumptie in het vierde kwartaal levert zodoende een bijna even hoge bijdrage aan het totale bbp-cijfer als de veel hogere groei van de investeringen (zie figuur 2).

De werkgelegenheid nam in het vierde kwartaal toe met 33.000 banen. De werkloosheid bleef ook in december gelijk (3,7%) en lijkt vrijwel onwrikbaar, ondanks een toename van het aantal faillissementen, zoals wij in onze Conjunctuurupdate van januari schreven.

De gestage groei van het aantal zelfstandigen lijkt af te nemen. In de kwartaal- en jaarcijfers van het CBS is deze trend nog niet goed waarneembaar.[1]

Uit maandcijfers van de Kamer van Koophandel blijkt dat er sinds december 2024 een duidelijke afname is van het aantal zzp’ers die zijn ingeschreven in het Handelsregister.[2] In december betrof het een krimp van 7.701 personen, en in januari 2025 was een verdere krimp van 4.081 personen te zien. Vooral in de sectoren Gezondheidszorg en Bouw stopten veel zzp’ers.

De recente krimp is het gevolg van de hernieuwde handhaving op schijnzelfstandigheid. Opdrachtgevers zijn daarom terughoudender geworden om zzp’ers in te huren voor werkzaamheden die ook in loondienst kunnen worden verricht.

[1] De niet-seizoensgecorrigeerde cijfers in de Arbeidsrekeningen (onderdeel Nationale Rekeningen) van het CBS laten een lichte daling zien van het aantal zelfstandigen in het vierde kwartaal van 2024, maar in de seizoensgecorrigeerde reeks valt deze daling weer weg. De Enquête Beroepsbevolking van het CBS laat daarentegen nog een groei zien van het aantal zelfstandigen in hetzelfde kwartaal.

[2] Anders dan bij het CBS tellen hier ook zzp’ers mee voor wie het zzp-schap niet noodzakelijkerwijs het hoofdinkomen betreft.

Voor 2025 en 2026 voorspelden we in ons meest recente Economisch Kwartaalbericht een bbp-groei van respectievelijk 1,7% en 1,3%. Deze voorspelling dateert van december 2024. Het eerstvolgende Economisch Kwartaalbericht verschijnt begin maart. Op dit moment voorzien wij geen grote bijstellingen voor onze bbp-prognose.

Wel stellen we onze voorspelling voor de bedrijfsinvesteringen in 2025 mogelijk naar beneden bij, omdat de investeringen in vervoermiddelen in het vierde kwartaal nog hoger waren dan al gedacht. Deze hoeven dan niet meer in 2025 plaats te vinden.

Een onzekere factor is de ontwikkeling van de internationale handel. In onze vorige prognoses hielden we al rekening met een verkiezingsoverwinning van Donald Trump. Nieuwe Amerikaanse importtarieven zijn daarom al ingecalculeerd. Inmiddels zijn de eerste concrete stappen in de handelsoorlog aangekondigd. Trump dreigde met importtarieven van 25% op goederen Mexico en Canada, voerde een 10% tarief in op alle importen uit China en verhoogde de importtarieven voor staal en aluminium voor alle landen naar 25%. Op macro-economisch niveau zijn deze tarieven beperkt, maar we houden wel al rekening met meer tarieven. Dit heeft een opwaarts effect op de inflatie en een drukkend effect op de internationale handel. Op sectorniveau kunnen de effecten daarentegen zeer groot zijn. Uit onze analyse blijkt dat niet alleen veel deelsectoren van de industrie sterk verbonden zijn met de VS – denk aan machinebouw of chemische en farmaceutische industrie – maar indirect ook de Nederlandse zakelijke dienstverlening.