Blik op de wereld: sterk herstel overschaduwd door ‘mismatch’

In veel landen kon de economie gedurende het tweede kwartaal en in de zomermaanden herstellen. Dat herstel kreeg een boost doordat er in hoog tempo gevaccineerd werd en de coronabeperkingen nog sneller konden worden afgeschaald. Vooral de dienstensectoren plukte daar de vruchten van. Dat geldt vooral voor de plekken die het hardst zijn geraakt door de beperkingen; de horeca- en recreatiesector. In de vooruitzichten op korte termijn overheerst in de meeste economieën nog altijd het effect van het verder opengaan van dienstensectoren; met name in de eurozone en het VK. In de VS echter, koelt de groei al in het derde kwartaal af en dat patroon is tegen het einde van het jaar ook te zien in veel andere delen van de wereld. Zogeheten overloopeffecten zorgen ervoor dat de gemiddelde groei in 2022 er nog redelijk uitziet, maar het onderliggende groeitempo neemt dus wel geleidelijk wat af. De tekorten en verstoringen in productieketens zullen ook in komende kwartalen een rol blijven spelen en naarmate de groei-impuls van het opengaan van de dienstensector afneemt, krijgen ook de neerwaartse risico’s een grotere kans om zich te manifesteren. Eén van die risico’s is een afzwakkende groei van de Chinese economie.

Terwijl de wereldeconomie opkrabbelt van de coronacrisis, zijn er verstoringen voelbaar door de toenemende vraag van de consumenten. Die bleek namelijk groter dan de voorraad van producenten, waardoor er wereldwijd sprake is van een economische ‘mismatch’ tussen vraag en aanbod. Daarnaast zagen we in afgelopen jaar de productie en distributie, vooral vanuit Azië, geremd worden door tijdelijke sluiting van fabrieken en congestie in havens. Hoewel deze factoren grotendeels sectorspecifiek zijn, heeft dit op macro-economisch niveau een hogere inflatie en misgelopen productie tot gevolg.

Aan deze internationale mismatch ging de onverwachte kracht van het overheidsbeleid vooraf. Vanuit het oogpunt uit 2020 dat we een zwaardere recessie tegemoet gingen, was het voor producenten een logische strategie om bijvoorbeeld voorraden af te bouwen en de toekomstige productie af te stellen op een verminderde vraag. Maar razendsnel werden er door overheden honderden miljarden dollars en euro’s beschikbaar gesteld, gefaciliteerd door het beleid van centrale banken wereldwijd. Via noodleningen, tegemoetkomingen en gesubsidieerde arbeidsduurverkorting is dit geld de samenleving ingestroomd, zonder dat daar extra productie tegenover stond. Consumenten konden dat geld niet uitgeven aan diensten, maar wel – via online bestellingen – aan goederen. Deze combinatie heeft veel bedrijven verrast, waardoor voorraden uitgeput raakten en tekorten zich aandienen.

Deze ontwikkeling is van invloed geweest op de inflatie van de afgelopen maanden. Zo bedroeg in augustus inflatie in de eurozone 3,0 procent, en in de Verenigde Staten was dit in juli maar liefst 5,4 procent. Het is niet de verwachting dat de mismatches in de komende maanden snel afnemen, maar wij verwachten wel dat de inflatie in de eurozone in de loop van 2022 zal afzwakken. Daarvoor zijn verschillende factoren van belang. Allereerst blijven zowel de geopolitieke situatie als het ongelijke vaccinatietempo in de wereld een bron van logistieke problemen. Daarnaast is het probleem inmiddels verspreid naar meer producten en sectoren, waardoor het rimpeleffect groter wordt. Dit zien we terug in de almaar stijgende prijzen voor containervervoer. Daarnaast zullen de sterk gestegen prijzen van grondstoffen en hogere transportkosten ook meer door bedrijven worden doorgegeven aan de eindgebruiker; de consument dus. Dat de inflatie in de loop van 2022 toch afzwakt komt vooral door basiseffecten (bij ongewijzigde grondstoffenprijzen neemt de inflatie weer af) en de Duitse BTW verhoging van dit jaar die weer ‘uit het eurozone cijfer valt’.

In Blik op de wereld: Welkom in de ‘mismatch’-economie zijn meer bevindingen te vinden.