Inhoudsopgave
Dit artikel is onderdeel van:
Themapagina Hoe het woningtekort aan te pakken?
Onderzoek
Hoe trekken we de nieuwbouw vlot?
Om de toegankelijkheid van de huizenmarkt te vergroten is veel nieuwbouw nodig, die maar niet van de grond komt. Betrokkenen bij de woningbouw zien verschillende kansen om de bouw vlot te trekken. Zo moet het Rijk volgens hen een integrale langetermijnvisie ontwikkelen voor de inrichting van Nederland en moet een scherpere keuze worden gemaakt tussen ófwel minder eisen en ambities aan woningbouw, of extra miljarden.
De toegankelijkheid van de Nederlandse huizenmarkt staat onder druk. Om de toegankelijkheid te verbeteren is veel woningbouw nodig, maar die blijft momenteel achter bij de beleidsambities. Door de opgelopen rente en gestegen bouwkosten is de nieuwbouw op dit moment eerder aan het vertragen dan aan het versnellen. Wat is er nodig om tot een doorbraak te komen zodat er jaarlijks meer nieuwe huizen worden gebouwd? En wat moeten we doen om de woningbouw minder grillig te maken?
Betrokkenen bij de woningbouw – van beslissers en beleidsmakers bij onder meer bouwbedrijven, ontwikkelaars, woningcorporaties, netbeheerders en overheden tot betrokkenen en deskundigen bij burgerprojecten en kennisinstellingen – gingen met elkaar in dialoog. Daaruit kwamen tien kansen naar voren om de woningbouw vlot te trekken:
- Voer als Rijk meer regie op het aanwijzen van bouwlocaties (‘waar bouwen’).
- Ontwerp als Rijk een integrale visie voor de inrichting van Nederland, rekening houdend met bodem, water, mobiliteit en zorg. Benader als gemeente de woningbouw ook integraal, waarbij afdelingen beter moeten samenwerken.
- Laat het ‘wat en hoe bouwen’ aan de markt en woningcorporaties over. Verminder de stapeling van eisen en vergroot de flexibiliteit bij individuele projecten. Het bouwen van duurdere huizen en huizen voor ouderen biedt via het doorstroomtreintje ook belangrijke kansen voor starters.
- Betrek burgers vroegtijdig. Uit ervaringen van deelnemers komt dit naar voren als een belangrijke succesfactor om vertraging door bezwaarprocedures te voorkomen.
- Begin eerder met bestemmingsprocedures, zodat er op termijn een grotere voorraad van locaties is waar de bouw kan starten. Zorg voor meer flexibiliteit in bestemmingsplannen, zodat kan worden ingespeeld op veranderende marktomstandigheden.
- Ga spaarzamer om met specialistische kennis en capaciteit. Bijvoorbeeld door meer grootschalige bouwlocaties, standaardisatie en fabrieksmatig bouwen.
- Geef woningcorporaties meer mogelijkheden om met geborgde leningen te bouwen in het middensegment. Ook wooncoöperaties worden gezien als een kansrijke optie.
- Vergroot de transparantie in de verdeling van kosten en opbrengsten. Bijvoorbeeld door te werken met open boeken. Dit kan helpen om het proces te versnellen, maar vereist vertrouwen.
- Maak een scherpe keuze tussen het matigen van eisen en ambities, óf het beschikbaar stellen van extra miljarden. Alleen zo kunnen veel woningen worden gebouwd.
- Onderzoek de optie van een vereveningsfonds, dat financiële gaten kan dichten met gelden die zijn afgeroomd bij winstgevende projecten en in winstgevende tijden.
In een vervolgpublicatie combineert RaboResearch de kansen die deelnemers zien met inzichten uit de wetenschap, om zo tot een samenhangend pakket van beleidsaanbevelingen te komen. Daarbij willen we zoeken naar een werkbare middenweg tussen een economisch doelmatige inrichting van de woningmarkt, maatschappelijke wensen over wonen en wat volgens de betrokkenen bij de woningbouw haalbaar is. Deze vervolgpublicatie verschijnt dit voorjaar.
Lees de volledige studie: Hoe trekken we de nieuwbouw vlot?