Nederland: Opnieuw een jaar ingeluid met een lockdown

Nederland startte 2022 niet alleen met een nieuw kabinet, maar ook met een nieuwe lockdown. Eerst was er nog een avondlockdown, maar deze werd halverwege december omgezet naar een volledige lockdown. We gingen er in eerste instantie van uit dat we het volledige eerste kwartaal nog te maken zouden hebben met maatregelen. Maar nu zien we dat er waarschijnlijk toch sneller versoepeld kan worden. Deze snellere versoepeling heeft geen grote impact op onze jaarlijkse bbp-verwachtingen omdat het voornamelijk leidt tot verschuivingen tussen de kwartalen. De economie loopt immers minder schade op in het eerste kwartaal, en zal daarom minder hoeven te herstellen in het tweede kwartaal. Op dit moment verwachten we dat de Nederlandse economie met 2,6 procent groeit in 2022.

We verwachten dat de lockdown voornamelijk de huishoudconsumptie raakt. Deels zien we dat al terug in de transactiedata. Positief is wel dat de consumptie in december minder hard daalde dan in december 2020. Dit komt deels omdat we toen de hele decembermaand te maken hadden met een volledige lockdown.

Cijfers van het CBS over de consumptie van Nederlandse huishoudens gaan op dit moment nog tot november. We zien dat de avondlockdown geen groot effect heeft gehad op de particuliere consumptie: deze nam toe in november met 8,7 procent j-o-j. Het vertrouwen van consumenten daalde echter wel al voordat de nieuwe maatregelen werden aangekondigd en de vertrouwensindex zakte in januari verder naar -28.

De verslechtering van het consumentenvertrouwen komt hoogstwaarschijnlijk door de stijgende consumentenprijzen. In december was de inflatie 6,4 procent. De hoge inflatie wordt voornamelijk veroorzaakt door de stijgende energieprijzen. En hoewel we verwachten dat inflatie de komende maanden nog hoog blijft, verwachten we een lagere stijging van de prijzen in de tweede helft van dit jaar.

Een blijvende hoge inflatie wordt meestal gedreven door een loon-prijsspiraal. Maar dat lijkt voor nu niet aan de orde. We gaan uit van 3,8 procent inflatie in 2022 en dat deze vervolgens terugzakt naar 2,1 procent in 2023.

Hoewel de hoge inflatie en de winterlockdown de particuliere consumptie hebben afgeremd, bleef de werkloosheid laag. In december is deze wel iets toegenomen naar 3,8 procent, van 3,7 procent in november. Dit kwam niet door een daling van de werkgelegenheid, maar werd vooral gedreven doordat meer mensen werk zochten en niet direct aan de slag konden. Deze cijfers zijn een stuk hoger vergeleken met eerder gerapporteerde cijfers over de werkloosheid, maar dat komt doordat het CBS de meetmethode heeft aangepast. Het beeld dat de arbeidsmarkt krap is, blijft ook na deze revisie overeind.

De lage werkloosheid en het hoge aantal werkenden weerspiegelen de krapte op de arbeidsmarkt. Dezelfde krapte zien we terug in een hoge vacaturegraad, het aantal vacatures per duizend banen, en het hoge percentage bedrijven dat aangeeft belemmerd te worden door een tekort aan personeel. In het laatste kwartaal van 2021 gaf bijvoorbeeld circa 30 procent van de bedrijven aan dat een tekort aan arbeidskrachten hen belemmerde in hun bedrijfsvoering. We verwachten dan ook dat de werkloosheid laag blijft, zelfs als de steunpakketten stoppen.

Ondanks de verstoringen in de toeleveringsketens blijft de industriële productie in Nederland toenemen. Dat komt hoogstwaarschijnlijk doordat we in Nederland beschikken over een aantal topscoorders binnen bijvoorbeeld de deelsector machinebouw. Deze doet het niet alleen erg goed vergeleken met de andere Nederlandse deelsectoren, maar ook vergeleken met de machinebouw van andere Europese landen.

De Nederlandse industrie herstelde snel van de krimp in 2020 en nam in november 2021 verder toe met 0,6 procent m-o-m. Wel gaan we er vanuit dat we de echt grote stijgingen achter de rug hebben en verwachten we dat de sector dit jaar met 1 procent j-o-j groeit.

Tabel 1. Economische verwachtingen voor Nederland